Những cuốn sách đáng chú ý nhất mùa Hè này đều khai thác lịch sử theo cách mới mẻ và sống động. Dù viết về sự bất công từ hàng thế kỷ trước hay các sự kiện vừa diễn ra, các tác phẩm hư cấu và phi hư cấu này đều sẽ khiến bạn cảm thấy gần gũi với quá khứ hơn.

Hư cấu

The Great Mann: A Novel

Tác giả: Kyra Davis Lurie (phát hành ngày 10 tháng 6, Crown)

Lấy cảm hứng từ The Great Gatsby của F. Scott Fitzgerald và dùng chính tác phẩm này làm khuôn mẫu, tiểu thuyết gia kiêm nhà biên kịch Kyra Davis Lurie, thay vì sử dụng bối cảnh New York đã chọn Los Angeles, đồng thời thay tầng lớp giàu có kiểu Wasp của thập niên 1920 bằng cộng đồng chuyên gia da màu thượng lưu sống tại khu Sugar Hill vào những năm 1940.

Trong The Great Gatsby, bi kịch chỉ xuất hiện ở phần cuối. Nhưng Davis Lurie không chờ đến đó mới để lộ ra góc tối của câu chuyện. Trong phiên bản của bà, nỗi đe dọa mang tên phân biệt chủng tộc len lỏi gần như ở mọi nơi.

Endling

Tác giả: Maria Reva (phát hành ngày 3 tháng 6, Knopf Doubleday)

Cuốn tiểu thuyết mang màu sắc phi lý này cho thấy bạn hoàn toàn có thể viết về thời sự — miễn là có đủ sự tinh tế và bản lĩnh. Nhân vật chính, Yeva, là một nhà nghiên cứu ốc sên sống cô độc tại Ukraine năm 2022. Cô tin rằng mình bị “nguyền rủa” vì sở hữu gương mặt cân đối và vóc dáng quá hoàn hảo.

Để có tiền tiếp tục nghiên cứu, Yeva tham gia các “tour tình cảm” dành cho đàn ông nước ngoài: cô mặc đầm gợi cảm, cười duyên và vờ như đang bị cuốn hút bởi người đối diện. Nhưng rồi mọi thứ — từ ốc sên cho đến tình yêu — đều bị cuốn vào một âm mưu bắt cóc điên rồ, trước khi hoàn toàn rơi vào hỗn loạn khi Nga phát động cuộc xâm lược.

Bring the House Down

Tác giả: Charlotte Runcie (phát hành ngày 8 tháng 6, Doubleday)

Phần lớn nhà báo, dù có đa nghi hay cứng rắn đến đâu, sẽ không qua đêm với người mà họ vừa chỉ trích thậm tệ trên mặt báo. Nhưng nhà phê bình sân khấu Alex Lyons thì khác. Nữ diễn viên Hayley Sinclair — “nạn nhân” của anh — phát hiện ra trò lừa dối đó, tức giận và nhanh chóng trở nên nổi tiếng với một vở kịch độc diễn nhằm công khai chế giễu Lyons.

Runcie, từng là cây bút phê bình phát thanh của tờ Daily Telegraph tại London, viết cuốn tiểu thuyết như một cú đáp trả sinh động dành cho một kẻ không biết hối lỗi. Nhưng câu chuyện dần vượt ra ngoài khuôn khổ của sự trả đũa, trở thành một góc nhìn sâu sắc và tinh tế về giới và quyền lực.

The Slip

Tác giả: Lucas Schaefer (phát hành ngày 3 tháng 6, Simon & Schuster)

Lấy bối cảnh Austin vào cuối những năm 1990, trước khi thành phố này bùng nổ về dân số và công nghệ, cuốn tiểu thuyết này mở ra như một vụ mất tích bí ẩn của một cậu thiếu niên. Không có cao trào kịch tính, tác phẩm dựa vào giọng văn hóm hỉnh và nhịp văn sắc sảo của Schaefer để dẫn dắt người đọc qua một dàn nhân vật đa dạng, có điểm chung là đều gắn bó với một phòng tập boxing địa phương.

Dwelling

Tác giả: Emily Hunt Kivel (phát hành ngày 5 tháng 8, Farrar, Straus and Giroux)

Câu chuyện diễn ra trong một tương lai gần và hoàn toàn có khả năng xảy ra, khi các luật bảo vệ người thuê nhà tại New York bị bãi bỏ, khiến hàng triệu người bị đuổi khỏi chỗ ở để chủ nhà tăng giá phòng thuê. Nhân vật chính, Evie — một nhà thiết kế đồ họa vụng về, dễ mến, không còn người thân nào ngoài vài người đang sống trong cơ sở y tế — đã bị đẩy ra đường. Cô buộc phải tìm đến một người họ hàng xa ở Texas và cố gắng dựng lại cuộc đời vốn đã bấp bênh từ lâu.

Lối viết vừa mỉa mai, vừa trữ tình và thường rất dí dỏm khiến Dwelling trở thành một câu chuyện cổ tích thời đại Millennials — với một kết thúc không hẳn là có hậu, nhưng rất hợp thời.

Phi hư cấu

Bad Company: Private Equity and the Death of the American Dream

Tác giả: Megan Greenwell (phát hành ngày 10 tháng 6, HarperCollins)

Trong một trong những bản cáo trạng sắc bén nhất nhắm vào ngành đầu tư tài chính gần đây, Greenwell khắc họa nhóm nhà đầu tư tư nhân — những người mua lại doanh nghiệp để tối đa hóa lợi nhuận — như các “máy hút tiền” khổng lồ, đang rút cạn lợi tức từ các thị trấn nhỏ trên khắp nước Mỹ. Qua loạt nghiên cứu tình huống thuyết phục, nhà báo và biên tập viên kỳ cựu này cho thấy lợi ích của nhóm nhà đầu tư này thường đối lập trực tiếp với quyền lợi của nhân viên và khách hàng trong chính những công ty họ sở hữu.

Black Soldiers, White Laws: The Tragedy of the 24th Infantry in 1917 Houston

Tác giả: John Haymond (phát hành ngày 15 tháng 7, Grove Atlantic)

Cuốn sách kể lại cuộc nổi loạn của binh sĩ da màu tại Houston năm 1917, khi họ phản ứng trước tin đồn về một đám đông da trắng sắp tấn công họ. Đây không phải là một tác phẩm dễ đọc, nhưng một khi đã mở ra, rất khó để bạn đóng lại.

Haymond, từng là trưởng nhóm nghiên cứu lịch sử tại căn cứ Fort Sam Houston ở San Antonio trong một dự án quân sự tưởng niệm sự kiện này, lấy cuộc nổi loạn làm trung tâm cho toàn bộ cuốn sách này. Tuy nhiên, ông không dừng lại ở một vụ việc riêng lẻ. Tác phẩm đi sâu vào hiện thực tàn khốc của chế độ phân biệt chủng tộc Jim Crow, và cách nước Mỹ đã phản bội những người lính da đen đã từng liều mạng bảo vệ tổ quốc.

Changeover: A Young Rivalry and a New Era of Men’s Tennis

Tác giả: Giri Nathan (phát hành ngày 19 tháng 8, Gallery Books)

Carlos Alcaraz và Jannik Sinner đã nhanh chóng vươn lên thống trị làng quần vợt nam, đến mức nhiều người quên mất họ mới chỉ xuất hiện trong vài năm trở lại đây. Sự cạnh tranh giữa hai tay vợt trẻ này — gợi nhớ đến những cặp kỳ phùng địch thủ như Borg và McEnroe, hay Federer và Nadal — không chỉ hấp dẫn bởi đẳng cấp thi đấu của họ mà còn nhờ sự đối lập rõ rệt trong phong cách. Nathan, đồng sáng lập trang thể thao Defector, ghi lại hiện tượng này một cách sắc sảo trong cuốn sách đầu tiên đi sâu vào cả hai vận động viên, và chắc chắn sẽ không phải là cuốn cuối cùng viết về họ.

The Spinach King: The Rise and Fall of an American Dynasty

Tác giả: John Seabrook (phát hành ngày 3 tháng 6, W. W. Norton & Company)

Seabrook, cây bút kỳ cựu của The New Yorker, áp dụng lối tiếp cận điều tra vào chính câu chuyện gia đình mình. Dù tiêu đề gợi nhắc đến hành trình “từ tay trắng làm nên cơ đồ” hay một bi kịch phá sản, thực tế câu chuyện nằm đâu đó ở giữa: gia đình Seabrook có một khởi đầu khiêm tốn và kết thúc trong sự ổn định, nhờ khối tài sản có được từ việc cải tiến ngành thực phẩm đông lạnh. Tuy nhiên, bên cạnh câu chuyện thành công, cuốn sách cũng nhìn thẳng vào những mối quan hệ lao động đầy căng thẳng của ông nội Seabrook và những xung đột kéo dài giữa các thế hệ trong gia đình.

Scam: Inside Southeast Asia’s Cybercrime Compounds

Tác giả: Ivan Franceschini, Ling Li và Mark Bo (phát hành ngày 8 tháng 7, Verso)

Bạn hẳn từng nhận được những tin nhắn lừa đảo vô thưởng vô phạt như: “Tối nay bạn rảnh không?” hay “Chúng ta có thể nói chuyện không?” Nhưng đằng sau những dòng chữ tưởng như vô hại ấy có thể là một nạn nhân. Nhiều thanh niên đã bị lừa hoặc bị buộc phải làm việc cho các tổ chức tội phạm ở Đông Nam Á. Họ bị tịch thu hộ chiếu, gán khoản nợ giả mạo và bị giữ lại trong điều kiện giam lỏng vô thời hạn.

Cuốn sách được nghiên cứu công phu này chỉ ra rằng: sự thông đồng của một bộ phận quan chức địa phương, cộng với lợi nhuận khổng lồ từ tội phạm mạng, đã khiến vấn nạn này gần như không thể bị xóa bỏ.