Tòa án tối cao London đã bác bỏ đơn xin hoãn thi hành án của hãng hàng không VietJet và yêu cầu hãng này phải thanh toán khoảng tiền 180 triệu USD cho một công ty cho thuê máy bay, bắt đầu từ tuần này. Quyết định này chính thức khép lại cuộc tranh chấp pháp lý kéo dài nhiều năm từ thời đại dịch COVID-19.

Số tiền này sẽ được thanh toán thành ba đợt bằng nhau, bắt đầu từ ngày 15 tháng 5 và kết thúc vào cuối tháng 11. Đây là một thắng lợi lớn cho FW Aviation, đơn vị thuộc một quỹ đầu tư London chuyên về cho thuê máy bay.

FitzWalter Capital, đồng sáng lập bởi Ben Brazil — cựu giám đốc điều hành của Macquarie Group — và được hỗ trợ bởi các quỹ hưu trí từ Anh và Úc, đã kiện VietJet vì hãng này đã không trả tiền thuê bốn máy bay. FitzWalter từ lâu đã lập luận rằng VietJet hoàn toàn có khả năng tài chính để thanh toán nhưng cố tình không thực hiện nghĩa vụ.

Trong phán quyết ngày 1 tháng 5, thẩm phán của tòa án tối cao London đã đồng ý với FitzWalter, khẳng định: “Tôi tin rằng bị đơn có thể tìm đủ nguồn tài chính để thực hiện phán quyết của tòa, giống như cách họ có thể tìm vốn để mua máy bay hoặc ký kết các hợp đồng kinh doanh khác.”

Phán quyết này giáng một đòn nặng nề vào VietJet. Hãng này khẳng định trong tuyên bố ngày 27 tháng 4 rằng họ không thể chi trả toàn bộ khoản nợ mà không phải tái cấu trúc hoạt động, thậm chí là bán bớt tài sản. VietJet cho biết hãng rơi vào tình trạng khó khăn tài chính nghiêm trọng trong đại dịch và dù đã bắt đầu hoạt động bình thường trở lại, hãng vẫn đang chịu nhiều áp lực tài chính lớn.

VietJet cho biết hãng cần khoảng 45 triệu USD tiền mặt khả dụng để duy trì hoạt động hàng ngày, bao gồm trả lương nhân viên và thanh toán cho các nhà cung cấp dịch vụ. Toàn bộ 110 máy bay trong đội bay của hãng đều là máy bay thuê, không có tài sản thực chất nào có thể thanh lý để trả nợ.

Hạn thanh toán ngày 15 tháng 5 cũng là thử thách lớn đối với bà Nguyễn Thị Phương Thảo, nhà sáng lập và cổ đông lớn nhất của VietJet, người có tài sản khoảng 1,5 tỉ USD theo Bloomberg Billionaires Index.

Bà Thảo, thường được gọi là "Madame Thảo", là gương mặt đại diện của VietJet, hãng hàng không từng gây chú ý với hình ảnh tiếp viên mặc bikini trong các chiến dịch quảng bá. Sau khi thành lập hãng vào năm 2011, bà đưa VietJet lên sàn chứng khoán chỉ sau năm năm, và hiện công ty này có giá trị khoảng 1,9 tỉ USD.

VietJet, có trụ sở tại Hà Nội, chủ yếu khai thác các tuyến bay nội địa tại Việt Nam, cùng với các đường bay quốc tế đến Trung Quốc, Thái Lan và Hàn Quốc. Hãng đã đặt hàng 200 máy bay Boeing 737 Max và gần 120 máy bay thân hẹp của Airbus, nhưng đến nay vẫn chưa nhận được phần lớn số máy bay này.

VietJet cảnh báo rằng nếu phải dừng hoạt động một phần đội bay 110 chiếc, hãng sẽ phải hủy bỏ một số lượng lớn chuyến bay. Theo quy định của Việt Nam, điều này đồng nghĩa với việc phải hoàn tiền cho hành khách, tạo ra khoản nợ tiềm tàng lên đến 600 triệu USD cho VietJet.

“Phán quyết này có thể buộc VietJet phải phá sản,” hãng cho biết.

VietJet cho biết nếu vỡ nợ, hãng sẽ mất khoảng 500 triệu USD đã thanh toán trước cho 318 máy bay mới từ Airbus và Boeing, và số tiền này sẽ không thể thu hồi.

Khoản thanh toán trước này được tài trợ bằng trái phiếu và các hình thức huy động vốn khác. Nếu không thể thanh toán tiền mua máy bay, VietJet sẽ vi phạm điều khoản trái phiếu, buộc hãng phải hoàn trả vốn gốc cho các trái chủ và bên cho vay — điều mà hãng không đủ khả năng thực hiện.

Theo lịch thanh toán do tòa án quy định, VietJet phải trả 60,5 triệu USD vào ngày 15 tháng 5, thêm 60,5 triệu USD vào ngày 31 tháng 7 và số tiền cuối vào ngày 28 tháng 11 để hoàn tất chi trả tổng cộng 181,5 triệu USD.

— Với sự hỗ trợ của Pui Gwen Yeung và Nguyen Xuan Quynh