“Đòn bẩy của hệ thống ngân hàng tại Việt Nam hiện đã cao và không còn bền vững nếu tiếp tục gia tăng,” ông Willie Tanoto, giám đốc cấp cao của tổ chức xếp hạng Fitch Ratings trả lời như vậy qua thư điện tử. “Nếu việc tăng trưởng tín dụng mà không đi kèm các hàng rào kiểm soát rủi ro, sẽ có thể ảnh hưởng tiêu cực tới đánh giá của chúng tôi về ngành ngân hàng Việt Nam.”

Tính đến hết tháng 6.2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt trên 17,2  triệu tỉ đồng, tăng 9,9% so với cuối năm 2024, mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Tỉ lệ dư nợ tín dụng so với GDP vào cuối năm 2024 đã lên hơn khoảng 130%, đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có mức tín dụng/GDP cao nhất khu vực Đông Nam Á.

Xác lập mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức 8%, tốc độ tăng tín dụng trong năm 2025 dự kiến đạt mức 16%. Trong công điện ngày 6.7 được báo Chính phủ đăng tải, liên quan việc chỉ đạo điều hành chính sách tiền tệ, tỉ giá do thủ tướng Phạm Minh Chính ký, có nội dung "tiến tới năm 2026 điều hành tăng trưởng tín dụng theo công cụ thị trường và bỏ hạn ngạch." Đây là nội dung từng được quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đưa ra khuyến nghị trong nhiều năm qua. 

Ngày 9,7. ông Đào Minh Tú, phó thống đốc ngân hàng Nhà nước cũng chia sẻ trên báo Chính phủ rằng: “Ngân hàng Nhà nước đang đẩy mạnh lộ trình xóa bỏ 'room' tín dụng, thay thế bằng cơ chế kiểm soát theo tiêu chí an toàn cụ thể.”

“Lộ trình sẽ có thể được triển khai trong chưa đầy một năm tới,” ông Huỳnh Duy Sang, giám đốc Khối thị trường tài chính của Ngân hàng Á châu, dự đoán. “Và chỉ áp dụng với một nhóm ngân hàng được xếp hạng tốt trong tiêu chí đánh giá nội bộ của ngân hàng Nhà nước.”

Bảng đánh giá nội bộ ngân hàng thương mại không được ngân hàng Nhà nước công bố.

Theo ông Sang, điều đáng lo nhất là việc bỏ trần tín dụng sẽ xảy ra “cuộc chạy đua lãi suất huy động” từ các ngân hàng. Dòng tiền gửi sẽ chuyển dịch từ những ngân hàng có hệ thống quản trị tốt sang những nhà băng chưa thực sự vững mạnh. Đồng nghĩa, tiền sẽ chạy vào các nhóm ngân hàng có khẩu vị rủi ro cao như lĩnh vực bất động sản, hoặc các lĩnh vực ngoài sản xuất, gây rủi ro lạm phát tiềm ẩn. 

Tính tới quý I.2025, tổng nợ xấu của 27 ngân hàng niêm yết đạt hơn 265 ngàn tỉ đồng - mức cao nhất trong 10 năm qua. Tỉ lệ nợ xấu ở mức 2,16%. Nếu tính cả các tổ chức tín dụng và ngân hàng yếu kém, tỉ lệ nợ xấu nội bảng lên mức 4,3%. Con số này chưa bao gồm khoản nợ xấu bán cho VAMC và nợ tiềm ẩn của hệ thống tổ chức tín dụng.

“Nợ xấu của hầu hết ngân hàng đang được ghi nhận thấp hơn con số thực tế,” ông Tanoto nói. “Chúng tôi chưa rõ ngân hàng Nhà nước sẽ quản lý rủi ro tín dụng ra sao nếu bỏ trần tín dụng.”

Cho tới nay, hầu hết các ngân hàng đã áp dụng Basel II - khung quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế. Thậm chí, nhiều ngân hàng đã bắt đầu triển khai Basel III, với mức yêu cầu chặt chẽ hơn trong đánh giá rủi ro và bộ đệm vốn lên mức 10,5% - điều được ngân hàng Nhà nước quy định trong dự thảo thông tư 41 về lộ trình áp dụng Basel III vào năm 2026.

Fitch Ratings từng thực hiện đợt nâng hạng tín nhiệm đối với nhiều ngân hàng lớn của Việt Nam vào cuối năm 2023, sau khi họ nâng mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam từ BB lên BB+ với triển vọng ổn định - mức xếp hạng duy trì cho tới nay.