Theo thỏa thuận, OpenAI sẽ triển khai các bộ xử lý đồ họa (GPU) của AMD trong nhiều năm, đồng thời mở ra khả năng OpenAI sẽ nắm giữ một phần cổ phần lớn trong công ty sản xuất chip này.

Thỏa thuận này là một phép thử mang tính quyết định đối với AMD, với những rủi ro và cơ hội đáng kể, bao gồm khả năng mang lại hàng chục tỉ đô la doanh thu mới và củng cố vị thế của AMD như một đối thủ nghiêm túc trong lĩnh vực công nghệ AI.

Cổ phiếu AMD tăng 24%, lên 203,71 USD sau khi thỏa thuận được công bố vào thứ Hai, giúp giá trị vốn hóa thị trường của công ty tăng thêm 63,4 tỉ USD, đạt 330,6 tỉ USD, cao hơn cả Coca-Cola Co., General Electric Co. và Chevron Corp.

Theo thỏa thuận, OpenAI sẽ triển khai lượng GPU của AMD tương đương 6 gigawatt trong nhiều năm, bằng hơn một nửa quy mô thỏa thuận mà startup AI này gần đây đã ký với Nvidia. Thỏa thuận này cũng đặt nền tảng cho việc OpenAI có thể mua một lượng cổ phần đáng kể trong AMD.

Đây là phép thử lớn đối với AMD, có thể mang lại hàng chục tỉ đô la doanh thu mới và nâng cao danh tiếng công ty trong lĩnh vực công nghệ AI. Tuy nhiên, rủi ro cũng không nhỏ: sự thịnh vượng của AMD giờ đây gắn chặt hơn với thị trường AI, mà nhiều người lo ngại đang trong tình trạng bong bóng.

“Đây chắc chắn là đợt triển khai lớn nhất mà chúng tôi từng công bố,” Giám đốc điều hành AMD Lisa Su nói trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television. “Chúng tôi đang bắt đầu một giai đoạn mở rộng khổng lồ. Đây là một thỏa thuận lớn đối với chúng tôi, với cổ đông và các nhóm của chúng tôi.”

Theo thỏa thuận, OpenAI sẽ có quyền mua tối đa 160 triệu cổ phiếu của AMD với giá 0,01 USD mỗi cổ phiếu, tùy thuộc vào việc dự án đạt được các cột mốc nhất định. Con số này tương đương khoảng 10% lượng cổ phiếu đang lưu hành của AMD.

Các mục tiêu này đòi hỏi giá cổ phiếu AMD phải tiếp tục tăng. Ở mức cao nhất của thỏa thuận, giá cổ phiếu phải đạt 600 USD. Cổ phiếu AMD chốt phiên ngày thứ Sáu ở mức 164,67 USD.

AMD muốn bảo đảm rằng “OpenAI có động lực để AMD thành công,” bà Su nói trong cuộc họp trực tuyến. “Càng nhiều chip mà OpenAI triển khai, chúng tôi càng có thêm doanh thu, và họ cũng sẽ được chia sẻ lợi ích tăng thêm.”

Thỏa thuận này là thương vụ trung tâm dữ liệu khổng lồ mới nhất của OpenAI, trong bối cảnh startup AI này đang xây dựng thêm năng lực điện toán — một canh bạc chưa từng có trong ngành công nghệ rằng nhu cầu đối với các công cụ AI tiêu tốn năng lượng sẽ tiếp tục tăng mạnh.

Vào tháng 9, Nvidia tuyên bố sẽ đầu tư tới 100 tỉ USD vào OpenAI để xây dựng hạ tầng AI và các trung tâm dữ liệu có tổng công suất ít nhất 10 gigawatt, tương đương nhu cầu điện đỉnh điểm của thành phố New York.

Hiện chưa rõ OpenAI sẽ tài trợ chi phí khổng lồ cho chip và trung tâm dữ liệu bằng cách nào. Hai tháng trước, Giám đốc điều hành Sam Altman nói ông muốn chi “hàng nghìn tỉ đô la” để đảm bảo năng lực điện toán mà ông cho là cần thiết cho các dịch vụ AI. Để huy động vốn, Altman nói công ty đang phát triển một “loại công cụ tài chính mới”, nhưng chưa tiết lộ chi tiết.

Trên Bloomberg Television, Chủ tịch OpenAI Greg Brockman được hỏi công ty sẽ tài trợ cho dự án khổng lồ này ra sao. Ông cho biết startup đang theo đuổi nhiều lựa chọn khác nhau, bao gồm nợ và cổ phần. Theo ông, nhu cầu về năng lực tính toán cho AI đang bị đánh giá thấp. Nếu không có thêm hạ tầng, OpenAI bị hạn chế trong việc tung ra tính năng và sản phẩm mới.

“Chúng tôi đang xem xét cả vốn cổ phần, vốn vay và nhiều cách khác nhau để chi trả,” ông nói trong cuộc phỏng vấn. “Doanh thu cuối cùng rồi cũng sẽ đến.”

Tuy nhiên, nhiều người lo ngại ngành AI có thể gặp kết cục tương tự cơn sốt dot-com cuối thập niên 1990, khi bong bóng vỡ và hàng loạt công ty phá sản. Lo ngại càng tăng khi các thương vụ chip AI và trung tâm dữ liệu trị giá hàng tỉ đô la đang nở rộ khắp thế giới. Nguồn vốn đến từ quỹ đầu tư mạo hiểm, nợ, và gần đây là những hình thức tài trợ phi truyền thống khiến giới tài chính Phố Wall phải chú ý.

Đối với AMD, thỏa thuận giúp công nghệ của họ được đưa vào danh sách lựa chọn khi OpenAI và các nhà điều hành trung tâm dữ liệu lớn khác đổ hàng tỉ đô la vào việc mở rộng năng lực AI. Tuy nhiên, AMD vẫn đứng sau Nvidia trong thị trường chip tăng tốc (accelerator).

Doanh thu của AMD từ mảng này dự kiến đạt 6,55 tỉ USD trong năm nay. Công ty kỳ vọng hợp tác với OpenAI sẽ giúp doanh thu tăng thêm vào năm sau và tăng tốc vào năm 2027. Theo các lãnh đạo AMD, thỏa thuận này cũng sẽ là bàn đạp giúp mở rộng ứng dụng công nghệ của hãng, đưa doanh thu mảng này vượt mốc 100 tỉ USD, dù chưa xác định thời điểm cụ thể.

Hiện vẫn chưa rõ tiến độ triển khai chip của OpenAI trong khuôn khổ thỏa thuận với AMD sẽ như thế nào. Bà Su cho biết ý tưởng là triển khai sớm nhất có thể, và cấu trúc quyền mua cổ phiếu (warrant) được thiết kế kéo dài 5 năm, đến ngày 5.10.2030.

Cam kết của AMD có thể giúp OpenAI giảm sự phụ thuộc vào công nghệ của Nvidia. Các nhà điều hành trung tâm dữ liệu và OpenAI hiện dành phần lớn ngân sách hạ tầng cho sản phẩm của Nvidia.

Riêng mảng trung tâm dữ liệu của Nvidia hiện có doanh thu cao hơn tổng doanh thu của bất kỳ hãng chip nào khác. Trong năm tài chính gần nhất, doanh thu mảng này đã tăng hơn gấp đôi lên 115 tỉ USD và dự kiến sẽ tăng tương tự trong năm nay.

Nhà phân tích Stacy Rasgon của Bernstein cho biết trước đây chưa rõ các khách hàng của AMD đặt hàng vì nhu cầu thực hay chỉ để tạo lợi thế đàm phán với Nvidia. Thỏa thuận với OpenAI có thể đủ lớn để chứng minh xu hướng đang thay đổi, ông nói. “Nhưng chúng tôi sẽ theo dõi để xem liệu điều đó có khơi dậy thêm sự quan tâm thực sự từ các khách hàng lớn khác hay không.”

AMD, giống như các công ty khác tham gia vào cuộc đua hạ tầng AI, hiện phụ thuộc vào việc kế hoạch khổng lồ của OpenAI có thành hiện thực hay không, Rasgon nhận định. Trong một thời gian dài, Sam Altman được cho là người có thể “hoặc làm sụp đổ nền kinh tế, hoặc đưa chúng ta đến miền đất hứa”, ông nói. “Hiện giờ chúng ta vẫn chưa biết điều gì sẽ xảy ra.”

AMD từng trải qua phần lớn lịch sử là đối thủ của Intel Corp. trong thị trường chip máy tính cá nhân và máy chủ. Dưới thời bà Su, AMD đã giành được một số khách hàng từ Intel, và việc hãng đẩy mạnh sang chip AI càng khiến nhà đầu tư ưa chuộng hơn. Trước đợt tăng giá hôm thứ Hai, cổ phiếu AMD đã tăng 36% từ đầu năm.

Giám đốc tài chính Jean Hu cho biết thỏa thuận với OpenAI sẽ giúp tăng thu nhập trên mỗi cổ phần của AMD, với “hàng chục tỉ đô la doanh thu” cho công ty.

Theo thỏa thuận, quyền mua cổ phiếu của OpenAI sẽ được kích hoạt khi khối lượng tính toán đầu tiên tương đương 1 gigawatt được triển khai, dự kiến bắt đầu trong nửa cuối năm sau. Các hệ thống này sẽ dựa trên chip AMD Instinct MI450. Các phần quyền còn lại sẽ được kích hoạt khi triển khai thêm phần cứng.

Nvidia, công ty niêm yết lớn nhất thế giới, là hãng tiên phong trong thị trường bộ xử lý đồ họa, loại chip đã trở thành nền tảng cho việc huấn luyện và vận hành phần mềm AI. Nvidia củng cố vị thế bằng cách cung cấp thêm phần mềm, máy tính và thiết bị mạng, tất cả được thiết kế nhằm giúp các trung tâm dữ liệu dễ dàng mở rộng quy mô.

AMD đang nhanh chóng bổ sung năng lực để bắt kịp phạm vi sản phẩm của Nvidia và đóng vai trò lớn hơn trong ngành.

“Đây là một chiếc bánh cực lớn,” bà Su nói trên Bloomberg TV. “Chúng tôi rất vui được hợp tác với OpenAI, nhưng đồng thời cũng đang làm việc với nhiều khách hàng khác.”

• Có sự hỗ trợ của Shirin Ghaffary, Amy Thomson, Lynn Doan, Caroline Hyde và Edward Ludlow