Ngày càng nhiều các khoản nợ nần bị hạ xuống nhóm không có khả năng thanh toán, dẫn tới động lực mới cho chiến lược đầu tư “thiên thần sa ngã”, tức mua trái phiếu các công ty từng được xếp hạng tín dụng cao, nhưng rồi suy sụp, với hy vọng giá sẽ phục hồi.

Suốt nhiều thập kỷ, các tổ chức xếp hạng tín dụng đã vô tình mang lại cho giới đầu tư trái phiếu cách kiếm được lợi nhuận gần như chắc chắn: Khi các tổ chức này hạ mức tín nhiệm đầu tư với các công ty, nhiều tổ chức quản lý tài sản buộc phải bán, vì quy định chặt chẽ không cho phép họ sở hữu các trái phiếu cấp thấp. Những khoản bán lại như vậy thường diễn ra nhanh chóng, đẩy giá xuống thấp dưới mức giá các trái phiếu được xếp hạng tương tự, và những ai không bị hạn chế sẽ đổ xô vào mua, nhằm kiếm lợi nhuận khi giá khoản nợ trở lại điểm cân bằng.

Đại dịch Covid-19 khiến chiến lược đầu tư thiên thần sa ngã kiểu này bị cản trở. Khi các công ty hồi phục sau cú sốc kinh tế do các lệnh phong tỏa trên toàn cầu, bảng cân đối kế toán của họ được cải thiện, dẫn tới nhiều công ty được nâng hạng hơn là hạ hạng. Chỉ số thiên thần sa ngã ở Mỹ của Bloomberg chỉ còn bằng khoảng 1/4 so với năm 2020, với ít công ty hơn bao giờ hết kể từ khi chỉ số này ra mắt năm 2005.

Giờ thì do lãi suất cao đang gây ra gánh nặng lên bảng cân đối kế toán, giới hâm mộ các thiên thần sa ngã lại đang trông ngóng nhiều cơ hội mới. Bloomberg Intelligence ước tính giá trị trái phiếu từ các công ty Mỹ có nguy cơ bị hạ hạng tín nhiệm đã tăng lên thành 93 tỉ đô la Mỹ, so với 19 tỉ đô la vào tháng 1.2024. “Những thiên thần sa ngã đang trở lại,” Manuel Hayes, giám đốc danh mục ở Insight Investment, nói, ông cũng dự báo các thiên thần sa ngã trị giá 50 tỉ đô la sẽ xuất hiện trong 12 tháng tới. “Chúng tôi chưa bao giờ phấn khích như vậy.”

Các công ty gần đây đã bị hạ mức tín nhiệm nói chung có bảng cân đối kế toán mạnh hơn so với những công ty đã bị coi là rác, nên ngoài mức định giá tiềm tàng, giới quản lý tài sản cũng tìm kiếm khoản đầu tư chất lượng tốt hơn. Chiến lược này có xu hướng đặc biệt mạnh trong các thời kỳ suy thoái, khi nhiều công ty bị hạ tín nhiệm đồng thời. Bất chấp đợt bán tháo trên toàn cầu vào đầu tháng 8.2024, một kịch bản như vậy khó thể xảy ra lần này. Dẫu vậy, sau mùa đông dài của các thiên thần sa ngã, giới đầu tư đang háo hức với bất kỳ tín hiệu nào về một đợt hồi sinh, theo Ashton Parker, người quản lý quỹ thiên thần sa ngã ở hãng Thụy Sĩ Lombard Odier Investment Managers. “Về cơ bản đây là trường hợp bình thường hóa hay đơn giản là trở lại như cũ,” ông nói.

Cũng có những dấu hiệu cho thấy lạm phát đang bắt đầu đè nặng lên chi tiêu của người tiêu dùng, khiến nhiều thiên thần chao đảo hơn. Chuỗi nhà thuốc Walgreens Boots Alliance đã trở thành thiên thần sa ngã vào tháng 7.2024 sau khi S&P Global Ratings hạ mức tín nhiệm họ. Và Moody’s Ratings nói họ đang xem xét hạ bậc Paramount Global xuống loại rác sau khi studio này đồng ý bán cho Skydance Media LLC. “Khi nền kinh tế chậm lại, việc hạ tín nhiệm là không tránh khỏi,” Althea Spinozzi, giám đốc mảng chiến lược thu nhập cố định ở Saxo Bank, nói. “Chúng ta chắc chắn sẽ còn thấy nhiều thiên thần sa ngã nữa.”

Quyết định hạ bậc thường liên quan tới nhiều công ty trong một lĩnh vực duy nhất, điều có thể khiến các nhà đầu tư chiến lược thiên thần sa ngã quá tập trung vào một mảng của thị trường. Trong đại dịch, đó là các mảng hàng không và nhà hàng, khách sạn, và vào năm 2016, nhiều công ty năng lượng đã bị hạ bậc sau khi giá dầu lao dốc. Lần này, nhiều thiên thần sa ngã thuộc các mảng viễn thông, truyền hình cáp và bất động sản, “những mảng ít nhiều bị thách thức một cách cơ bản,” theo Mike Scott, giám đốc mảng lợi suất cao toàn cầu ở Man Group Plc.

Một rủi ro khác với giới đầu tư là điều mà dân trong nghề gọi là “dao rơi”, tức những công ty cứ bị hạ bậc mãi tới khi vỡ nợ, gây ra thua lỗ lớn trong danh mục đầu tư. Trong khi điều đó cho thấy tính chất hung hiểm cố hữu của chiến lược này, những người ủng hộ vẫn nói nó hợp lý. Ngay cả sau khi tính toán những sai lầm như vậy, chỉ số thiên thần sa ngã của Bloomberg vẫn vượt trội hơn chỉ số trái phiếu rác nói chung trong dài hạn.

Các nhà nghiên cứu ở Bank of America nói tỉ lệ trái phiếu được theo dõi có khả năng bị hạ xuống mức rác trong năm nay đã vượt qua mức có thể được thăng hạng lần đầu tiên kể từ năm 2021. Hai công ty trong số đó, Boeing và Charter Communications, sẽ là những thiên thần sa ngã vào loại lớn nhất trong lịch sử, theo chiến lược gia về nợ của Bank of America Yuri Seliger. “Chúng ta vừa trải qua thời kỳ có rất ít vụ hạ mức tín nhiệm,” ông nói. “Nhưng đang có dấu hiệu cho thấy rủi ro hạ mức tín nhiệm hiện đã tăng lên.”