Trong phần lớn thập kỷ qua, các quỹ đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư háo hức đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học với hy vọng trở thành nhà tài trợ loại thuốc mới trị giá hàng tỉ đô la. Ngày nay, các hãng thuốc non trẻ phải dành nhiều thời gian để thuyết phục nhà đầu tư rằng họ có đủ tiền tồn tại trong quá trình phát triển các phương pháp điều trị đầy hứa hẹn.

Các nhà điều hành trong ngành công nghệ sinh học thường xuyên bị chất vấn về tiền bạc như thế nào? “Lần nào cũng bị hỏi,” Marcio Souza, giám đốc điều hành của Praxis Precision Medicines chia sẻ. Cổ phiếu của công ty chuyên điều trị các bệnh rối loạn hệ thần kinh trung ương này tụt dốc 80% trong năm qua.

Các giám đốc cho biết nhà đầu tư ngày nay muốn biết các công ty có bao nhiêu tiền, sử dụng trong bao lâu và dự định sử dụng vốn như thế nào. Việc trả lời các câu hỏi này đặc biệt quan trọng trong năm 2023, khi nhà đầu tư phải tìm hướng đi trong giai đoạn khó khăn đối với các khoản đầu tư đầy rủi ro như cổ phiếu ngành công nghệ sinh học, và nhu cầu huy động vốn từ hàng trăm công ty để duy trì hoạt động kinh doanh.

Đây là bước ngoặt lớn đối với ngành quen nhận dòng vốn dồi dào trước và trong đại dịch. Theo tập đoàn tài chính SVB, công ty mẹ của Silicon Valley Bank, năm 2021, các quỹ đầu tư mạo hiểm rót số vốn kỷ lục lên tới 36,6 tỉ đô la Mỹ vào các công ty dược phẩm sinh học ở Mỹ, Anh và liên minh châu Âu, tăng 281% so với năm 2017. Năm 2022, đầu tư tư nhân giảm 19% so với năm trước, xuống còn 29,5 tỉ đô la. Sự sụt giảm này cho thấy nhà đầu tư ngày càng lưỡng lự về triển vọng ngắn hạn của công nghệ sinh học.

Tất cả số tiền trên tạo ra hàng trăm công ty công nghệ sinh học mới mỗi năm. Lúc cao điểm, 357 công ty nhận được tài trợ năm 2021, tăng từ 202 công ty năm 2017, theo phân tích của SVB về các thương vụ vòng gọi vốn hạt giống và series A ở Mỹ và châu Âu. Sự phấn khích này lan sang thị trường chứng khoán khi chỉ riêng năm 2021 đã có hơn 100 công ty công nghệ sinh học phát hành cổ phiếu ra công chúng, bao gồm cả các công ty hấp dẫn nhà đầu tư bằng giấc mơ hơn là số liệu.

Sự đảo chiều nhanh và mạnh trên thị trường chứng khoán năm ngoái về cơ bản khép lại việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và khiến các doanh nhân khởi nghiệp phải đi tìm vốn. Hơn 300 công ty đại chúng cần huy động vốn mới trong vòng 18 tháng tới, theo ngân hàng đầu tư Torreya Partners. Jonathan Norris, giám đốc điều hành mảng y tế của SVB, cho biết bối cảnh thay đổi buộc các công ty phải suy nghĩ lại về các chiến lược hoặc trọng tâm tài chính.

Tại hội nghị về tài chính y tế của JPMorgan ở San Francisco, cuộc họp mặt thường niên quan trọng nhất của ngành, các giám đốc công nghệ sinh học thường tập trung quảng bá những sản phẩm thuốc hứa hẹn nhất của mình. Nhưng tại hội nghị đầu tháng này, họ gần như dành nhiều thời gian tương đương để trình bày chi tiết nguồn vốn họ có nhằm đảm bảo với nhà đầu tư rằng họ là khoản đầu tư an toàn.

David Meek, giám đốc điều hành của Mirati Therapeutics, chiếu bài thuyết trình về tình hình tài chính của công ty, nhằm chứng tỏ với người tham dự rằng công ty mình đủ tiền vận hành trong hai năm. “Chúng tôi rất kỷ luật và ra quyết định dựa trên dữ liệu khi triển khai vốn. Chúng tôi cũng hiểu tầm quan trọng của việc rót vốn cho các khoản đầu tư mang lại lợi ích cao nhất cho bệnh nhân và cho doanh nghiệp nói chung,” Meek nói. Năm ngoái, ông không đề cập dù chỉ một lần từ “tiền” trong bài thuyết trình, theo biên bản cuộc họp.

Arda Ural, trưởng bộ phận thị trường Mỹ về khoa học sức khỏe thể chất và tinh thần tại Ernst & Young cho biết, các công ty công nghệ sinh học đang cân nhắc gần như bất kỳ điều gì để duy trì hoạt động khi “cơn say” trong định giá đầu tư đã kết thúc. Một số thu hẹp trọng tâm vào các loại thuốc thử nghiệm có khả năng thành công cao nhất, sa thải nhân viên và săn lùng các ông lớn trong ngành dược làm đối tác để gánh đỡ chi phí nghiên cứu và phát triển.

Trước buổi thuyết trình tại hội nghị, công ty tiên phong về chỉnh sửa gien Editas Medicine cho biết sẽ cắt giảm khoảng 20% nhân viên và đặt trọng tâm vào các bệnh rối loạn máu thay vì các bệnh về mắt. Công ty này dự kiến việc sa thải giúp họ đủ tiền hoạt động đến năm 2025.

Marianne De Backer, người đứng đầu bộ phận phát triển kinh doanh và cấp phép trong lĩnh vực dược phẩm của Bayer – tập đoàn dược phẩm lớn nhất nước Đức, cho biết cách đây không lâu các công ty công nghệ sinh học còn cười giễu việc từ bỏ một số quyền kiểm soát ý tưởng của họ nay cũng phải tìm kiếm sự giúp đỡ từ các đại gia dược phẩm. Nhóm của Bayer gặp khoảng 300 công ty trong hội nghị, theo họ như vậy là nhiều hơn bình thường. “Tình hình đã hoàn toàn, hoàn toàn thay đổi,” De Backer nói.

BridgeBio Pharma nằm trong số những công ty đi “tán tỉnh” tại hội nghị của JPMorgan. Công ty công nghệ sinh học này cắt giảm chi phí và bán thuốc hoặc thu hút đối tác trị liệu để huy động vốn sau khi thất bại trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối một trong những liệu pháp thí điểm cho bệnh tim có khả năng gây tử vong cao. Giám đốc điều hành Neil Kumar của BridgeBio cho biết: “Khi thị trường chứng khoán khó khăn, và tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ chứng kiến nhiều, nhiều điều kiện khó khăn trong năm nay, việc hợp tác trong ngành dược phẩm bắt đầu trở thành phương cách thực sự thú vị để mở rộng hơn nữa những dự án tuyệt vời chúng tôi đang theo đuổi.”

David Epstein, giám đốc điều hành mới của Seagen – tập đoàn thuốc trị ung thư, dự định tận dụng cuộc khủng hoảng tiền vốn của các công ty nhỏ hơn để tạo lợi thế cho mình. Trước khi gia nhập Seagen, Epstein làm việc tại quỹ đầu tư mạo hiểm Flagship Pioneering, nhờ đó, anh nắm rõ tình hình hiện tại khó khăn như thế nào đối với các công ty non trẻ. Điều này có thể giúp các tập đoàn lớn, nhiều tiền như Seagen thuyết phục họ đồng ý hợp tác thực hiện các dự án thuốc còn dang dở. “Hàng tỉ đô la đã được chi tiêu trong 5 năm qua,” Epstein nói. “Phần lớn các công ty này không thể tìm được nguồn tài trợ [bổ sung], nhưng họ thực sự đã tiêu tiền và phát triển các ý tưởng. Chúng tôi chỉ xuất hiện đúng lúc để trở thành công ty thích hợp thực hiện các thử nghiệm lâm sàng bổ sung và ra mắt sản phẩm.”

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp dược phẩm lớn đang đánh giá lại số tiền họ sẵn sàng tài trợ khi Mỹ vừa ra luật mới nhằm kiềm chế giá thuốc, điều có thể tác động đến doanh thu. Luật quy định việc đàm phán giá sản phẩm sau chín năm đối với thuốc viên và 13 năm đối với sinh phẩm, khiến lợi nhuận bị giới hạn sớm hơn dự kiến. Điều này đang tạo ra môi trường hoàn toàn mới ngành dược phải đối mặt, Ural của Ernst & Young nói: “Đây là một luật chơi khác.”