Mức thuế 125% mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc từng đe dọa làm gián đoạn chuỗi cung ứng của Apple, với mức độ nghiêm trọng tương đương thời kỳ đại dịch.

Tuy nhiên, vào tối 11 tháng 4, ông Trump bất ngờ tuyên bố miễn thuế cho nhiều sản phẩm điện tử phổ biến như iPhone, iPad, Mac, Apple Watch và AirTag. Cùng lúc, mức thuế 10% với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác cũng được gỡ bỏ đối với các sản phẩm này. 

Dù vậy, Mỹ vẫn có thể áp dụng một loại thuế mới thấp hơn đối với các sản phẩm sử dụng chất bán dẫn. Mức thuế 20% với hàng Trung Quốc cũng chưa bị hủy bỏ. Dù còn nhiều bất ổn, quyết định miễn trừ vừa rồi vẫn được xem là chiến thắng lớn đối với Apple nói riêng và ngành thiết bị điện tử tiêu dùng nói chung — lĩnh vực vẫn đang phụ thuộc nhiều vào sản xuất tại Trung Quốc.

“Apple đã tránh được một rủi ro lớn,” nhà phân tích Amit Daryanani từ Evercore ISI nhận định trong báo cáo ngày 12 tháng 4. “Nếu mức thuế đó được áp dụng, chi phí sản phẩm chắc chắn sẽ tăng đáng kể.” Ông dự báo cổ phiếu Apple sẽ tăng trở lại trong phiên ngày 14 tháng 4, sau khi đã giảm 11% kể từ đầu tháng.

Trước khi có quyết định miễn thuế, Apple đã triển khai kế hoạch điều chỉnh chuỗi cung ứng, tăng sản lượng iPhone tại Ấn Độ để phục vụ thị trường Mỹ — nơi đang tiêu thụ khoảng một phần ba trong tổng số 220–230 triệu iPhone bán ra mỗi năm. Ấn Độ được chọn vì có mức thuế thấp hơn Trung Quốc. Lãnh đạo Apple coi đây là giải pháp tạm thời nhằm né thuế cao và tránh phải tăng giá bán.

Hiện các nhà máy tại Ấn Độ có thể sản xuất hơn 30 triệu iPhone mỗi năm, giúp đáp ứng đáng kể nhu cầu tại Mỹ. Tuy nhiên, việc chuyển dây chuyền sản xuất không đơn giản, đặc biệt là với dòng iPhone 17, hiện vẫn được lắp ráp chủ yếu tại Trung Quốc. Bộ phận tài chính và tiếp thị của Apple lo ngại rằng các chính sách thuế mới của Trump có thể gây ảnh hưởng đến kế hoạch ra mắt iPhone 17 vào mùa thu năm nay.

Trong vài tháng tới, Apple sẽ phải tìm cách chuyển một phần dây chuyền iPhone 17 sang Ấn Độ hoặc các quốc gia khác, trong khi vẫn duy trì biên lợi nhuận. Điều này có thể khiến công ty buộc phải tăng giá bán và tái đàm phán với các nhà cung cấp. Bộ phận tiếp thị cũng sẽ phải chuẩn bị để giải thích rõ ràng với người tiêu dùng về lý do đằng sau những thay đổi này.

Dù iPhone, iPad và Mac đã được miễn áp thuế 125%, Apple vẫn chưa thể yên tâm hoàn toàn, bởi chính sách thương mại của Mỹ có thể tiếp tục thay đổi. Trong lúc chờ đợi diễn biến mới, ban lãnh đạo công ty đã phần nào thở phào.

Phản ứng từ Bắc Kinh, Bộ Thương mại Trung Quốc gọi đây là “một bước nhỏ điều chỉnh chính sách thuế đáp trả đơn phương sai lệch," đồng thời kêu gọi Washington “tiến thêm một bước để chấm dứt hoàn toàn chính sách này và đối thoại trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau."

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, các thiết bị điện tử vừa được miễn thuế, bao gồm điện thoại thông minh, vẫn có thể bị áp thuế mới liên quan đến chất bán dẫn.
Phát biểu trên chương trình “This Week” của đài ABC vào ngày 13 tháng 4, ông Lutnick cho biết lệnh miễn trừ công bố tối thứ Sáu chỉ có hiệu lực tạm thời. Ông cũng nhấn mạnh kế hoạch lâu dài của chính quyền Trump là áp dụng một loại thuế chuyên biệt với lĩnh vực công nghệ.

Một mối lo khác là phản ứng của Trung Quốc nếu Apple đẩy nhanh chuyển dịch sản xuất ra khỏi nước này. Trung Quốc hiện mang lại khoảng 17% doanh thu cho Apple, đồng thời là nơi hãng vận hành hàng chục cửa hàng bán lẻ — điều hiếm thấy trong các công ty Mỹ. Người phát ngôn của Apple từ chối bình luận về vấn đề này.

Chính phủ Trung Quốc thời gian qua đã mở nhiều cuộc điều tra cạnh tranh nhằm vào các công ty Mỹ và có thể dùng biện pháp hải quan để gây khó dễ cho Apple. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đã cấm sử dụng iPhone và thiết bị công nghệ Mỹ trong khu vực công. Động thái này xuất hiện sau khi Washington siết chặt kiểm soát với Huawei.

Theo ước tính của Morgan Stanley, khoảng 87% iPhone hiện vẫn được sản xuất tại Trung Quốc. Với iPad và Mac, tỷ lệ này lần lượt là 80% và 60%. Các sản phẩm này chiếm tới 75% doanh thu hàng năm của Apple.

Tuy vậy, Apple đã gần như chuyển toàn bộ hoạt động sản xuất Apple Watch và AirPods sang Việt Nam. Một phần iPad và Mac cũng đang được lắp ráp tại đây, trong khi dây chuyền Mac tiếp tục được mở rộng ở Malaysia và Thái Lan. Morgan Stanley ước tính Apple thu về khoảng 38% doanh số iPad từ thị trường Mỹ, cùng với gần một nửa doanh thu từ Mac, Apple Watch và AirPods.

Việc rút hoàn toàn khỏi Trung Quốc, nơi đã và đang là trung tâm sản xuất thiết bị của Apple suốt nhiều thập kỷ, gần như là bất khả thi. Dù ông Trump nhiều lần kêu gọi Apple chuyển dây chuyền về Mỹ, việc thiếu kỹ sư và lao động tay nghề cao tại đây khiến kế hoạch này khó thành hiện thực trong ngắn hạn.

Các nhà máy tại Trung Quốc hiện có năng lực sản xuất vượt trội và khó thay thế về tốc độ lẫn chi phí. Chúng đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple, đặc biệt khi gần 60% doanh thu công ty đến từ thị trường ngoài châu Mỹ.

Từ khi chính quyền Trump công bố chính sách thuế mới vào ngày 2 tháng 4, Apple và nhiều công ty công nghệ khác đã liên tục vận động hành lang để được miễn trừ thuế cho các thiết bị của họ.

Sức ép tăng mạnh khi căng thẳng thương mại Mỹ – Trung khiến thuế nhập khẩu từ Trung Quốc vọt lên đến 145%.

Lo ngại càng dâng cao sau khi Trump tuyên bố tạm hoãn tăng thuế với các nước ngoài Trung Quốc, tạo ra lợi thế tiềm năng cho Samsung — đối thủ lớn của Apple và không sản xuất điện thoại tại Trung Quốc.

Apple và nhiều hãng công nghệ khác đã nhấn mạnh với chính quyền Trump rằng, dù sẵn sàng đầu tư thêm vào Mỹ, họ không thấy lợi ích rõ ràng nếu phải đưa khâu lắp ráp cuối cùng về nước. Họ cho rằng chính phủ nên tập trung thu hút các ngành có giá trị gia tăng cao như thiết kế, phát triển công nghệ và sản xuất bán dẫn.