Trong thế giới bảng xếp hạng trường kinh doanh tốt nhất của Bloomberg Businessweek, một số điều có vẻ không thay đổi bao giờ. Lấy ví dụ, đại học Stanford một lần nữa đứng đầu năm 2024 trong các trường ở Mỹ, giống như năm năm qua, nhờ điểm số áp đảo trong các chỉ số của chúng tôi, trừ hạng mục tính đa dạng.

Và vị trí cơ bản ở tốp đầu không thay đổi nhiều, trừ vài ngạc nhiên đáng chú ý. Trường Kinh doanh Tepper của đại học Carnegie Mellon năm nay nhảy vọt lên hạng chín từ hạng 18 năm ngoái, chủ yếu nhờ điểm số tăng mạnh trong khả năng kết nối và học tập. Trường Quản trị Kellogg của đại học Northwestern từ hạng bảy vươn lên hạng ba. Trường Kinh doanh Columbia từ hạng năm rơi xuống thứ 17. Điểm số của trường này giảm ở mọi hạng mục, nhưng đặc biệt là về thu nhập, khi trường cho biết lương khởi điểm của thạc sĩ và cử nhân tốt nghiệp thấp hơn, trong khi sinh viên cũ cho biết mức độ hài lòng kém hơn về tiền lương. Trường Marshall của đại học Nam California rớt 13 bậc xuống hạng 30, đặc biệt giảm mạnh về chỉ số lương, hoạt động học tập và mức độ đa dạng.

Nhưng thế giới các trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng. Đội ngũ quản lý thay đổi nhiều, năm nay 14 trong 111 trường chúng tôi khảo sát đã có hiệu trưởng mới. Stanford, Berkeley Haas và trường Stern, đại học New York đều đã có hiệu trưởng tạm quyền vào mùa Thu. Và những nhà lãnh đạo mới đấy sẽ phải xử lý nhiều thách thức nghiêm trọng với các trường kinh doanh ngày nay. Câu hỏi then chốt là thị trường bằng MBA hai năm, toàn thời gian có còn chỗ đứng không, nhất là với những trường ở bên ngoài tốp 20 trường dễ được tuyển dụng nhất, nơi thạc sĩ tốt nghiệp thường hưởng lương rất cao.

Ở trường Kinh doanh Daniels, đại học Denver (hạng 71 các trường ở Mỹ), tân hiệu trưởng Naomi Boyd nói câu hỏi đó phản ánh những ưu tiên đang thay đổi. “Người ta không còn thời gian” cho khóa MBA truyền thống, bà nói. “Cuộc sống mọi người đã thay đổi. Họ có gia đình, sự nghiệp, cuộc sống bên ngoài sự nghiệp. Chúng tôi cần xây dựng những chương trình thạc sĩ đáp ứng được cả cho sinh viên và người đã đi làm, tạo cho họ không gian linh hoạt.” Ở trường Daniels, Boyd hy vọng mở rộng chương trình MBA toàn thời gian bằng cách lôi kéo thêm sinh viên các chương trình chứng chỉ ngắn hạn và những khóa điều hành doanh nghiệp cấp tốc, đôi khi chỉ một ngày, kèm tín chỉ có thể được đưa vào chương trình MBA.

David Souder, tân hiệu trưởng trường Kinh doanh Eli Broad, đại học tiểu bang Michigan, nói các công ty không còn mặn mà trả toàn bộ chi phí các chương trình học bậc cao cho nhân viên đã khiến các khóa MBA truyền thống gặp bất lợi so với chương trình thạc sĩ chuyên biệt thường ngắn hạn hơn. “Sinh viên có chi phí biên,” ông nói. “Nên nếu họ trả cho sản phẩm dài hạn hơn, họ phải thực sự thấy được giá trị.” Dưới quyền Souder, trường Broad (hạng 45 ở Mỹ) sẽ tăng cường nỗ lực giảng dạy nhắm vào lĩnh vực chuyên sâu của nền kinh tế, điều mà ông nói các trường kinh doanh chưa thực sự làm tốt trong ba thập kỷ qua. “Nghiên cứu và kết nối với ngành chạy song song, mà hiếm khi giao cắt,” ông ví von.

Souder khởi đầu với lớp đạo đức kinh doanh, qua một trung tâm mới thành lập và ghế chủ nhiệm khoa lập năm 2018 để nghiên cứu “trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm.” “Có những khoa và chuyên gia nghĩ điều đó là quan trọng,” ông nói. “Rồi ủng hộ rất lớn từ bên ngoài. Sinh viên cũng muốn học. Chúng tôi muốn kể tốt hơn câu chuyện đấy và kết nối với hoạt động kinh doanh thật sự.”

Khắp nước Mỹ, các hiệu trưởng đang ngày càng phải dành nhiều thời gian và công sức cho vấn đề trí tuệ nhân tạo, theo Peter Johnson, nhà tư vấn cho cả ứng viên trường kinh doanh của Fortuna Admissions và các đại học, đồng thời là cựu giám đốc chương trình MBA ở Berkeley Haas. “Doanh nghiệp rõ ràng muốn có các sinh viên hiểu cách thức AI được sử dụng hiện giờ và trong tương lai,” ông nói. Với các trường kinh doanh, vấn đề sẽ là “đưa điều đó vào lớp học như thế nào? Chúng tôi phải chuẩn bị cho sinh viên ra sao trong những vấn đề mà nhà tuyển dụng sẽ muốn?” Với Royce Burnett, vừa đảm nhiệm cương vị lãnh đạo trường Kinh doanh và Quản trị Earl G. Graves, đại học Morgan State vào tháng Bảy, thì câu trả lời là dạy cho sinh viên cách hiểu và giải thích được dữ liệu do AI tạo ra. (Morgan State, trong quá khứ từng là trường của sinh viên da đen, trường Graves lập vào năm 1944, trường kinh doanh đầu tiên ở tiểu bang Maryland.) “Tình hình đã thay đổi hoàn toàn, vì giờ mọi người làm được mọi việc, nhưng rồi chúng ta lùi lại một bước và đặt câu hỏi: Vậy những điều này có ý nghĩa gì, và chúng ta có thể áp dụng ra sao?” Burnett nói. “Tôi nghĩ đó là thách thức thực sự.”

AI cũng là trọng tâm trong suy nghĩ của Xiaoyu “Allen” Yu, hiệu trưởng MBA đại học Thượng Hải. Điều chỉnh với giáo án ở trường Thượng Hải bao gồm các khóa và chương trình đào tạo mới về “hợp tác máy-người,” Yu nói qua email. Điều chỉnh này thuộc khuôn khổ sáng kiến lớn hơn nhiều, do chính quyền dẫn dắt để phát triển các ngành công nghệ cao chiến lược. Yu nói sinh viên MBA “không chỉ phải làm chủ lý thuyết kinh doanh và quản trị, mà còn phải có năng lực tích hợp nguồn lực sáng tạo công nghệ và tinh thần khởi nghiệp.”

Công nghệ là mục tiêu kép của trường Berkeley Haas. AI sẽ đưa đến “thay đổi quan trọng, có thể là lớn lao” với cả thị trường lao động và giáo dục bậc cao, theo vị hiệu trưởng tạm quyền và giáo sư quản trị lâu năm Jennifer Chatman. 30% sinh viên tốt nghiệp của Haas năm 2023 làm việc trong lĩnh vực công, nhưng Chatman nói qua email rằng ngành này đang thu hẹp.

Bà nói một trong những thách thức lớn nhất là “hỗ trợ sinh viên trong môi trường việc làm năng động.” Tân sinh viên MBA của Haas trước hết sẽ được tư vấn hướng nghiệp, rồi mới vào học, “một thay đổi lớn năm nay,” theo lời Chatman. “Sinh viên sẽ chuẩn bị thực tập và xin việc sớm hơn nhiều trong hành trình MBA.” Haas tụt bốn bậc xuống hạng 14 trong bảng xếp hạng ở Mỹ năm nay, giảm cả năm chỉ số, đáng kể nhất là học tập (từ hạng sáu xuống 19) và đa dạng (16 xuống 43). “Tôi đã làm trong lĩnh vực giáo dục kinh doanh đủ lâu để hiểu rằng thị trường việc làm có tính chu kỳ,” Chatman nói. “Nhưng định vị sinh viên là phần trọng tâm trong chiến lược đầu tư của chúng tôi.”