Đầu năm 2019, nhà sáng lập tỉ phú của Evergrande NEV, mảng làm xe điện của tập đoàn phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc Evergrande, tham gia lĩnh vực xe điện, và tuyên bố sẽ qua mặt Tesla trong vòng ba đến năm năm tới.

Bốn năm sau, giá cổ phiếu hãng này đã tụt xuống đáy, và họ đang vật lộn để tiếp tục tồn tại.

Là đứa con tinh thần của Hui Ka Yan (Hứa Gia Ấn), cũng là ông chủ hãng bất động sản China Evergrande Group một thời lừng lẫy, công ty đang phải tìm kiếm những nguồn trợ giúp về vốn sau khi cảnh báo sẽ phải đóng cửa nhà máy tại Thiên Tân vì thiếu kinh phí. Theo những nguồn thạo tin cho biết, các điều khoản của Evergrande NEV đang làm nản lòng nhà đầu tư.

Với hiệu năng sản xuất kém, và vẫn chưa sản xuất hàng loạt mẫu xe nào, hầu hết nhà đầu tư tiềm năng đang nhìn vào Evergrande NEV với mong muốn thâu tóm giấy phép sản xuất xe hơi của họ, tài sản then chốt trong bối cảnh Trung Quốc đang giới hạn số doanh nghiệp chen chân vào một sân chơi xe điện đông đúc. 

Tuy nhiên, cũng theo những nguồn thạo tin đề nghị ẩn danh, những quan ngại về thủ tục phức tạp của quá trình chuyển nhượng giấy phép đang làm một số bên cảm thấy nản lòng.

Mong muốn của Evergrande NEV là nhà đầu tư mới phải giữ lại ít nhất vài thành viên trong ban quản lý, khi người mua thường không thích “thừa kế” nhân viên cũ, nhất là khi họ muốn làm ra những chiếc xe điện theo ý thích của mình.

Hiện đại diện Evergrande NEV chưa trả lời yêu cầu phản hồi.

Khó khăn lớn nhất hiện tại của Evergrande NEV là thiếu năng lực sản xuất xe điện quy mô lớn, kể cả khi nhận được hàng tỉ đô la Mỹ vốn đầu tư. Sau nhiều năm nói lời “đao to búa lớn,” hãng chỉ giao được vỏn vẹn 900 chiếc sau nhiều lần chậm trễ.

Trong một báo cáo của mình, công ty cho biết đang tìm kiếm khoản trợ vốn 4,2 tỉ đô la Mỹ nhưng không cho biết thông tin về thời điểm, hoặc nơi mà công ty có thể gọi được số tiền này. Ngay cả khi nhận được khoản vốn mới, Evergrande NEV cho biết họ vẫn còn dòng tiền âm tích lũy từ 5-7 tỉ nhân dân tệ từ năm 2023 đến 2026.

Tập đoàn mẹ không thể giúp ích cho Evergrande NEV, vì bản thân họ là hãng bất động sản nợ nần nghiêm trọng nhất thế giới. Tập đoàn gần đây vừa trình bày chi tiết một kế hoạch tái cấu trúc trị giá nhiều tỉ đô la Mỹ, trong đó yêu cầu các chủ nợ nước ngoài hoán đổi khoản nợ của công ty thành những chứng khoán mới, 15 tháng sau khi Evergrande lần đầu tiên không trả được lãi suất cho trái phiếu họ phát hành.

Cùng lúc đó, thị trường xe điện Trung Quốc đang trở nên quá khốc liệt. Các mẫu xe mới từ những hãng mới như Nio, Xpeng, và Li Auto tràn ngập thị trường, chưa kể sản phẩm hiện có từ những tên tuổi lớn hơn cả như Tesla và BYD (Trung Quốc), hãng xe điện lớn thứ hai thế giới sau công ty của Elon Musk.

Kết hợp với sức mua yếu kém hậu Covid đang gây ra một cuộc chiến về giá bán xe điện tại Trung Quốc, khi mức giảm hơn 15% cho một số mẫu xe không phải chuyện hiếm. 

Evergrande NEV giành được giấy phép sản xuất xe hơi vào năm 2019 nhờ mua lại cổ phần của một công ty xe điện Thụy Điển (cũng là chủ sở hữu tài sản của Saab Automobiles). Giới quan chức Trung Quốc đang tăng cường kiểm tra những giấy phép dạng này, sau khi hàng trăm doanh nghiệp đang chen nhau lao vào lĩnh vực này, do bị thu hút bởi các khoản hỗ trợ của nhà nước, chính sách miễn giảm thuế cho xe điện, để rồi bỏ lại sau lưng một đống công ty phá sản và nhà máy bỏ hoang.

Do đó, bất kỳ thay đổi nào về chủ sở hữu hoặc chuyển nhượng giấy phép đều bị kiểm soát chặt chẽ, và điều này ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư. Cụ thể, bất cứ sự chuyển nhượng giấy phép sản xuất ô tô nào cũng cần được chính phủ Trung Quốc phê duyệt, yêu cầu nhà đầu tư chứng minh khả năng tài chính, công nghệ, và chứng minh họ đáp ứng được những yêu cầu nghiêm ngặt về doanh số.

Tuy chính quyền tỉnh Quảng Đông, nơi đặt trụ sở chính của Evergrande, sẵn lòng chào đón nhà đầu tư đến để giúp hồi sinh sản xuất tại nhà máy Nansha của Evergrande NEV tại Quảng Châu, việc giấy phép đăng ký tại thành phố Thiên Tân (nơi đặt nhà máy Evergrande NEV) có thể làm câu chuyện thêm phức tạp.

Theo các nguồn tin yêu cầu giấu tên, bất cứ nhà đầu tư mới nào cũng bị yêu cầu khôi phục ít nhất 80% năng lực sản xuất của nhà máy Thiên Tân, tức là mỗi năm phải làm được ít nhất 40 ngàn xe, và điều này tiêu tốn nhiều thời gian và tiền bạc.

Giữ cho Evergrande NEV tiếp tục sống cũng rất quan trọng đối với chủ nợ của China Evergrande Group, những người gần đây được chào mời việc hoán đổi những khoản nợ khó thanh toán thành tài sản cổ phần bên trong Evergrande NEV, theo một đề xuất tái cơ cấu công bố trong tháng 3. 

Những công cụ vốn này bao gồm trái phiếu chuyển đổi bắt buộc, sẽ được chuyển thành cổ phiếu Evergrande NEV với giá 3,84 đô la Hong Kong hai năm sau ngày cải cách có hiệu lực. Mức giá chuyển đổi này cao hơn 20% so với giá giao dịch gần nhất của Evergrande NEV là 3,20 đô la Hong Kong, đồng nghĩa triển vọng tương lai của công ty đóng vai trò quan trọng đối với khả năng thu hồi nợ của các chủ nợ.

Hiện, khi nợ của Evergrande NEV lên đến khoảng 7,5 tỉ nhân dân tệ, các nhà đầu tư mới cũng đang cân nhắc liệu họ có thể có bất cứ lợi ích tài chính nào từ việc tham gia “giải cứu” công ty hay không.

• Hỗ trợ đưa tin bởi Jackie Cai, Dorothy Ma, và Chunying Zhang.