Thủ tướng Đức Olaf Scholz nhấn mạnh Liên minh châu Âu (EU) sẵn sàng đáp trả mọi mức thuế quan với Mỹ nhưng ông mong muốn đạt được một thỏa thuận đàm phán nhằm tránh một cuộc chiến thương mại.

Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television, Scholz nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề này đối với Đức và châu Âu khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế đối với ô tô, thép và nhôm trong thời gian tới, đúng vào thời điểm Scholz đang đối mặt với cuộc bầu cử Đức trong tháng này, trong bối cảnh đảng Dân chủ Xã hội của ông bị dự đoán sẽ thất bại.

“Chúng ta đủ mạnh để phản ứng trước bất kỳ điều gì gây tổn hại đến nền kinh tế châu Âu,” Scholz phát biểu bên lề Hội nghị An ninh Munich vào ngày thứ Bảy. “Nhưng chúng ta luôn nên phản ứng theo cách tạo cơ hội cho một thỏa thuận – vì đó là điều tốt nhất cho tất cả các bên liên quan, đặc biệt là ở hai bờ Đại Tây Dương.”

Trump đã tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với nhập khẩu thép và nhôm vào Mỹ từ ngày 12.3 và dự kiến sẽ công bố các mức thuế mới đối với ô tô sớm nhất vào tháng 4. Hôm thứ Năm, ông cũng ra lệnh cho chính quyền của mình xây dựng kế hoạch áp thuế đối ứng đối với nhiều đối tác thương mại, đánh dấu động thái thương mại quyết liệt nhất của ông cho đến nay.

Scholz cho biết Ủy ban châu Âu, cơ quan hành pháp của EU với 27 thành viên, đang mời Mỹ đàm phán để tránh leo thang căng thẳng thương mại.

“Có một sự sẵn sàng, và tôi chắc chắn rằng tốt hơn nếu chúng ta đạt được một điều gì đó có lợi cho tất cả,” ông nói. “Điều quan trọng là châu Âu đủ mạnh để hành động và phản ứng.”

Đức đặc biệt dễ bị tổn thương do thặng dư thương mại lớn từ ngành công nghiệp xuất khẩu và chi phí cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng giá rẻ từ Nga. Những khó khăn kinh tế này cũng góp phần làm gia tăng sự ủng hộ dành cho đảng cực hữu AfD, lực lượng chủ trương các chính sách gây xáo trộn như rời khỏi khu vực đồng euro, đảo ngược nỗ lực khử carbon trong ngành năng lượng và trục xuất người nhập cư trên quy mô lớn.

“Chúng tôi hành động cùng nhau và sẽ tiếp tục đoàn kết, điều này cũng rất quan trọng. Vì vậy, tôi khá tự tin rằng một giải pháp tốt là khả thi và mọi người nên nỗ lực để đạt được điều đó,” Scholz nói trong cuộc phỏng vấn trước cuộc bầu cử liên bang vào ngày 23.2.

EU đã tuyên bố sẽ đáp trả nếu Mỹ áp thuế lên kim loại, làm gia tăng nguy cơ xảy ra tranh chấp thương mại. Các quan chức EU đã chuẩn bị danh sách các mặt hàng của Mỹ có thể bị đánh thuế trả đũa nếu Trump thực hiện kế hoạch áp thuế, với nhiều kịch bản khác nhau dựa trên mức độ đánh thuế ban đầu của Mỹ. Khối này cũng có thể nhanh chóng tái áp dụng các mức thuế đã từng áp dụng đối với Mỹ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump.

Kể từ khi nhậm chức năm 2021, Scholz đã chèo lái nền kinh tế Đức qua giai đoạn đầy biến động. Những kế hoạch hiện đại hóa kinh tế ban đầu của chính phủ liên minh ba đảng do ông lãnh đạo đã bị đảo lộn bởi chiến tranh Nga - Ukraine, sự suy giảm kinh tế của Trung Quốc và căng thẳng thương mại gia tăng sau khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng trước.

Về Ukraine, Scholz kêu gọi chính quyền Trump gửi thông điệp rõ ràng tới Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng châu Âu và Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ Kyiv.

“Tôi chắc chắn rằng sẽ không có giải pháp nào được đưa ra mà bỏ qua ý chí của người Ukraine,” Scholz nói. “Và rõ ràng, nếu ai đó muốn châu Âu tham gia vào cấu trúc hòa bình trong tương lai, điều đó cần phải được thảo luận với châu Âu và các nhà lãnh đạo châu Âu phải được tích hợp vào quá trình ra quyết định này.”

Scholz nhấn mạnh rằng tổng chi tiêu của châu Âu dành cho Ukraine còn lớn hơn của Mỹ và khẳng định rằng châu Âu phải được tính đến trong mọi phương án.

Để tăng cường chi tiêu quốc phòng tại châu Âu, Scholz cho rằng EU nên nới lỏng các quy tắc tài chính chung nhằm tạo không gian cho các quốc gia thành viên đầu tư thêm.

“Khi nói đến châu Âu, tôi nghĩ rằng chúng ta nên hỗ trợ mọi quốc gia,” ông nói. “Chúng ta cần thay đổi các thỏa thuận hiện tại để việc tăng chi tiêu trở nên khả thi hơn đối với từng quốc gia.”

Khi được hỏi liệu Quỹ Phục hồi châu Âu – vốn phát hành nợ chung của EU trong đại dịch – có thể là một mô hình mở rộng chi tiêu quốc phòng cho châu Âu trong tương lai hay không, Scholz phủ nhận: “Không, không, không. Đây không phải là mô hình. Tôi đã nói rất rõ rằng những gì tôi đề xuất là tạo điều kiện để các quốc gia có thêm không gian tài khóa cho chi tiêu bổ sung.”

Với cuộc bầu cử liên bang tại Đức chỉ còn tám ngày nữa, thời gian đang cạn dần để Scholz và đảng của ông thu hẹp khoảng cách 14 điểm phần trăm trong cuộc khảo sát trung bình của Bloomberg.

Tỷ lệ ủng hộ dành cho CDU/CSU vào khoảng 30%, trong khi AfD đứng thứ hai với khoảng 22%. SPD của Scholz xếp thứ ba với khoảng 16%, cao hơn một chút so với đảng Xanh ở mức 13%.

Nếu đối thủ chính của Scholz, Friedrich Merz, trở thành Thủ tướng, ông sẽ cần ít nhất một đối tác liên minh để đảm bảo đa số tại quốc hội Đức. SPD của Scholz hoặc đảng Xanh là những lựa chọn khả dĩ nhất, nhưng có thể cần thêm một đảng nữa để tạo thành liên minh cầm quyền.

Sự chia rẽ ngày càng gia tăng giữa các đảng chính thống, thể hiện rõ trong quốc hội cũng như các cuộc tranh luận trên truyền hình, đã làm dấy lên lo ngại rằng việc thành lập một chính phủ liên minh đủ mạnh để thực hiện các cải cách cần thiết có thể gặp nhiều khó khăn.