Khoảng mười người đang tranh thủ giờ nghỉ trưa để tập luyện tại một phòng gym Crunch Fitness nằm dưới tầng hầm khu Midtown Manhattan. Một cô gái trẻ đứng trước khung tập squat sáng bóng, nâng thanh tạ với hai quả tạ cao su màu đỏ ở mỗi đầu. Gần đó, một chàng trai vừa lướt điện thoại giữa các set deadlift. Phía sau họ là khu tập chân, bao gồm cả máy hack squat gắn tạ đời mới. Trên tầng trệt của tòa nhà ba tầng, vài người khác đang gập bụng, tập bắp tay và kéo máy ròng rọc.

Phía trên, dãy máy chạy bộ công nghệ cao hầu như không có ai sử dụng.

Theo ông Rudy Sanchez, quản lý phòng gym, vào giờ cao điểm, mọi bệ nâng tạ đều chật kín. “Tin tốt là phòng tập luôn đông mà không ai phàn nàn gì,” ông nói. Trước đây không như vậy. Năm ngoái, phòng gym đã đầu tư 2 triệu USD cải tạo phòng yoga thành khu tập tạ, đồng thời bổ sung nhiều thiết bị mới. “Giờ chúng tôi ít bị than phiền chuyện ai đó chiếm máy quá lâu,” Sanchez chia sẻ. “Không còn ai cãi nhau nữa.”

Xu hướng này đang lan rộng tại các trung tâm thể hình trên khắp nước Mỹ, khi nhiều phòng gym điều chỉnh để phục vụ thế hệ hội viên mới, ngày càng quan tâm đến rèn luyện cơ bắp. Từ năm 2021 đến nay, lượt tìm kiếm trên Google về các bài tập cardio giảm trung bình 3% mỗi tháng, trong khi lượng quan tâm đến các chương trình tập sức mạnh lại tăng 6%. Cả Crunch Fitness International và Planet Fitness cho biết họ đã cắt giảm hơn 40% thiết bị cardio tại nhiều chi nhánh.

Sự chuyển dịch này có thể ảnh hưởng đáng kể đến hơn 90.000 phòng gym tại Mỹ — ngành công nghiệp trị giá 41,8 tỷ USD năm ngoái, theo IBISWorld. Ngay cả Peloton Interactive — công ty từng dẫn đầu thị trường thiết bị cardio — cũng đã chuyển hướng sang sản phẩm tập tạ. Tháng 12 năm ngoái, họ ra mắt ứng dụng Strength+ với các chương trình tập trung vào tăng cơ, đi kèm hướng dẫn âm thanh và công cụ theo dõi tiến độ. Trong quý tài chính gần nhất, số lượng bài tập tăng cơ do người dùng thực hiện đã gần ngang bằng số buổi đạp xe.

“Điều đáng nói là các thiết bị cardio như xe đạp cố định hay máy chạy bộ đang được sử dụng ít hơn hẳn,” ông Jim Rowley, CEO Crunch Fitness — chuỗi có hơn 460 cơ sở trên khắp nước Mỹ — cho biết. “Trước đây, có nơi mua tới 100 máy cardio, giờ chỉ còn khoảng 60 vì hầu như không ai dùng đến nữa.”

Người Mỹ đang gửi đi một thông điệp rõ ràng: chạy trên máy hay đạp xe tại phòng gym đông người không còn hấp dẫn. Thay vào đó, nâng tạ đang trở thành xu hướng. Điều đáng chú ý là chính phụ nữ và người lớn tuổi — không phải nam giới cơ bắp — mới là những người thúc đẩy làn sóng này.

“Chưa bao giờ tôi thấy nhiều người lớn tuổi, phụ nữ và cả giới trẻ tập tạ như bây giờ,” Casey Johnston, tác giả và influencer trong lĩnh vực thể hình, nhận xét. “Khi tôi mới bắt đầu, nhiều người còn cho rằng bộ môn này quá nam tính và quá nặng.”

Theo ông Rowley, điều đó đang thay đổi rõ rệt tại các chi nhánh Crunch Fitness. Phụ nữ hiện chiếm khoảng 45% hội viên. “Trước đây, người ta nghĩ các bài tập như nâng tạ, deadlift hay squat là của nam giới,” ông nói. “Giờ không còn đúng nữa. Hơn một nửa số lần sử dụng bệ nâng tạ là của nữ.”

Trong những năm 1970 và 1980, cardio gần như thống trị thế giới thể hình. Năm 1967, huấn luyện viên điền kinh Bill Bowerman, đồng sáng lập Nike, phát hành cuốn Jogging — cuốn sách ca ngợi việc chạy bộ. Năm 1972, ông cùng Phil Knight ra mắt giày Nike Cortez, đưa công nghệ thể thao đến tay người tiêu dùng đang bị cuốn vào trào lưu chạy bộ. Đến năm 1982, Jane Fonda phát hành loạt băng video aerobic mang tính biểu tượng, bán được hàng triệu bản. Tiếp đó là Sweatin’ to the Oldies của Richard Simmons và Tae Bo của Billy Blanks — tất cả đều củng cố vị thế của cardio trong văn hóa thể hình Mỹ.

Trong cùng thời gian, tập tạ vẫn là bộ môn dành cho các “người khổng lồ,” như Arnold Schwarzenegger trong phim tài liệu Pumping Iron (1977). “Phương Tây có truyền thống tôn vinh cơ thể cơ bắp từ hàng nghìn năm trước,” bác sĩ Harrison Pope, giáo sư tâm thần học tại Trường Y Harvard, nói. Khi Schwarzenegger, Hulk Hogan và các biểu tượng cơ bắp khác nổi lên trong thập niên 1980, nhiều nam giới bắt đầu mơ ước sở hữu thân hình như họ. Điều này thể hiện rõ qua hình tượng G.I. Joe: từ dáng người thanh mảnh, nhân vật dần trở nên vạm vỡ hơn.

“Chúng ta thấy hình ảnh cơ bắp khắp mọi nơi — từ phim ảnh, truyền hình đến quảng cáo — nhiều đến mức gần như không còn để ý,” ông Pope nói.

Tuy nhiên, cardio vẫn chiếm ưu thế tại phòng gym trong nhiều năm. Tập tạ đòi hỏi thời gian và sự kiên trì mới thấy hiệu quả. Pope cho rằng việc sử dụng chất tăng cơ tổng hợp đã góp phần thúc đẩy làn sóng cơ bắp từ thập niên 1990, nhưng với phần lớn người tập, đó không phải lựa chọn phù hợp.

Ngày nay, mạng xã hội là động lực chính thúc đẩy xu hướng tôn vinh cơ bắp. Nếu cardio đang dần thất thế, thì influencer chính là những người “khai tử” nó. Trên các nền tảng, thông điệp về thân hình lý tưởng luôn được lặp lại: nam thì tay to, vai rộng; nữ thì săn chắc, vòng ba nở nang. Trong từ điển văn hóa thể hình hiện đại, “swole” (cơ bắp cuồn cuộn) đã trở thành biểu tượng.

Ông Pope cảnh báo mạng xã hội có thể đẩy xu hướng này đi quá xa. Việc liên tục thấy hình ảnh người cơ bắp khiến giới trẻ dễ rơi vào trạng thái lo ngại hình thể. Theo nghiên cứu công bố tháng 12, Instagram có hơn 72 triệu bài viết gắn tag #fitspo, còn #fittok trên TikTok đạt hơn 62 tỷ lượt xem.

Để thích nghi, các phòng gym trên khắp nước Mỹ đang thay đổi. Trước đây, phòng tập giống như một “khu rừng máy chạy bộ,” theo Maik Wiedenbach, chủ phòng gym cao cấp ở New York. Đại dịch COVID-19 khiến hơn 11.000 phòng gym tại Mỹ đóng cửa vào năm 2020. Nhiều người bắt đầu thử tập tạ nhẹ tại nhà. Khi quay lại phòng gym, họ nhận ra tập tạ cũng giúp cải thiện thể lực và tim mạch.

“Giờ đây, thiết bị tập tạ đã chiếm tỷ trọng lớn hơn trong danh mục sản phẩm của chúng tôi,” Dan Wille, giám đốc sản phẩm tại Life Fitness, chia sẻ.

Tại Planet Fitness — chuỗi phòng gym lớn nhất Mỹ — xu hướng này cũng rõ rệt. Từ năm 2023, họ bắt đầu giảm số máy cardio, theo dõi phản ứng khách hàng trước khi tiếp tục cắt giảm. Sau vòng đầu, “chúng tôi không thấy bị ảnh hưởng,” Giám đốc vận hành Bill Bode nói. Sau khi mở thêm 20 cơ sở mới trong năm 2024, công ty điều chỉnh lại: 50 máy là quá ít, mức tối ưu nên quanh 60. Không gian trống được dùng để lắp máy tập tạ, phục vụ nhu cầu tăng cơ.

Tính đến nay, hơn 1.700 cơ sở nhượng quyền đã áp dụng mô hình này, và toàn bộ hệ thống sẽ hoàn tất nâng cấp cuối năm nay.

Dù cổ phiếu Planet Fitness giảm 4% từ đầu năm, công ty vẫn hoạt động tốt hơn chỉ số S&P 500, vốn đã giảm 10%.

Trong các chiến dịch truyền thông gần đây, Planet Fitness bắt đầu nhấn mạnh đến rèn luyện sức mạnh. Theo CEO Colleen Keating, việc bổ sung thiết bị tạ giúp giữ chân hội viên, tránh họ chuyển sang đối thủ khác.

Sự gia tăng số lượng phụ nữ và người lớn tuổi tập tạ đang tạo ra thay đổi rõ rệt trong văn hóa phòng gym. Wiedenbach nhớ lại những năm 2000, khi phòng tập gần như phân chia rõ ràng: máy chạy dành cho nữ, tạ cho nam. Khi ấy, phụ nữ chỉ chiếm 10% khách hàng. Nay, con số đã gần 40%.

Người lớn tuổi cũng đang tìm đến tạ nhiều hơn. “Ai cũng nhắc đến tuổi thọ, và giữ cơ bắp là chìa khóa để sống khỏe lâu dài,” ông Noam Tamir, người sáng lập TS Fitness, nói. Khi con người già đi, mật độ xương và sức khỏe chuyển hóa giảm. Tập tạ giúp cải thiện cả hai — điều mà cardio không làm tốt bằng. “Cardio tốt cho tim, nhưng chính khối cơ mới quyết định chất lượng cuộc sống, đặc biệt khi bạn bước vào tuổi 80 hay 90,” Tamir nhấn mạnh.

Theo Casey Johnston, hiểu biết khoa học ngày càng rõ ràng về vai trò của cơ bắp sẽ giúp xu hướng này bền vững. “Giờ đây, cơ bắp không còn chỉ là vấn đề thẩm mỹ,” cô nói. “Nó là nền tảng cho sức khỏe thực sự.”