Tại tỉnh miền núi Benguet của Philippines, sinh viên đại học 22 tuổi Carl Genesis Contero đã tự tử vào tháng Tám sau khi thua số tiền tương đương hàng trăm đô la Mỹ, bao gồm cả học phí, vào cờ bạc trực tuyến. Mẹ của Contero kể chàng sinh viên đang học để trở thành cảnh sát này đã để lại thư tuyệt mệnh dài năm trang xin lỗi gia đình và khẩn cầu chính phủ cấm cá cược trực tuyến.

Cách đó hàng trăm cây số, tại tỉnh Bukidnon ở phía nam, nhân viên trạm xăng 26 tuổi Brayan Concha cũng đã tự kết liễu đời mình vào đầu mùa hè sau khi đổ nợ vì cờ bạc. “Tôi đã nghĩ nó chỉ cá cược những khoản tiền nhỏ qua ví điện tử,” Antonio, anh họ của Brayan, nói. Thực tế, anh đã nợ tới 42.000 peso Philippines (735 đô la) — gấp hơn bốn lần mức lương tối thiểu hàng tháng tại tỉnh này.

Hầu hết các quốc gia Đông Nam Á chưa bao giờ hợp pháp hóa cá cược trực tuyến, nhưng Philippines thì không. Kể từ đại dịch, cờ bạc trên Internet đã lan rộng khắp quốc gia quần đảo này, họ vượt qua Singapore vào năm ngoái để trở thành trung tâm cờ bạc lớn thứ hai châu Á sau Macau. Gần một nửa trong 69 triệu người thuộc độ tuổi lao động ở Philippines đã đăng ký trên các ứng dụng điện thoại thông minh cung cấp máy đánh bạc, trò chơi may rủi trực tiếp và cá cược thể thao, mức gia tăng theo cấp số nhân từ chưa đến nửa triệu người dùng vào năm 2018.

Vòng xoáy ngày càng mở rộng của sòng bạc trực tuyến có thể nhận ra rõ từ các con đường sầm uất của thủ đô Manila cho đến các thị trấn nông nghiệp yên tĩnh trên các hòn đảo phía nam, khi giới tài xế phương tiện công cộng, nhân viên bảo vệ và sinh viên đại học đều liên tục dán mắt vào điện thoại, theo dõi các trận thắng — và thường xuyên hơn — các trận thua.

Bất kỳ ai ở Philippines từ 21 tuổi trở lên đều có thể nạp tiền vào ví điện tử và đặt cược qua kết nối Internet. Nhưng với mức cược chỉ từ 1 peso (chưa tới 500 đồng Việt Nam), ngành này đặc biệt hấp dẫn với hàng triệu người có thu nhập thấp đang mơ về một con đường thoát nghèo. Các khoản cược bắt đầu nhỏ nhưng có thể nhanh chóng tăng lên khi mọi người tìm kiếm các khoản thắng lớn hơn hoặc cố gắng gỡ gạc.

Để thúc đẩy tăng trưởng, các công ty cờ bạc trực tuyến thường thuê người nổi tiếng trong nước và tài trợ cho các sự kiện được xem nhiều, từ các trận bóng rổ đến các cuộc thi sắc đẹp. Ở một quốc gia nơi gần một phần năm dân số sống với thu nhập chưa tới 2 đô la Mỹ một ngày, người dùng luôn bị thu hút bởi viễn cảnh vận may. “Về cơ bản, họ đang nhắm đến những người sẽ khốn khổ nhất nếu mất tiền,” Ben Lee, đối tác quản lý tại công ty tư vấn IGamiX có trụ sở ở Macau, cho biết. “Bạn không phải đang đánh thuế người giàu; bạn đang đánh thuế người nghèo.”

Những gì xảy ra ở Philippines là lời cảnh báo cho các quốc gia đang phát triển khác như Brazil, vốn đang bắt đầu mở cửa cho cờ bạc trực tuyến. Cá cược Internet hợp pháp đã mang lại rất nhiều tiền cho các công ty Philippines và ngay cả chính phủ, thông qua cơ quan quản lý ngành tập đoàn Giải trí và Trò chơi Philippines (Pagcor), với 30% tổng doanh thu là từ các trò chơi điện tử hợp pháp. Giờ đây, chính phủ của tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đang mắc kẹt giữa một cuộc khủng hoảng y tế công cộng ngày càng gia tăng và một ngành béo bở mang lại nguồn doanh thu rất cần thiết. Những tháng gần đây, chính phủ đã có những bước đi nhỏ để tháo gỡ phần nào cơn nghiện tập thể, nhưng những người chỉ trích phản ứng chậm chạp của chính phủ cho rằng giới lãnh đạo chính trị khó lòng khóa hẳn vòi doanh thu này.

Theo Pagcor, doanh thu từ phí cấp phép sòng bạc trực tuyến dự kiến sẽ tăng gấp mười lần, lên khoảng 1 tỉ USD vào năm 2025 so với bốn năm trước. Cơ quan quản lý này, vừa giám sát vừa vận hành các cơ sở cờ bạc trong tình thế mà một số người coi là mâu thuẫn lợi ích, là đơn vị đóng góp doanh thu lớn thứ hai cho ngân sách trong các công ty nhà nước, chỉ sau ngân hàng Land Bank của Philippines. Doanh thu từ cá cược Internet trong năm nay lần đầu tiên đã vượt qua doanh thu của các sòng bạc truyền thống, nhấn mạnh sự mở rộng nhanh chóng của ngành này.

“Thủ phạm thực sự là chính phủ đã cho phép các nền tảng cờ bạc trực tuyến tiếp cận các xa lộ kỹ thuật số và khiến chúng sinh sôi nảy nở,” Hồng y Pablo Virgilio David nói trong bài giảng vào tháng Bảy tại giáo xứ Caloocan ở Metro Manila. “Với chúng tôi, rõ ràng nhiệm vụ của chính phủ là thúc đẩy lợi ích chung, lợi ích của đa số. Tại sao họ lại đánh cược với phúc lợi của người dân? Đó là vì họ kiếm được rất nhiều từ việc này để chi tiêu cho chính phủ.”

Khi được yêu cầu bình luận, cơ quan quản lý trò chơi đã chuyển cho Bloomberg Businessweek các nhận xét và tuyên bố trước đó của người đứng đầu cơ quan, Alejandro Tengco. “Một lệnh cấm sẽ khiến chính phủ mất hàng tỉ doanh thu, loại bỏ hàng ngàn việc làm và khiến người tiêu dùng không được bảo vệ trước các hoạt động bất hợp pháp,” ông Tengco nói vào ngày 8.9 tại một hội nghị chuyên đề về cờ bạc ở Manila. “Công nghệ và truy cập Internet không bao giờ có thể đảo ngược.”

Philippines từ lâu đã có thiên hướng cờ bạc, với các trò chơi bài trong các buổi tụ tập xã hội như lễ hội và đám tang, hay trò đá gà thu hút đám đông lớn. Manila đã có sòng bạc truyền thống được nửa thế kỷ. Đại dịch Covid-19 thúc đẩy mạnh mẽ giao dịch trực tuyến trong nước, vốn đã có một số những người dùng Internet tích cực nhất thế giới. Với các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt đóng cửa hoặc hạn chế hoạt động của sòng bạc truyền thống, người chơi nhanh chóng chuyển sang các nền tảng trực tuyến. Ví điện tử giúp việc đặt cược dễ dàng hơn, với liên kết đến trang web cá cược trong cùng một ứng dụng giữ tiền. Điều đó mang lại lợi ích cho các nền tảng thanh toán trực tuyến như GCash và Maya, giúp tăng cường việc sử dụng và định giá của họ.

Hiện có hơn 50 nhà điều hành được chính phủ quản lý, và doanh thu của ngành đã tăng gần gấp ba vào năm ngoái so với năm 2023, lên 154,5 tỉ peso. (Hãng điều hành sòng bạc truyền thống Bloomberry Resorts gần đây đã ra mắt nền tảng cờ bạc trực tuyến của riêng họ để giành thị phần.) Cơn sốt nhanh chóng biến nhà điều hành cờ bạc trực tuyến hàng đầu quốc gia, DigiPlus Interactive, thành cổ phiếu sòng bạc có thành tích tốt nhất thế giới với các công ty có giá trị thị trường ít nhất 500 triệu USD.

Vào tháng Tám, DigiPlus được thêm vào chỉ số chứng khoán chuẩn của Philippines sau khi giá cổ phiếu tăng hơn 200% vào năm ngoái. Trên thực tế, cổ phiếu ngành cờ bạc của Philippines là một trong những cổ phiếu có thành tích tốt nhất thế giới trong năm nay tính đến giữa tháng Sáu, trước khi nhà chức trách và các nhà lập pháp Philippines đe dọa áp đặt một số hạn chế với lĩnh vực đã hoành hành không kiểm soát trong thời gian dài.

Kể từ tháng Bảy, áp lực đã gia tăng buộc chính phủ phải hành động nhiều hơn. Vài tuần qua, nhà chức trách đã ra lệnh cho các công ty cờ bạc gỡ bỏ biển quảng cáo khổng lồ trên các tòa nhà cao tầng quảng cáo rầm rộ các trang web và trò chơi. Ngân hàng trung ương Philippines yêu cầu các ví điện tử xóa liên kết đến các trang web cá cược, động thái mà giới quản lý cho biết đã giảm một nửa số tiền cược trong vòng vài ngày.

Eli Remolona, thống đốc ngân hàng trung ương Philippines, cho biết các bước đi này là một phần của nỗ lực “khiến dân bớt cờ bạc,” vì cơ quan quản lý tiền tệ này không muốn việc truy cập ứng dụng cờ bạc trực tuyến trên điện thoại trở nên quá dễ dàng. “Có lẽ không sao nếu bạn có đủ khả năng tài chính để đánh bạc, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Vì vậy, chúng tôi cố gắng ngăn chặn,” ông nói. Nhưng trong khi ngân hàng trung ương đang lên kế hoạch cho nhiều biện pháp hạn chế hơn, người đứng đầu cơ quan đấy cũng nói họ “không thể làm được gì nhiều” để ngăn chặn thêm cá cược trực tuyến. “Chúng hợp pháp, nhưng chúng cũng gây ra các vấn đề xã hội. Đó là một vấn đề đối với sức khỏe tài chính.” Thượng viện thì tổ chức phiên điều trần về trò chơi trực tuyến vào ngày 16.9.

Chính quyền Marcos có kế hoạch tham khảo ý kiến các bên liên quan về các biện pháp hạn chế ngành, nhưng đã nói họ cảnh giác với việc hành động quá nhanh và không tin việc cấm cá cược trực tuyến sẽ có hiệu quả. “Theo tôi, một lệnh cấm sẽ không giải quyết được vấn đề. Chúng ta phải có một chút chừng mực trong phản ứng của mình,” ông Marcos nói tại một cuộc họp báo vào đầu tháng Tám. Ông cũng nói việc đóng cửa các nền tảng cờ bạc trực tuyến được quản lý sẽ chỉ sinh ra các hoạt động bất hợp pháp khó bị xóa bỏ hơn.

Vào tháng Bảy, chủ tịch DigiPlus, ông Eusebio Tanco, cho biết trong một cuộc họp báo rằng chính phủ nên dành nỗ lực để trấn áp các nền tảng cờ bạc không có giấy phép thay vì nhắm vào các hoạt động hợp pháp. “Chúng tôi đóng góp khá nhiều vào ngân khố quốc gia,” ông Tanco nói. “Nếu họ thực sự hợp pháp hóa mọi thứ, kể cả khu vực bất hợp pháp của ngành, chúng ta có thể dễ dàng thu được nhiều hơn nữa.”

Khi được hỏi về các bước đang thực hiện để giải quyết vấn đề, DigiPlus cho biết trong một tuyên bố rằng công ty đã thêm vào các trang web và trò chơi của mình những lời nhắc nhở để trở thành một người chơi “có trách nhiệm.” Công ty cũng cho biết có cung cấp các hoạt động giáo dục tài chính và huấn luyện, điều hành một trung tâm dịch vụ khách hàng 24/7 và ra mắt các tính năng tự loại trừ trong ứng dụng. Với những công cụ đó, khách hàng có thể đặt bộ hẹn giờ, lịch trình và giới hạn mức thua lỗ hàng ngày. Bloomberry từ chối bình luận. GCash, nền tảng tài chính công nghệ hàng đầu của đất nước, cho biết họ “không khoan nhượng với việc sử dụng nền tảng của chúng tôi trong cờ bạc bất hợp pháp hoặc các hoạt động bất hợp pháp khác” và tiếp tục thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ với các sản phẩm. Đối thủ Maya thì nói họ đã nhúng các biện pháp bảo vệ vào nền tảng để bảo vệ người tiêu dùng và tiếp tục làm việc với cơ quan chức năng để “tăng cường các hàng rào bảo vệ ngành.”

Trong khi chính phủ đang thực hiện những bước đi nhỏ để đối phó, những người dùng ẩn danh nghiện các nền tảng này và nợ nần ngày càng chồng chất đăng lời kêu cứu trên nền tảng mạng xã hội như Facebook và Reddit gần như hàng ngày. Họ kể những câu chuyện về việc thua cờ bạc trực tuyến đã khiến họ mất sạch tiền tiết kiệm và cách họ giữ bí mật cơn nghiện với bạn bè và gia đình, gây căng thẳng cho sức khỏe tâm thần ra sao.

Lấy ví dụ, Rovie Cayetano, 24 tuổi, làm nghề trợ lý ảo tại thành phố Quezon, vùng Metro Manila. Anh đã mất từ 200 ngàn - 300 ngàn peso trong 18 tháng chơi cờ bạc trực tuyến, buộc anh phải vay tiền từ bạn bè và các ứng dụng cho vay nặng lãi trực tuyến. “Khi tôi thua, tôi choáng váng. Tôi thậm chí còn đổ bệnh vì nó,” Cayetano nói, người bắt đầu đặt cược vào các trận bóng rổ trước khi chuyển sang bài baccarat. Đầu năm nay, để chấm dứt vòng lẩn quẩn, anh và một người bạn đã đăng ký với cơ quan quản lý để đưa họ vào danh sách đen, không cho truy cập cả sòng bạc truyền thống lẫn ứng dụng trò chơi trực tuyến được cấp phép, vốn yêu cầu người dùng phải đăng ký trước khi đặt cược. Nhưng lệnh tự cấm của anh vẫn chưa có hiệu lực, vì vậy anh vẫn có thể truy cập các ứng dụng trò chơi nếu muốn. (Anh không dám thử.)

Không có dữ liệu nào về số vụ phá sản hoặc tự tử liên quan đến cờ bạc trực tuyến, nhưng dường như ai cũng có câu chuyện về một người quen đang trong hoàn cảnh khốn cùng vì cờ bạc trực tuyến. Số người tìm kiếm hỗ trợ cai nghiện cờ bạc tăng vọt trong những năm gần đây, theo Reagan Praferosa, người tổ chức các buổi tư vấn và cuộc họp phục hồi nhóm tại thủ đô Manila. Ông cho biết thêm là ngày càng có nhiều người lao động thu nhập thấp, sinh viên và bà nội trợ tìm kiếm sự giúp đỡ, so với trước đại dịch, khi các nhóm hỗ trợ chủ yếu gồm nhân viên văn phòng có thu nhập khả dụng để đánh bạc.

“Chúng ta đang tạo ra thế hệ nghiện ngập, con nợ và gia đình tan vỡ tiếp theo,” thượng nghị sĩ Erwin Tulfo, người đang đứng đầu cuộc điều tra về các nền tảng cờ bạc trực tuyến, nói tại một phiên điều trần của Thượng viện vào tháng Tám. “Không khoản doanh thu thuế nào có thể biện minh cho cái giá phải trả về con người này.”