Trong một ngành công nghiệp vốn do những “ông lớn” thống trị, một công ty AI có trụ sở tại Singapore mang tên Megaspeed đang thu hút sự chú ý theo cách khác thường. Chỉ trong chưa đầy ba năm, doanh nghiệp này, từng là cái tên vô danh tách ra từ một công ty game Trung Quốc, đã vươn lên trở thành khách hàng mua chip Nvidia lớn nhất Đông Nam Á. Tốc độ phát triển chóng mặt đó đã làm dấy lên kỳ vọng về một nhà vô địch khu vực trong lĩnh vực điện toán đám mây AI.

Tuy nhiên, giờ đây Megaspeed lại trở thành tâm điểm của những quan ngại từ phía Washington về nguy cơ chip bán dẫn bị tuồn sang Trung Quốc. Đây là vấn đề ngày càng khiến giới diều hâu an ninh quốc gia Mỹ lo lắng, dù Nvidia liên tục khẳng định không có chuyện chip AI của họ bị sang tay trái phép.

Theo những người am hiểu vụ việc, chính phủ Mỹ đang điều tra cấu trúc sở hữu của Megaspeed cũng như khả năng công ty này đã tuồn chip Nvidia sang Trung Quốc. Nếu được xác nhận, đây sẽ là hành vi vi phạm nghiêm trọng các biện pháp hạn chế mà Washington áp đặt nhằm kìm hãm năng lực AI và quân sự của Bắc Kinh. Các nguồn tin yêu cầu giấu tên vì tính chất nhạy cảm của vấn đề.

Tại Singapore, cảnh sát xác nhận đang kiểm tra xem Megaspeed có vi phạm luật pháp địa phương hay không, song không nêu cụ thể điều luật nào. Trong khi đó, một người phát ngôn của chính phủ Malaysia, nơi đặt phần lớn hoạt động của Megaspeed, cho biết họ không thể bình luận về từng doanh nghiệp cụ thể, ngoài việc xác nhận công tác giám sát tuân thủ pháp luật vẫn đang được tiến hành. Người này cũng từ chối cung cấp thêm thông tin về phạm vi và tính chất của cuộc rà soát.

Thực tế, đây không chỉ là câu chuyện của riêng Megaspeed. Cuộc điều tra của Mỹ có thể định hình cách các nhà hoạch định chính sách nhìn nhận mô hình kinh doanh vừa mang về cho Nvidia hàng tỉ USD, vừa thúc đẩy cơn sốt xây dựng trung tâm dữ liệu tại Đông Nam Á.

Trước những nghi vấn đó, Megaspeed bác bỏ mọi cáo buộc sai phạm và khẳng định tuân thủ đầy đủ các quy định liên quan của Mỹ cũng như các quốc gia khác.

“Megaspeed là công ty có trụ sở tại Singapore và hoạt động hoàn toàn phù hợp với mọi quy định pháp luật hiện hành, bao gồm cả luật kiểm soát xuất khẩu của Mỹ,” doanh nghiệp này cho biết trong email gửi Bloomberg. Công ty từ chối bình luận thêm và đề nghị tham khảo thông tin trên website của mình cũng như từ Nvidia.

Về phía Nvidia, người phát ngôn cho biết việc rà soát Megaspeed không phát hiện dấu hiệu chip bị tuồn đi nơi khác. Nvidia cũng khẳng định công ty này được sở hữu và vận hành hoàn toàn ngoài Trung Quốc, không có cổ đông Trung Quốc. Theo Nvidia, Megaspeed đang cung cấp các dịch vụ đám mây được phép theo các quy định kiểm soát xuất khẩu.

Megaspeed thuộc nhóm công ty được gọi là neocloud, chuyên cung cấp quyền truy cập vào hạ tầng tính toán hiệu năng cao phục vụ các tác vụ AI. Tại nhiều cơ sở ở Đông Nam Á, Megaspeed cho tập đoàn công nghệ Trung Quốc Alibaba thuê chip Nvidia, theo tài liệu Bloomberg thu thập được và lời kể của những người hiểu rõ thỏa thuận này. Về cơ bản, Washington cho phép mô hình này tồn tại, và Nvidia cho rằng nó giúp duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI. Dù vậy, từ lâu đã có những tiếng nói kêu gọi đóng lại kẽ hở này.

Nếu phát hiện chip Nvidia của Megaspeed thực sự đã được chuyển sang Trung Quốc mà không có giấy phép của Mỹ, hoặc nếu công ty này chịu sự chi phối của Trung Quốc, Washington có thể sẽ phải điều chỉnh cách xây dựng chính sách kiểm soát xuất khẩu. Sự thay đổi đó không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn ảnh hưởng tới các thị trường khác. Đây là vấn đề sống còn đối với Nvidia cũng như các doanh nghiệp Trung Quốc trong cuộc đua AI ngày càng khốc liệt. Cuộc tranh luận này vẫn đang diễn ra gay gắt. Chỉ trong tháng này, Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẵn sàng cho phép bán một số GPU Nvidia tiên tiến cho Trung Quốc, những mặt hàng trước đó gần như bị cấm xuất khẩu.

Nvidia cho biết hãng thường xuyên tiến hành các cuộc kiểm tra đột xuất tại các trung tâm dữ liệu trên toàn cầu và đã nhiều lần tới các cơ sở của Megaspeed. “Các chuyến thăm của chúng tôi xác nhận rằng những GPU được đối tác giao cho Megaspeed đều đang ở đúng nơi quy định,” người phát ngôn Nvidia nói hồi giữa tháng 11.

Bloomberg không tìm thấy bằng chứng cho thấy chip Nvidia của Megaspeed đã bị tuồn sang Trung Quốc hay công ty này vi phạm luật kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Tuy nhiên, quá trình rà soát hàng trăm trang hồ sơ và phỏng vấn hàng chục người tại sáu quốc gia cho thấy Megaspeed có những điểm không nhất quán giữa số lượng chip nắm giữ và quy mô hạ tầng trung tâm dữ liệu tại Đông Nam Á. Tất cả các nguồn tin đều yêu cầu giấu tên.

Trả lời Bloomberg hồi giữa tháng 12 về những chênh lệch này, Nvidia cho biết họ đã xác định được phần lớn các sản phẩm mà đối tác chuyển cho Megaspeed và sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra trong thời gian tới.

Theo phân tích của Bloomberg dựa trên dữ liệu hải quan Malaysia và Indonesia, từ khi thành lập vào năm 2023 đến tháng 11 năm nay, Megaspeed đã nhập khẩu ít nhất 4,6 tỉ USD phần cứng Nvidia, bao gồm tối thiểu 136.000 GPU. Dữ liệu này do Big Trade Data, một nền tảng cung cấp thông tin xuất nhập khẩu có trụ sở tại Bắc Kinh, tổng hợp.

Hơn một nửa số chip này thuộc dòng Blackwell thế hệ mới nhất của Nvidia, loại mà ông Trump khẳng định sẽ không cấp phép xuất khẩu sang Trung Quốc. Megaspeed đã nhận phần lớn chip Blackwell từ hơn nửa năm trước và tiếp tục nhận thêm một lô vào tháng trước. Thế nhưng, khi các quan chức Nvidia gần đây đến thăm các trung tâm dữ liệu của Megaspeed, họ chỉ ghi nhận phần cứng chứa vài nghìn GPU Blackwell, theo thông tin kiểm kê mà Nvidia cung cấp cho chính phủ Mỹ.

Đối với số chip Blackwell còn lại, một quan chức Nvidia cho biết hãng đã kiểm tra các kho riêng của Megaspeed và xác nhận số phần cứng nhập trước đó chưa bị chuyển sang Trung Quốc. Tuy nhiên, người này từ chối cho biết liệu số lượng chip trong kho có khớp với dữ liệu hải quan mà Bloomberg tổng hợp hay không. Megaspeed cũng không trả lời nhiều câu hỏi liên quan tới vị trí, kế hoạch sử dụng số chip này cũng như quy mô tổng thể các cơ sở của công ty.

Trên website, Megaspeed liệt kê ba trung tâm dữ liệu, trước đây được xác định nằm tại Malaysia và Indonesia, nhưng hiện chỉ ghi chung là ở Đông Nam Á. Tuy vậy, theo một bản thuyết trình gửi tới các nhà đầu tư năm 2024 mà Bloomberg tiếp cận được, công ty đang xây dựng một cụm máy tính Nvidia tại một khu vực cụ thể thuộc một quốc gia thứ ba không được nêu tên.

Đáng chú ý, cơ sở này là dự án duy nhất trong bản thuyết trình không nằm ở Đông Nam Á. Để minh họa, Megaspeed đã sử dụng hình ảnh dựng của một trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn tại Thượng Hải, dự án từng được tài trợ một phần bởi công ty mẹ Trung Quốc ban đầu của Megaspeed cùng một công ty holding do chính nhà sáng lập Megaspeed lập ra.

Ngoài ra, Megaspeed còn có một bản sao doanh nghiệp tại Trung Quốc. Công ty này sử dụng tài liệu giới thiệu gần như giống hệt Megaspeed, vận hành một website tương tự một thương hiệu con, và thậm chí ghi nhận các nhân viên Megaspeed tại Đông Nam Á là nhân viên của mình. Doanh nghiệp này cũng đăng tin tuyển dụng tại hoặc gần trung tâm dữ liệu Thượng Hải nói trên, bao gồm cả các vị trí liên quan tới GPU Nvidia thuộc diện hạn chế xuất khẩu.

Tất cả những điều này nhiều khả năng sẽ tiếp tục khiến giới chức tại Washington đặt dấu hỏi. Tuy vậy, yếu tố quan trọng nhất đối với mối quan hệ kinh doanh giữa Nvidia và Megaspeed vẫn là liệu cuộc điều tra của Mỹ, được New York Times đưa tin lần đầu hồi tháng 10, có phát hiện vi phạm cụ thể nào đối với các quy định kiểm soát chip hay không.

Theo các quy định hiện hành, việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc phải được Mỹ cấp phép. Ngay cả những lô hàng chuyển ra ngoài Trung Quốc nhưng phục vụ các doanh nghiệp có trụ sở tại Trung Quốc, hoặc thuộc sở hữu của một công ty mẹ cuối cùng đặt tại nước này, cũng phải xin giấy phép tương tự. Tuy nhiên, pháp luật hiện nay vẫn chưa đưa ra định nghĩa rõ ràng về khái niệm công ty mẹ cuối cùng.

Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ, đơn vị phụ trách cuộc điều tra, từ chối bình luận. Những người am hiểu vụ việc cũng không đưa ra mốc thời gian cụ thể cho quá trình này, vốn có khả năng kết thúc sớm mà không có án phạt hay kết luận rõ ràng. Theo người phát ngôn của Nvidia, hiện Mỹ chưa đưa Megaspeed vào bất kỳ danh sách hạn chế thương mại nào, cũng chưa yêu cầu Nvidia chấm dứt giao dịch với công ty này.

Khi được hỏi về Megaspeed, Bộ Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia cho biết hiện chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy có vi phạm quy định kiểm soát xuất khẩu trong phạm vi thẩm quyền của nước này. Người phát ngôn nói thêm rằng cơ quan này sẵn sàng tiếp nhận bất kỳ thông tin đáng tin cậy nào để phục vụ công tác điều tra.

Theo những người am hiểu vụ việc, cảnh sát Singapore đã thẩm vấn bà Huang Le, nhà sáng lập Megaspeed, từ vài tháng trước và có thời điểm áp dụng biện pháp hạn chế rời khỏi Singapore đối với bà. Hiện bà Huang không bị tạm giam và đang hợp tác với cảnh sát trong quá trình điều tra liên quan đến Megaspeed.

Cảnh sát Singapore từ chối bình luận về việc thẩm vấn bà Huang Le và không cung cấp thêm thông tin về cuộc điều tra nói chung. Megaspeed cũng không bình luận về việc bà Huang từng bị tạm giữ. Bloomberg không thể liên hệ trực tiếp với bà, kể cả sau nhiều lần tìm đến địa chỉ đăng ký của bà tại Hong Kong để hỏi thông tin liên lạc.

Để hiểu rõ sự ra đời của Megaspeed vào tháng 3 năm 2023, cần quay lại thời điểm tháng 10 năm 2022. Khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden ban hành loạt biện pháp siết chặt việc xuất khẩu chip AI tiên tiến và các công cụ sản xuất chip sang Trung Quốc với lý do an ninh quốc gia. Quyết định này khiến các nhà phát triển AI tại Trung Quốc rơi vào cảnh thiếu nguồn cung, đồng thời làm suy giảm khả năng tự sản xuất chip của các doanh nghiệp trong nước.

Dù các công ty như Huawei đã đạt được một số bước tiến trong nỗ lực cạnh tranh với Nvidia và Bắc Kinh muốn các nhà phát triển AI như Alibaba ưu tiên sử dụng chip nội địa, phần lớn doanh nghiệp Trung Quốc vẫn khao khát tiếp cận chip Nvidia. Những con chip này được coi là tiêu chuẩn công nghiệp cho việc huấn luyện và vận hành các mô hình ngôn ngữ lớn. Trên thực tế, các công ty Trung Quốc chỉ có hai cách để tiếp cận loại chip này. Một là thuê phần cứng đặt ở nước ngoài, điều mà Washington hiện đang ngầm cho phép. Hai là đưa chip vào Trung Quốc, hành vi bị coi là bất hợp pháp nếu không có giấy phép của Mỹ.

Megaspeed hoạt động theo mô hình cho thuê. Công ty được tách ra từ 7Road Holdings, một trong những tập đoàn game lớn nhất Trung Quốc, chỉ năm tháng sau khi Mỹ công bố các quy định năm 2022. Ban đầu, 7Road bán công ty con tại Singapore cho một pháp nhân đăng ký tại Quần đảo Virgin thuộc Anh mang tên Huang Le, qua đó trao quyền kiểm soát cho bà. Đến tháng 11 năm 2023, Huang Le tiếp tục bán Megaspeed cho một công ty vỏ bọc tại Singapore, thuộc sở hữu của CEO hiện tại là ông Tan Yong Pong, một công dân Singapore. Chỉ bốn ngày sau, Nvidia công nhận Megaspeed là đối tác chính thức cung cấp dịch vụ điện toán đám mây. Tính đến cuối năm đó, công ty chỉ nắm giữ 5,7 triệu USD tiền mặt.

Kể từ thời điểm này, các hồ sơ thương mại cho thấy Megaspeed đã nhập khẩu lượng hàng hóa có giá trị cao gấp hơn một nghìn lần số tiền mặt mà công ty nắm giữ trong năm 2023, là năm tài chính gần nhất có dữ liệu công khai. Megaspeed không trả lời các câu hỏi liên quan đến nguồn vốn tài trợ cho hoạt động nhập khẩu này.

Ít nhất hai phần ba giá trị hàng nhập khẩu của Megaspeed là các bộ xử lý Nvidia và con số thực tế có thể còn cao hơn. Trong phân tích của mình, Bloomberg chỉ tính các lô hàng ghi rõ tên sản phẩm hoặc số sê ri của Nvidia. Hàng nghìn máy chủ AI không gắn nhãn nhưng có mức giá tương đương phần cứng Nvidia, có số sê ri tương tự, cũng như các sản phẩm chỉ ghi chung chung là GPU Nvidia mà không có thông tin nhận diện cụ thể, đều không được đưa vào thống kê.

Phần lớn các thương vụ mua chip Nvidia của Megaspeed diễn ra trong vòng sáu tuần trước ngày 15 tháng 5 năm 2025, theo hồ sơ thương mại. Khi đó, Mỹ đang chuẩn bị yêu cầu giấy phép đối với việc xuất khẩu chip AI sang Đông Nam Á theo một khuôn khổ toàn cầu dưới thời ông Biden. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị Tổng thống Donald Trump hủy bỏ trước khi kịp có hiệu lực.

Nhiều chip của Megaspeed được sử dụng bởi Alibaba, dù tập đoàn này từ chối bình luận. Nhìn chung, Mỹ cho phép các doanh nghiệp Trung Quốc thuê chip Nvidia tiên tiến đặt ngoài lãnh thổ Trung Quốc, trừ một số trường hợp liên quan đến mục đích quân sự. Cục Công nghiệp và An ninh cũng từ chối bình luận về cách họ đánh giá mối quan hệ giữa Megaspeed và Alibaba. Trước đó, Alibaba cùng chính quyền Bắc Kinh đã bác bỏ các cáo buộc từ phía Mỹ cho rằng doanh nghiệp này cung cấp công nghệ cho quân đội Trung Quốc.

Nvidia cho biết hãng chưa thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy quân đội nước ngoài đang tìm cách sử dụng các sản phẩm này, vốn chủ yếu phục vụ các mục đích thương mại như hệ thống gợi ý tiêu dùng hay chatbot. Hãng cũng nhấn mạnh rằng mô hình cho thuê chip AI là một phần cốt lõi trong chiến lược của Mỹ. Theo Nvidia, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã khiến Mỹ đánh mất thị trường thương mại lớn thứ hai thế giới vào tay đối thủ nước ngoài và nước này không thể để mất toàn bộ thị trường châu Á.

Tuy vậy, buôn lậu chip vẫn là vấn đề đáng lo ngại. Kể từ khi Mỹ thắt chặt xuất khẩu chip Nvidia cách đây ba năm, một thị trường chợ đen đã dần hình thành để tuồn các linh kiện này vào Trung Quốc. CEO Nvidia Jensen Huang từng khẳng định hồi tháng 5 rằng không có bằng chứng nào cho thấy chip AI của hãng bị tuồn đi nơi khác. Tuy nhiên, nhiều quan chức cấp cao Mỹ đã bác bỏ quan điểm này. Ông Jeffrey Kessler, người đứng đầu Cục Công nghiệp và An ninh, nói với các nhà lập pháp chỉ vài tuần sau phát biểu của Huang rằng việc tuồn chip đang diễn ra và đó là sự thật.

Ngoài cuộc điều tra liên quan đến Megaspeed, Singapore còn bắt giữ lãnh đạo của một đối tác Nvidia khác với cáo buộc lừa dối nhà cung cấp về điểm đến cuối cùng của các máy chủ AI ban đầu được chuyển sang Malaysia. Nvidia từ chối bình luận về vụ việc này. Người phát ngôn Bộ Thương mại Singapore khẳng định nước này không dung túng cho việc doanh nghiệp lợi dụng danh nghĩa Singapore để né tránh hoặc vi phạm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của quốc gia khác.

Về phía Malaysia, nước này hồi đầu năm đã áp dụng cơ chế cấp phép riêng đối với việc xuất khẩu các chip AI tiên tiến của Mỹ. Gần đây, Kuala Lumpur cũng cam kết tuân thủ đầy đủ các biện pháp kiểm soát của Washington trong khuôn khổ một thỏa thuận thương mại với Mỹ, bất chấp sự phản đối gay gắt từ Trung Quốc. Đại diện chính phủ Malaysia cho biết nước này sẽ bảo đảm các công nghệ tiên tiến đặt tại Malaysia được sử dụng một cách có trách nhiệm. Giới chức Thái Lan, nơi Megaspeed cũng đang hoạt động, từ chối bình luận, trong khi phía Indonesia không đưa ra phản hồi.

Trong khi đó, kể từ tháng 8 đến nay, giới chức Mỹ đã công bố chi tiết ba vụ án buôn lậu chip, trong đó có một vụ được tiết lộ trong tháng này với ít nhất một bị cáo đã nhận tội. Nvidia cho rằng các vụ việc này cho thấy buôn lậu chip là điều rất khó xảy ra, bởi ngay cả các giao dịch trên thị trường thứ cấp cũng chịu sự giám sát chặt chẽ.

“Suốt nhiều năm qua, người ta vẫn suy đoán về việc chip bị tuồn đi,” Jensen Huang nói với Bloomberg TV hồi tháng 11. “Chúng tôi đã kiểm tra kỹ từng nghi vấn, liên tục kiểm tra và lấy mẫu tại các trung tâm dữ liệu trên toàn cầu, và không phát hiện bất kỳ trường hợp tuồn chip nào.”

Trong trường hợp của Megaspeed, Nvidia cho biết họ đã báo cáo với các quan chức Mỹ rằng hãng từng tới kiểm tra các trung tâm dữ liệu do tám đơn vị vận hành, gồm một cơ sở tại Indonesia, một tại Thái Lan và số còn lại ở Malaysia, theo những người am hiểu sự việc. Giống như các neocloud khác, Megaspeed thuê không gian tại những trung tâm này và tự lắp đặt chip của mình. Tại các địa điểm đó, Nvidia ghi nhận số máy chủ và tủ rack thuộc sở hữu của Megaspeed tương đương khoảng 86.000 GPU.

Tuy nhiên, năm đơn vị vận hành đã không phản hồi các yêu cầu xác nhận số lượng thiết bị, còn một đơn vị cho biết họ không thể tiết lộ thông tin về khách hàng. Equinix, nơi Nvidia nói với Washington rằng có một số máy chủ B200 của Megaspeed tại Malaysia, cho biết với Bloomberg rằng cả hai cơ sở của họ ở quốc gia này đều không có những thiết bị đó. AIMS Data Centre có trụ sở tại Kuala Lumpur, nơi Nvidia cho biết đã thấy khoảng 100 máy chủ H200 và B200 của Megaspeed, phản hồi qua email rằng thông tin này là không chính xác và khẳng định Megaspeed không phải là khách hàng của họ.

Trước phản hồi từ Equinix và AIMS, người phát ngôn Nvidia nói rằng hãng đã xác định được phần lớn các sản phẩm mà khách hàng của mình chuyển tới Megaspeed. Nvidia cũng cho biết đang phát triển một dịch vụ phần mềm tùy chọn dành cho các nhà vận hành trung tâm dữ liệu nhằm theo dõi tồn kho GPU, đồng thời dự kiến sẽ sớm quay lại kiểm tra các cơ sở của Megaspeed trong khuôn khổ các đợt kiểm tra đột xuất thường xuyên tại khu vực.

Cục Công nghiệp và An ninh không trả lời các câu hỏi của Bloomberg về cách cơ quan này đánh giá những chuyến kiểm tra như vậy. Hai quan chức cấp cao của Mỹ từng công khai nói rằng việc phát hiện buôn lậu chip là khá dễ, khi chỉ cần đếm số tủ rack hoặc số chip trong trung tâm dữ liệu. Dù vậy, một số ý kiến khác lại lo ngại rằng các máy chủ Nvidia sau khi được lắp đặt có thể bị tháo rời, rồi từng GPU riêng lẻ bị tuồn sang Trung Quốc mà không ai hay biết. Khi được hỏi liệu đã có bằng chứng cho kịch bản này hay chưa, các quan chức dẫn lại các bài báo và trao đổi với giới trong ngành. Nvidia cho rằng nếu áp dụng cách làm này, đó sẽ là một thất bại thảm hại cả về kỹ thuật lẫn kinh tế.

Các trung tâm dữ liệu không phải là những cơ sở duy nhất của Megaspeed mà Nvidia đã tới kiểm tra. Phần lớn số bo mạch Bianca trị giá khoảng 2,4 tỉ USD của Megaspeed, loại bảng mạch dùng để gắn các chip cao cấp GB200 và GB300 của Nvidia, không được ghi nhận tại những địa điểm mà Nvidia đã báo cáo với Washington. Sau khi Bloomberg đặt câu hỏi về số sản phẩm này, Nvidia đã tới các kho hàng riêng của Megaspeed và xác nhận rằng các bo mạch Bianca đang được lưu trữ tại đó, theo lời một quan chức của hãng.

Quan chức này từ chối tiết lộ số lượng bo mạch được nhìn thấy trong kho, cũng như thời gian và địa điểm các con chip, được nhập khẩu hơn nửa năm trước, sẽ được đưa vào sử dụng. Người phát ngôn của Nvidia cho biết việc xây dựng trung tâm dữ liệu là một quá trình phức tạp, kéo dài nhiều tháng và liên quan đến nhiều nhà cung cấp, nhà thầu và thủ tục phê duyệt.

Những điểm không nhất quán không chỉ dừng lại ở đó. Quy mô và mạng lưới trung tâm dữ liệu mà Nvidia trình bày với Washington cũng không trùng khớp với những gì Megaspeed công bố, cũng như cách công ty này mô tả hoạt động của mình với các bên liên quan.

Câu hỏi lớn nhất xoay quanh vị trí của dự án tại khu vực cụ thể được Megaspeed nhấn mạnh trong bộ tài liệu gửi các nhà đầu tư vào năm 2024. Tài liệu này, được dịch từ tiếng Trung, chỉ nêu rằng tính đến thời điểm đó, cụm năng lực tính toán lớn nhất của đối tác đám mây Nvidia đã được xây dựng tại một khu vực cụ thể.

Megaspeed từ chối cung cấp thêm chi tiết, nhưng tài liệu này vẫn để lộ một số manh mối. Trung tâm dữ liệu nói trên là cơ sở duy nhất không xuất hiện trong các slide đề cập tới các dự án tại Đông Nam Á. Tài liệu cũng cho biết dự án được xây dựng tại một quốc gia thứ ba, ngoài Malaysia và Indonesia, hai thị trường được nhắc đến cả trong bản trình chiếu lẫn trên phiên bản cũ của website Megaspeed. Vào thời điểm tài liệu được phát hành, Megaspeed vẫn chưa mở rộng sang Thái Lan.

Bản thuyết trình còn kèm theo một bản đồ, trong đó dự án tại khu vực cụ thể được minh họa bằng hình ảnh dựng 3D. Hình ảnh này trùng khớp với các hình minh họa xuất hiện trong các báo cáo về hai dự án hạ tầng AI tại Trung Quốc.

Khi xem xét kỹ hơn, một trong hai dự án có bố cục vật lý rất khác so với hình ảnh trong tài liệu của Megaspeed. Dự án còn lại thì trùng khớp hoàn toàn. Đó là trung tâm dữ liệu tại Thượng Hải, được truyền thông Trung Quốc mô tả là lớn nhất nước này, mang tên Dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử, với Tencent, doanh nghiệp giá trị nhất Trung Quốc, là một trong những khách thuê. Người phát ngôn của Tencent cho biết hoạt động trung tâm dữ liệu của công ty tuân thủ đầy đủ mọi quy định pháp luật hiện hành.

Theo một báo cáo từ đơn vị từng tham gia tài trợ dự án, 7Road, công ty mẹ ban đầu của Megaspeed, đã đầu tư vào địa điểm này trong vài tháng vào năm 2020. Một nhà đầu tư dài hạn khác là quỹ đầu tư tư nhân Shanghai Hexi Investment, đơn vị cho biết trong một bài đăng trên WeChat năm 2020 rằng họ đã thành lập một pháp nhân tài chính để hỗ trợ dự án cùng chính quyền địa phương. Năm sau đó, một bài báo địa phương gọi lãnh đạo cao nhất của Shanghai Hexi là chủ tịch của dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử. Một đoạn tin thời sự ghi hình vào tháng 3 năm 2025 cho thấy ông tham dự cuộc họp cập nhật tiến độ dự án cùng các quan chức và lãnh đạo doanh nghiệp tại khuôn viên trung tâm dữ liệu.

Đáng chú ý, cho tới tháng 8 vừa qua, 48% cổ phần của Shanghai Hexi thuộc về một công ty holding do Huang Le, người sáng lập Megaspeed, thành lập.

Dù vậy, điều này không đồng nghĩa với việc Megaspeed từng có quan hệ trực tiếp với Shanghai Hexi. Bà Huang Le chỉ được nhắc đến với tư cách một trong các giám đốc của Shanghai Hexi trong một bài đăng WeChat chính thức năm 2016, nhiều năm trước khi bà thành lập Megaspeed.

Tuy nhiên, đầu năm nay, hồ sơ LinkedIn của một người tự nhận là giám đốc tài chính khu vực của Megaspeed tại Singapore lại đồng thời ghi nhận vị trí quản lý hậu đầu tư Megaspeed SG tại Hexi Fund ở Thượng Hải, tên gọi mà Shanghai Hexi sử dụng trên tài khoản WeChat chính thức. Bloomberg không thể xác minh tính xác thực của hồ sơ này. Người dùng LinkedIn nói trên và quỹ đầu tư đều không phản hồi yêu cầu bình luận, trong khi Megaspeed cũng không trả lời câu hỏi về tình trạng làm việc của người này.

Dù sao đi nữa, nhân vật khiến giới chức Washington đặc biệt chú ý trong câu chuyện Megaspeed vẫn là bà Huang Le. Trên giấy tờ đăng ký chính thức, Megaspeed ghi nhận CEO là một công dân Singapore. Tuy nhiên, một tài khoản LinkedIn mang tên Huang Xiaole lại tự nhận đang giữ vị trí này. Trong tiếng Quan thoại, “Xiao” thường được dùng như một cách gọi thân mật.

Trong các bức ảnh chụp tại một sự kiện công nghệ ở Đài Bắc năm 2024, nơi có sự tham dự của CEO Nvidia Jensen Huang, một phụ nữ tên Alice Wong, người mà New York Times cho biết chính là Huang Le, được một công ty khác gắn thẻ trên LinkedIn với danh xưng chủ tịch Megaspeed. Wong là cách đọc và phiên âm theo tiếng Quảng Đông của họ Huang. Bloomberg đã nhiều lần liên hệ bà Huang Xiaole để xác nhận danh tính, nhưng không nhận được phản hồi.

Megaspeed từ chối bình luận về việc liệu Huang Le hiện còn giữ vai trò nào tại công ty hay không. Shanghai Hexi và công ty holding do bà sáng lập, nơi hồ sơ doanh nghiệp cho thấy bà đã chuyển nhượng toàn bộ cổ phần cá nhân từ năm 2017, cũng không phản hồi nhiều yêu cầu bình luận.

Tuy vậy, có thể khẳng định rằng công ty holding do Huang Le sáng lập, từng đầu tư vào Shanghai Hexi khi bà còn nắm quyền, vẫn có thêm nhiều mối liên hệ với dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử.

Năm 2024, một công ty con của holding này đã trúng thầu và lắp đặt “máy chủ tính toán” tại đây, theo các tài liệu không nêu rõ loại phần cứng cụ thể. Một công ty con khác, Shanghai Shuoyao Technology, từng đăng tuyển dụng nhân sự làm việc tại dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử, trước khi chuyển hướng sang bang Johor ở miền Nam Malaysia.

Shanghai Shuoyao có nhiều điểm tương đồng với Megaspeed. Trong các tin tuyển dụng, công ty này tự mô tả là nhà cung cấp hạ tầng AI hàng đầu tại Trung Quốc và thị trường quốc tế. Tuy nhiên, theo một người am hiểu sự việc, các hình ảnh nhân viên tại Indonesia được đăng trên tài khoản WeChat chính thức của Shanghai Shuoyao thực chất lại là nhân sự của Megaspeed. Bản đồ trung tâm dữ liệu mà Shanghai Shuoyao công bố trên WeChat cũng rất giống với tài liệu Megaspeed từng giới thiệu riêng cho nhà đầu tư, chỉ khác ở chỗ Shanghai Shuoyao có đề cập thêm các cơ sở tại Trung Quốc.

Trang web của Shanghai Shuoyao thậm chí gần như sao chép nguyên vẹn trang giới thiệu thương hiệu con Lumina của Megaspeed, đến mức tên Megaspeed vẫn xuất hiện trong mã nguồn. Khác biệt lớn nhất giữa hai trang, ngoài ngôn ngữ, nằm ở các dòng chip Nvidia được trưng bày. Tại thời điểm xuất bản, website Lumina đã ngừng hoạt động, còn trang của Shanghai Shuoyao đã gỡ bỏ toàn bộ nội dung liên quan đến Nvidia. Shanghai Shuoyao không phản hồi các yêu cầu bình luận.

Khi Bloomberg kiểm tra cả hai trang web này vào tháng 9, Megaspeed quảng bá các dòng chip Nvidia tiên tiến hơn, gồm B200, H100 và H200, những sản phẩm bị Washington cấm bán sang Trung Quốc ngay từ khi ra mắt. Ngược lại, Shanghai Shuoyao chỉ giới thiệu các bộ xử lý từng được phép xuất khẩu sang Trung Quốc trong quá khứ.

Tuy nhiên, trên nền tảng tuyển dụng Liepin của Trung Quốc, Shanghai Shuoyao lại cho thấy họ đang sở hữu, hoặc ít nhất kỳ vọng sẽ có, các dòng chip Nvidia hiện bị hạn chế. Một tin tuyển dụng kỹ sư mà Bloomberg xem được vào tháng 9, nhưng nay đã bị gỡ bỏ, nêu rõ công việc sẽ liên quan đến “H100, H200 và các mẫu GPU khác”.

Địa chỉ làm việc cho vị trí này nằm trong một khu công nghiệp ở Thượng Hải, cách dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử khoảng nửa kilomet.

Nvidia, doanh nghiệp được xem là “người định đoạt” trong một ngành then chốt của cuộc cạnh tranh Mỹ Trung, đã từ chối bình luận về Shanghai Shuoyao, dự án Vùng châu thổ sông Dương Tử cũng như các công ty có liên quan. BIS cũng không bình luận về việc liệu cơ quan này có phát hiện mạng lưới doanh nghiệp Trung Quốc nói trên trong quá trình điều tra Megaspeed hay không.

Với Megaspeed, mối quan tâm trước mắt lớn nhất vẫn là kết quả cuộc điều tra của Mỹ liên quan đến khả năng vi phạm các quy định kiểm soát xuất khẩu. Tuy nhiên, công ty cũng có thể chịu tác động từ cuộc tranh luận đang diễn ra tại Washington xoay quanh chính các biện pháp hạn chế mà BIS đang thực thi.

Quyết định của Tổng thống Donald Trump cho phép Nvidia tiếp tục bán chip AI sang Trung Quốc, một sự thay đổi chính sách mà nhiều nghị sĩ đang tìm cách ngăn chặn, có thể khiến nhu cầu thuê chip AI của các doanh nghiệp Trung Quốc tại Đông Nam Á biến động, đặc biệt nếu các thương vụ trực tiếp được Mỹ chấp thuận và Trung Quốc sẵn sàng giao dịch với quy mô lớn. Song song với đó, đội ngũ của ông Trump cũng đang xây dựng một bộ khung quy định mới cho hoạt động xuất khẩu bán dẫn sang các quốc gia khác, bao gồm cả những nơi Megaspeed đang hoạt động.

Hồi tháng 5, ông Trump đã hủy bỏ đề xuất của chính quyền Biden về một cơ chế kiểm soát toàn cầu, theo đó Mỹ có quyền can thiệp vào các thương vụ bán chip tiên tiến trên toàn thế giới và ngăn các doanh nghiệp Trung Quốc huấn luyện những mô hình AI tiên phong trên phần cứng bị hạn chế, kể cả khi phần cứng đó được đặt ngoài lãnh thổ Trung Quốc.

Dù vậy, chính quyền ông Trump khi đó vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục siết chặt chính sách. Đến tháng 6, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick tuyên bố Washington sẽ cho phép các đồng minh mua chip AI, với điều kiện chúng phải được đặt trong các trung tâm dữ liệu do Mỹ kiểm soát, và dịch vụ đám mây kết nối với các trung tâm này phải thuộc về một nhà vận hành Mỹ được phê duyệt.

Cơ chế kiểm soát này được áp đặt thông qua các điều kiện trong giấy phép xuất khẩu. Sang tháng 7, BIS đã soạn thảo quy định yêu cầu cấp phép riêng đối với Malaysia và Thái Lan nhằm xử lý lo ngại về nạn buôn lậu, trong lúc chính quyền ông Trump hướng tới một khuôn khổ rộng hơn như đã cam kết.

Tuy nhiên, khi năm 2025 dần khép lại, các quy định này vẫn chưa được triển khai và cũng chưa có một chiến lược tổng thể rõ ràng. Điều đó khiến cả giới chức lẫn doanh nghiệp tại Mỹ và ở nước ngoài gặp khó trong việc dự đoán cách chính quyền ông Trump sẽ xử lý những công ty như Megaspeed, nhà cung cấp đám mây Singapore đang hợp tác với các trung tâm dữ liệu Đông Nam Á và cho các doanh nghiệp công nghệ lớn của Trung Quốc thuê chip Nvidia.

Ít nhất ở thời điểm hiện tại, Megaspeed vẫn được tự do mua chip. Tháng trước, theo hồ sơ thương mại, công ty đã nhập khẩu ít nhất 17.544 chip GB300 của Nvidia, dòng GPU tiên tiến và được săn đón nhất trên thị trường, với tổng giá trị khoảng 787 triệu USD.

— Với sự hỗ trợ của Ian King, Yuan Gao, Priyanjana Bengani, Adrian Leung, Spe Chen, Xiaojuan Pang, Shadab Nazmi, Faris Mokhtar, Charlie Zhu, Netty Idayu Ismail, Patpicha Tanakasempipat, và Ben Otto