Trung Quốc đã khởi động hai cuộc điều tra nhắm vào ngành bán dẫn Mỹ ngay trước thềm các cuộc đàm phán thương mại và nhiều vấn đề khác giữa hai nước.

Bộ Thương mại Trung Quốc trong thông cáo ngày thứ bảy cho biết đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với một số loại chip IC tương tự do Mỹ sản xuất, những sản phẩm được các công ty như Texas Instruments Inc. và Analog Devices Inc. cung ứng. Cùng lúc, bộ này cũng tiến hành một cuộc điều tra chống phân biệt đối xử đối với các biện pháp của Mỹ nhằm vào lĩnh vực chip của Trung Quốc, theo một thông báo riêng.

Các động thái trên diễn ra chỉ ít lâu sau khi Mỹ bổ sung thêm 23 công ty có trụ sở tại Trung Quốc vào danh sách thực thể (entity list), vốn áp đặt hạn chế với các doanh nghiệp bị cho là “hành động đi ngược lại lợi ích an ninh quốc gia hoặc chính sách đối ngoại của Mỹ”.

Sự phản đối công khai của Trung Quốc đối với các biện pháp thương mại của Mỹ mở ra một bối cảnh căng thẳng cho cuộc gặp nhiều ngày giữa quan chức cấp cao hai bên. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent dự kiến thảo luận với Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại Madrid về thương mại, kinh tế và các vấn đề an ninh quốc gia.

Cuộc đàm phán diễn ra sau nhiều tháng thương lượng gián đoạn và trong bối cảnh chính quyền Trump tạm ngừng áp thuế cao hơn đối với hàng hóa Trung Quốc, nhằm tìm kiếm một thỏa thuận chung.

Ngành bán dẫn đã trở thành tâm điểm đối đầu khi Mỹ cắt nguồn tiếp cận của Trung Quốc với các bộ tăng tốc trí tuệ nhân tạo tiên tiến nhất, đồng thời sử dụng việc cấp phép cho một số phần cứng kém mạnh mẽ hơn của Nvidia Corp. như một công cụ mặc cả, trong khi phía Trung Quốc phản ứng quyết liệt và bày tỏ lo ngại về rủi ro an ninh.

Tình trạng thương lượng chưa ngã ngũ cũng thể hiện ở việc Trung Quốc gần đây lần đầu tiên sử dụng cuộc điều tra gọi là “chống lẩn tránh”, dẫn đến việc áp thuế chống bán phá giá với sợi quang nhập khẩu từ Mỹ. Truyền hình nhà nước cho biết công cụ này sẽ đóng vai trò lớn hơn trong tương lai.

Các loại chip tương tự hiện nằm trong diện điều tra giúp hệ thống kỹ thuật số giao tiếp với thế giới thực, đảm nhận những tác vụ như khuếch đại tín hiệu không dây và điều chỉnh điện áp, công suất. Chúng không đòi hỏi công nghệ chế tạo tiên tiến, nhưng lại thiết yếu trong nhiều lĩnh vực, từ điện thoại thông minh, xe điện đến thiết bị chẩn đoán hình ảnh y tế.

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc trong một thông cáo khác nhấn mạnh: “Mỹ những năm gần đây đã áp đặt một loạt biện pháp cấm đoán và hạn chế đối với Trung Quốc trong lĩnh vực mạch tích hợp, bao gồm điều tra theo Mục 301 và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Những hành động bảo hộ đó bị nghi ngờ có tính phân biệt đối xử với Trung Quốc, nhằm kiềm chế và đàn áp sự phát triển của các chip tính toán tiên tiến và các ngành công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc”.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ và người phát ngôn của Texas Instruments cùng Analog Devices chưa ngay lập tức phản hồi yêu cầu bình luận.

Ngoài các vấn đề thương mại, thảo luận giữa ông Bessent và ông Hà Lập Phong sẽ bao gồm tình hình của TikTok thuộc ByteDance Ltd., dịch vụ mà Tổng thống Donald Trump ước tính có thể trị giá tới 500 tỉ USD đối với Mỹ. TikTok có thời hạn đến tuần tới để đạt được thỏa thuận nhằm tiếp tục hoạt động tại Mỹ, dù thời hạn này đã nhiều lần được gia hạn trong năm nay.

Nỗ lực chống rửa tiền cũng sẽ nằm trong chương trình nghị sự, theo Bộ Tài chính Mỹ.

Hồi tháng 1, Trung Quốc cho biết sẽ điều tra các cáo buộc Mỹ bán phá giá chip cấp thấp và trợ cấp bất công cho các nhà sản xuất chip trong nước, đánh dấu một trong những động thái trả đũa mạnh mẽ nhất của Bắc Kinh đối với các lệnh trừng phạt công nghệ của Mỹ. Cuộc điều tra chống bán phá giá dự kiến kéo dài khoảng một năm và có thể gia hạn thêm sáu tháng nếu cần, trong khi cuộc điều tra chống phân biệt đối xử thường mất khoảng ba tháng, theo cơ quan quản lý thương mại.