Một nhóm nhà đầu tư do Chủ tịch Toyota Motor Akio Toyoda dẫn đầu đang đề xuất mua lại công ty với giá 6.000 tỉ yên (tương đương 42 tỉ USD), theo nguồn tin am hiểu cho biết từ tháng trước. Toyota Industries ngày thứ Ba đã ra thông cáo phản hồi thông tin về thương vụ này, nói rằng chưa có quyết định cụ thể nào được công bố.

Nếu thành công, đây sẽ là một trong những thương vụ mua lại lớn nhất từng được ghi nhận trên thế giới. Thỏa thuận cũng sẽ chấm dứt mô hình công ty mẹ – công ty con vốn từng bị chỉ trích trong quá khứ, đồng thời phù hợp với chính sách của chính phủ Nhật Bản nhằm khuyến khích doanh nghiệp cắt giảm sở hữu chéo giữa các công ty liên kết. Việc mua lại cũng có thể giúp ông Toyoda mở rộng sức ảnh hưởng của mình đối với nhà sản xuất ô tô do ông nội ông sáng lập.

“Vấn đề này sẽ được thảo luận tại cuộc họp hội đồng quản trị diễn ra hôm nay và quyết định sẽ được công bố ngay sau đó,” Toyota Industries nêu rõ trong thông cáo.

Nguồn tin cho biết ông Toyoda và cả Toyota Motor sẽ đầu tư vốn cá nhân vào thương vụ này. Mặc dù Akio Toyoda hiện là chủ tịch của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, ông chỉ nắm chưa tới 1% cổ phần trực tiếp, trong khi Toyota Industries đang sở hữu 9,1% cổ phần tại công ty mẹ.

Cổ phiếu Toyota Industries tăng chưa tới 1% trong phiên giao dịch sáng thứ Ba tại Tokyo. Tính từ ngày 25 tháng 4, khi Bloomberg lần đầu đưa tin về đề xuất mua lại, cổ phiếu này đã tăng hơn 40%.

Toyota Industries — nhà cung cấp máy dệt, xe nâng và linh kiện ô tô cho Toyota — được thành lập bởi ông cố của Akio Toyoda là Sakichi. Con trai của Sakichi, Kiichiro Toyoda, sau đó sáng lập Toyota Motor, hiện là nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới với sản lượng hằng năm vượt 11 triệu xe.

Các bên liên quan đã chọn cố vấn tài chính và đang chuẩn bị cho một đợt chào mua công khai có thể diễn ra sớm nhất vào tháng 11, theo nguồn tin am hiểu. Một ủy ban đặc biệt của hội đồng quản trị, được thành lập để đánh giá đề xuất theo hướng dẫn của chính phủ, hiện đang xem xét kế hoạch mua lại thông qua pháp nhân riêng do ông Toyoda đứng tên.

Toyota Industries sẽ tổ chức đại hội cổ đông thường niên vào ngày 10 tháng 6, trong khi Toyota Motor sẽ họp hai ngày sau đó.

Mạng lưới sở hữu chéo giữa các công ty trong tập đoàn Toyota hiện khá phức tạp, với Toyota Motor nắm 24,2% cổ phần của Toyota Industries, còn Toyota Fudosan — công ty bất động sản tư nhân do ông Toyoda làm chủ tịch — đang sở hữu 5,32% cổ phần của nhà cung cấp này.

Chính phủ Nhật Bản đang đẩy nhanh nỗ lực tháo gỡ các mô hình sở hữu như vậy, nhằm cải thiện quản trị doanh nghiệp, tăng tính minh bạch và nâng cao lợi nhuận cho cổ đông.

Kế hoạch mua lại của ông Toyoda được đưa ra trong bối cảnh Toyota đang tìm cách khôi phục niềm tin vào cơ chế quản trị của công ty sau hàng loạt bê bối liên quan đến quy định tại hai công ty con, bao gồm cả Toyota Industries.