Công ty startup trí tuệ nhân tạo xAI của Elon Musk đang đàm phán để thuê hạ tầng trung tâm dữ liệu tại Ả Rập Xê Út, nhằm mở rộng hệ thống vận hành ở những khu vực có giá điện rẻ và môi trường chính trị thuận lợi.

Công ty hiện trong giai đoạn đàm phán sơ bộ với hai đối tác tiềm năng: Humain, một công ty AI được Ả Rập Xê Út hậu thuẫn và đề xuất cung cấp cho xAI công suất tính toán hàng gigawatt; và một công ty khác đang xây dựng trung tâm dữ liệu nhỏ hơn với công suất 200 megawatt nhưng có thể sẵn sàng đi vào hoạt động sớm hơn. Các nguồn tin yêu cầu giấu tên do thông tin chưa được công khai.

Đề xuất của Humain có quy mô lớn nhưng cần thêm thời gian để hoàn tất. Dù được Quỹ Đầu tư Công của Ả Rập Xê Út hậu thuẫn, Humain vẫn chưa bắt đầu xây dựng phần lớn hạ tầng đã cam kết. Nếu được ký kết, thỏa thuận với Humain sẽ mang lại cho Musk nguồn tài nguyên điện toán trong dài hạn, nhưng lại không đáp ứng được nhu cầu trước mắt của xAI.

Trong khi đó, đối tác còn lại đã bắt đầu xây dựng trung tâm dữ liệu 200 megawatt, theo một nguồn tin, khiến đây trở thành phương án khả thi hơn trong ngắn hạn đối với xAI. Trong cả hai trường hợp, xAI sẽ không sở hữu trung tâm dữ liệu mà chỉ thuê dung lượng để vận hành các mô hình AI tiêu tốn nhiều tài nguyên.

Đại diện của Elon Musk, xAI và Humain đều không phản hồi yêu cầu bình luận.

Nhiều công ty AI như xAI, OpenAI và Meta Platforms đang xây dựng hoặc thuê các trung tâm dữ liệu quy mô lớn để huấn luyện và vận hành mô hình AI, như chatbot Grok của xAI. Các trung tâm này đòi hỏi chi phí xây dựng và vận hành rất lớn, đồng thời tiêu thụ lượng điện năng khổng lồ. Nếu Humain hoàn tất xây dựng, trung tâm dữ liệu này có thể trở thành một trong những cơ sở lớn nhất thế giới. Một trung tâm một gigawatt có thể tiêu thụ lượng điện tương đương mức sử dụng của gần 900.000 hộ gia đình mỗi năm, theo dữ liệu từ Carbon Collective.

Kathryn Huff, cựu quan chức cấp cao của Văn phòng Năng lượng Hạt nhân thuộc Bộ Năng lượng Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden, hiện giảng dạy tại Đại học Illinois Urbana-Champaign, phát biểu trên Bloomberg Television hôm thứ Tư (16.7): “Điều này hoàn toàn hợp lý. Khi nhu cầu năng lượng tăng mạnh, chúng ta cần cân bằng giữa chi phí vận hành trung tâm dữ liệu và chi phí cung cấp điện.” Bà nói thêm: “Tôi nghĩ ngay đến những quốc gia có thể xây thêm nhà máy điện hạt nhân.”

Tại Humain, đội kỹ thuật do Jeff Thomas dẫn dắt đang xây dựng hạ tầng trung tâm dữ liệu, trong khi các cuộc đàm phán thương mại do Saeed Al-Dobas phụ trách. Dự án có thể liên quan đến khoản đầu tư trước đó của Ả Rập Xê Út vào xAI, nằm trong chiến lược tăng cường mối quan hệ giữa vương quốc này và các dự án của Elon Musk do Hoàng thân Alwaleed bin Talal hậu thuẫn.

Một nguồn tin cho biết kế hoạch mở rộng sang Ả Rập Xê Út phù hợp với định hướng của Musk, khi ông đang tìm kiếm những địa điểm có điện giá rẻ và nguồn vốn dồi dào cho xAI. Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng chính trị và thương mại tại Mỹ ngày càng gia tăng, nơi Musk nhiều lần đối đầu với các nghị sĩ và cơ quan quản lý, dù ông đã dành phần lớn thời gian trong năm nay để cố vấn cho Tổng thống Donald Trump. Hiện tại, Musk đã xây dựng một trung tâm dữ liệu lớn tại Memphis, nơi đặt siêu máy tính Colossus, và đang công khai kế hoạch triển khai một cơ sở thứ hai gần đó.

Mới đây, Musk và xAI đã hoàn tất vòng gọi vốn trị giá 10 tỉ USD, chia đều giữa vốn cổ phần và nợ vay. Tuần trước, ông đăng trên nền tảng X rằng xAI hiện có “rất nhiều vốn”. Tuy nhiên, cách thức và địa điểm sử dụng nguồn vốn này vẫn đang được xác định.

Theo một nguồn tin nội bộ, Ross Nordeen, thành viên sáng lập xAI và cựu nhân viên Tesla, đang dẫn dắt các cuộc đàm phán về hạ tầng và đóng vai trò chiến lược trong việc lựa chọn địa điểm cũng như quy mô đầu tư. Trong khi đó, cựu lãnh đạo kỹ thuật của Tesla và X là Andree Jacobson đang phụ trách mảng kỹ thuật tại xAI. Nordeen được xem là “hình mẫu Omead” của công ty — ám chỉ Omead Afshar, cộng sự thân tín của Musk từng làm việc tại Tesla.

xAI cũng đang cân nhắc phương án hợp tác với UAE và đã liên hệ với công ty AI G42 có trụ sở tại Abu Dhabi, theo một nguồn tin. G42 từ chối bình luận. Ngoài ra, xAI cũng đang xem xét khả năng hợp tác với các trung tâm dữ liệu tại một số quốc gia châu Phi, nơi có chi phí điện năng và vận hành thấp hơn.

Dù vậy, hai nguồn tin cho biết nguồn vốn nhà nước dồi dào và khả năng tiếp cận chip chuyên dụng khiến Ả Rập Xê Út trở thành lựa chọn hấp dẫn nhất với xAI.

— Với sự hỗ trợ của Omar El Chmouri