Instagram đúng ra không có tiếng tăm gì về tính trung thực với thực tế. Đó là nơi mà mọi người đến để lựa chọn phô bày hình ảnh về phiên bản tốt đẹp nhất của họ, hoặc phiên bản mà họ khao khát muốn trở thành. Song hiếm khi những hình ảnh đó che khuất một sự thật đen tối đến cái mức mà chúng đã che khuất năm 2019, trong cặp đôi những bài đăng của hai nhân vật của công chúng người Nigeria.

Ngày 8.12, Ramon Abbas – thường hay được biết đến hơn với những biệt danh @hushpuppi, Ray Hushpuppi, hay tỉ phú Gucci Master – đã đăng một tấm ảnh chụp bản thân đang ngồi thoải mái trên mui chiếc xe Rolls-Royce màu tím. Trang phục của Abbas, do Virgil Abloh huyền thoại thiết kế, là một bộ áo quần đồng bộ màu xanh da trời với đám mây trắng như bồng bềnh dọc hai bên cánh tay và khoảng giữa ngực và eo. Abbas đã đậu chiếc Rolls tại đường lái xe vào Palazzo Versace Dubai, một khách sạn kiểu khu nghỉ dưỡng, nơi Abbas sống trong một căn hộ áp mái. Đối với Abbas, lúc bấy giờ là một người ở tuổi 37 có tầm ảnh hưởng, đã đi từ tuổi thơ ở một vùng nghèo khó của Lagos đến tuổi trưởng thành đầy những máy bay phản lực riêng và những người bạn nổi tiếng, thì kiểu tiêu dùng phô trương này chính là thương hiệu của Abbas. “Tôi không tin vào sự cạnh tranh” là tiêu đề của bài đăng đó. “Bạn không phải là tôi và CHÍNH LÀ THẾ ĐÓ #LouisVuitton #OffWhite #VirgilAbloh #RollsRoyce.”

Cũng trong tuần lễ ấy, cách đó gần 5.000 km, Abba Kyari, phó ủy viên [Deputy Commissioner] lực lượng Cảnh sát Nigeria, còn được biết đến với biệt danh là @ abbakyari75, tạo dáng ở tư thế khác. Phong cách của Kyari rất mực chuyên nghiệp: ngồi bên bàn làm việc chất đầy hồ sơ, vận chiếc áo dashiki màu xanh dương và đeo cặp tai nghe AirPods bất ly thân của mình. Hai bên là hai vị phó mặc thường phục, ông nhìn vào máy ảnh một cách quả quyết. Chú thích bức ảnh của ông cũng không kém phần khô khan: “Với các đồng nghiệp cấp trên của tôi hôm nay”. Sắp hàng trên những bức tường sau lưng ông là những chiếc kệ chất nặng hàng tá giải thưởng. Trong chuỗi ngày khám xét bố ráp dài cả thập kỷ, Kyari, lúc bấy giờ 44 tuổi, đã bắt giữ những kẻ bắt cóc, giải thoát những học sinh và săn lùng bọn sát thủ. “Anh ấy là ngôi sao”, Rommy Mom là thành viên của Ủy ban Dịch vụ Cảnh sát Nigeria – một cơ quan độc lập chịu trách nhiệm giám sát cảnh sát – nói. Trong làn sóng tội phạm bạo lực và khủng bố kéo dài nhiều năm, báo chí Nigeria đã đặt biệt danh cho Kyari, người đứng đầu đội phản ứng tình báo (IRT) của đất nước này là siêu cảnh sát.  

Báo chí nồng nhiệt ca ngợi Kyari trái ngược với tiếng tăm không mấy tốt của cơ quan hành pháp ở Nigeria. Cụ thể là Biệt đội chống cướp, hay còn gọi là SARS – mà trước đó Kyari là người đứng đầu sáu năm ròng ở Lagos – nổi tiếng về tính tàn bạo kết hợp với tệ tham nhũng thường ngày. Một năm sau, năm 2020, các chiến dịch của SARS trở thành đích ngắm của các cuộc biểu tình lớn trên đường phố. Đỉnh điểm là chính phủ đồng ý giải tán biệt đội này. Ngay cả khi đó, Kyari không hiểu vì sao dường như vẫn vượt lên trên tất cả những sóng gió đó.

“Đây là một người được coi là có năng lực thực sự khác thường trong công việc tại một tổ chức không có tiếng tốt về năng lực,” Matthew Page, người nghiên cứu về nạn tham nhũng ở Nigeria với tư cách là cộng sự viên tại Chatham House, tổ chức tư vấn ở London, nhận định. “Đó là câu chuyện kể xoay quanh nhân vật thực hiện công việc hơn là làm kẻ tha hóa hoặc ăn hối lộ”.

Tỷ phú Gucci Master và Siêu Cảnh sát dường như là hai thái cực đối nghịch. Hushpuppi có hơn hai triệu người theo dõi trên Instagram so với 80 ngàn người theo dõi Kyari. Chưa kể, một người làm việc văn phòng ngập trong đống giấy tờ cũng chẳng khác mấy siêu cảnh sát trên mui một chiếc Rolls màu tím. Thế nhưng đằng sau hình ảnh được trau chuốt của mỗi con người đó khi phô ra trước công chúng, lại là số phận đan chặt vào nhau.

Ngoài đời thực, Abbas sống gấp, như một kẻ lừa đảo trực tuyến và rửa tiền. Gã là đối tác trong các vụ lừa đảo thông qua cách xâm nhập email doanh nghiệp. Theo đó, tin tặc xâm nhập vào những tài khoản email công ty và đòi thanh toán cho những hóa đơn giả mạo. Gã đã chuyển tiền từ các vụ âm mưu lừa đảo nhắm vào một công ty luật ở New York, một ngân hàng ở Malta và một câu lạc bộ giải bóng đá Ngoại hạng Anh. Gã hợp tác với một mạng lưới không liên kết gồm những tin tặc và những kẻ lừa đảo – kể cả, ít nhất là một lần, một nhóm được nhà nước bảo trợ từ Bắc Hàn – trong những thương vụ lên tới 100 triệu đô la Mỹ. Rốt cuộc gã cũng lọt vào tầm ngắm của FBI. Tháng 6 năm 2020, cảnh sát địa phương bất ngờ khám xét căn hộ tầng áp mái của gã ở Dubai và di lý gã sang Mỹ. Mùa hè năm ngoái, gã thú nhận tội rửa tiền liên quan đến các vụ lừa đảo mang lại gần 24 triệu đô la Mỹ. Tháng 7 này, gã sẽ phải đối mặt với bản án cao nhất là 20 năm trong nhà tù liên bang.

Song tuyên bố trong lời biện hộ của Abbas chứa đựng một phát giác gây chấn động hơn. Chính phủ Mỹ cáo buộc rằng một trong những đồng phạm của gã là một người đã tuyên thệ bảo vệ luật pháp: Abba Kyari.

Kyari sinh ra ở thị trấn Gombe, thuộc vùng đông bắc Nigeria. Cha ông làm nghề giáo, nuôi dạy 30 người con trong một gia đình đa thê. Kyari là con cả. “Tôi đã xử rất nhiều trường hợp bất kỳ khi nào các em của tôi có bất kỳ vấn đề gì với nhau,” ông cho biết như vậy trong một bài đăng trên Instagram. “Tôi đã khởi nghiệp thám tử ngay trong gia đình tôi.” Sau khi lấy bằng đại học, ông tốt nghiệp học viện cảnh sát năm 2002 và trong tám năm thăng tiến từ sĩ quan cảnh sát đường phố lên chỉ huy một đơn vị SARS ở Lagos. Ông gây dựng được danh tiếng qua các chiến dịch mạo hiểm và không khoan nhượng chống lại một số tội phạm khét tiếng nhất của Nigeria. Năm 2016, ông được bổ nhiệm đứng đầu Đội phản ứng tình báo, một đơn vị tinh nhuệ được thành lập để chống lại cuộc khủng hoảng bắt cóc trên toàn quốc. Ông là quan chức cảnh sát cấp cao trẻ nhất của Nigeria.

Là chỉ huy, những thành tích chói lọi của ông nhiều vô kể. Ông bắt giữ những kẻ chủ mưu của vụ cướp chết chóc nhất trong lịch sử Nigeria và bắt giữ tên bắt cóc gây chết chóc nhất nước, có biệt danh là Ma cà rồng. Ông tóm cổ những kẻ đánh bom và buôn bán vũ khí, và đối đầu với tổ chức khủng bố Boko Haram. “Gửi thông điệp đến bọn tội phạm là điều cực kỳ quan trọng,” ông phát biểu trong một bộ phim tài liệu của BBC nói về nỗ lực ngăn chặn nạn bắt cóc của ông. “Kyari và người của anh ấy sẽ theo bạn mọi lúc mọi nơi, và chúng sẽ chẳng khi nào quên được.”

Có lẽ vụ nổi tiếng nhất là vào tháng 3 năm 2016, Kyari và người của ông tiếp quản vụ ba cô gái bị một nhóm bắt cóc tóm đi từ một trường học ở Lagos và bị giam giữ sáu ngày. Nhóm của ông được cho là đã sử dụng tin tức từ gia đình của những tên bắt cóc để truy lùng và bắt được chúng, đưa các cô gái bình yên vô sự trở về. Chiến dịch đó giúp ông nhận được huy chương dũng cảm do tổng thống tặng. “Ông trở nên nổi tiếng là ơn cứu rỗi của cảnh sát Nigeria”, hãng tin tức trực tuyến the Eagle tuyên bố. Đến năm 2019, nhiều người đồn rằng Kyari có khả năng sẽ được cất nhắc vào – và đang nhắm đến – vị trí Tổng thanh tra [inspector general], người đứng đầu ngành cảnh sát.

Thế nhưng bên dưới những lời tán dương đó là một dòng chảy ngầm đáng lo ngại. Okechukwu Nwanguma, giám đốc điều hành của trung tâm Vận động chính sách về Pháp quyền & Trách nhiệm giải trình [Rule of Law & Accountability Advocacy Centre], một nhóm giám sát hoạt động của cảnh sát cho biết: “Chúng tôi đã lo ngại về các hoạt động mờ ám của cả SARS lẫn Đội phản ứng tình báo dưới quyền ông ấy.” Theo lời Nwanguma, các đội của Kyari “đã tham gia vào mọi loại hoạt động tội phạm: cản trở, bắt cóc, hăm dọa, tra tấn, giết chóc”. Một nhà vận động nhân quyền khác, phát biểu với điều kiện giấu tên vì sợ bị trả đũa, đã kể lại chi tiết những cuộc phỏng vấn trong nhiều năm mà họ thực hiện với những người bị bắt giữ, những người đã cáo buộc các sĩ quan dưới quyền Kyari có hành động lạm dụng, ngược đãi.

Cả hai người đều cáo buộc rằng theo chỉ đạo của Kyari, các đội cảnh sát thường nhằm mục tiêu vào giới doanh nhân để bắt giữ, tống tiền nghi phạm và gia đình của họ, và trong một số trường hợp, họ đã giết người mà không đưa ra tòa xét xử. Nwanguma nói rằng trong một thập kỷ lần theo dấu vết Kyari, anh hiếm khi có thể thu thập đủ bằng chứng từ những nạn nhân bị đe dọa để chính thức phản đối cảnh sát. Nhưng anh ước tính rằng có hàng trăm trường hợp lạm dụng khác: “Họ chỉ cần bắt cóc ai đó và nói: ‘Chúng tôi đang điều tra ai đó – chúng tôi đã nhìn thấy tên bạn trong điện thoại của anh ta.’ Và họ bắt người đó”.

Năm 2015, xảy ra  vụ việc các sĩ quan SARS dưới quyền Kyari bị buộc tội tra tấn và giết hại một người buôn bán xe vô tội ở bang Edo, miền Nam Nigeria và dùng thẻ ATM của người đàn ông đã chết để vét sạch tài khoản ngân hàng của ông ta. Về sau, năm sĩ quan bị kết án vì vụ giết người này. Năm 2017, một luật sư bào chữa cho kẻ bắt cóc bị Kyari bắt giữ đã công khai thừa nhận rằng các sĩ quan cảnh sát đã moi tiền và đồ trang sức từ bị cáo. Một năm sau, vợ góa của một tên bắt cóc bị giết trong một cuộc đấu súng với cảnh sát đã cáo buộc đội của Kyari chiếm đoạt tài sản của người chồng quá cố của bà ta. Giữa năm 2019, một vị thẩm phán đã ra lệnh cho Kyari và đội của ông đem trình tòa một nghi phạm mà luật sư không thể tìm thấy và tin rằng người này đã chết khi bị giam giữ.  

Tất cả những lời cáo buộc này không trực tiếp liên quan Kyari. Ông không trả lời những cuộc gọi và tin nhắn yêu cầu bình luận cho câu chuyện này. Ông tiếp tục tiến hành bắt bớ. Bài đăng Instagram của ông ngày 14.12.2019 khoe ảnh ông đang nhận giải thưởng từ một nhóm bảo mật ngân hàng của Nigeria ở Lagos. Trong một bài đăng từ ngày 17 tháng 12, ông đứng trước một nhóm tù nhân ngồi trên nền nhà, chú thích là “72 tên bắt cóc khét tiếng/Những tên cướp có vũ trang/Bọn cướp ô tô”.

Theo tin của Mỹ, cũng chính trong khoảng thời gian này, vào giữa tháng 12, Hushpuppi đã tham gia vào một vụ lừa đảo còn cũ rich hơn nhiều so với âm mưu xâm phạm email doanh nghiệp mà gã dự phần. Đó là phiên bản cấp cao của trò lừa đảo sơ đẳng về phí ứng trước: Hãy trả trước cho chúng tôi một ít, kẻ lừa đảo bảo, và chúng tôi đảm bảo sau đó bạn sẽ phát tài to. Những yêu cầu trả tiền trước cứ đến, và phát tài nào thấy đâu.

Trong vụ này, một ngày trước khi đăng bức ảnh chiếc xe Rolls màu tím của mình, Abbas nhận được một tin nhắn từ một doanh nhân người Kenya tên là Abdulrahman Juma. Theo các công tố viên, Juma đã đề nghị Abbas tham gia vào một vụ lừa đảo phí ứng trước với một mục tiêu đầy háo hức: một thương nhân đang hy vọng xây dựng một trường học quốc tế ở Qatar. Vị thương nhân mà tên và quốc tịch vẫn được giữ kín tại tòa án liên bang, cần một khoản vay 15 triệu đô la Mỹ cho dự án và đã thuê một cố vấn tài chính để giúp kiếm được khoản này. Thật không may, sự hỗ trợ của cố vấn này chung quy vẫn là tìm kiếm các nguồn cho vay hàng triệu đô la trên Google. Cuộc tìm kiếm đó đã dẫn đến Juma và công ty ở Nairobi của hắn là Westload Financial Solutions.

Website của Westload hứa hẹn “những giải pháp tài chính chuyên về tài trợ cho các dự án ngay từ khởi động đến suốt thời gian hoạt động”. Dù rằng website này đầy lỗi, bao gồm cả việc thỉnh thoảng gọi công ty là “West Financial”, nó vẫn không làm dấy lên bất kỳ tín hiệu cảnh báo nguy hiểm nào. Tháng 11 năm 2019, vị thương nhân đó đã đến gặp Juma và một đồng nghiệp tại văn phòng của Westload, trên tầng sáu của một tòa tháp văn phòng toàn cửa kính hiện đại ở khu thương mại của Nairobi. Theo cáo buộc của chính phủ Mỹ, tại đó Juma đã ký hợp đồng để thu xếp khoản vay 15 triệu đô la Mỹ đổi lấy khoản thanh toán phí “tư vấn” trả trước trị giá 164 ngàn đô la Mỹ (phí tạm ứng). Ngày hôm sau, vị thương nhân đó đã gửi khoản phí trả trước cho một hãng luật mà Juma lựa chọn. Cả Juma, Westload và hãng luật kia đều không trả lời những email và cuộc gọi yêu cầu bình luận.

Đến lúc này, vụ lừa đảo đã thành công, nhưng sao lại không thử thêm nhỉ? Khi vị thương nhân phàn nàn rằng tiền vẫn chưa về tài khoản của ông ta ở Qatar, Juma nói rằng tiền đã bị kẹt và sẽ phải mất thêm 150 ngàn đô la để xử lý – về cơ bản, là một khoản phí ứng trước thứ hai. Một lần nữa, vị thương nhân lại trả đủ với hy vọng đó là chìa khóa cuối cùng cho khoản vay tưởng bở kia.

Theo tài liệu của tòa án, tại thời điểm này Juma đã lôi kéo Abbas trợ giúp thêm một vòng nữa trong vụ lừa đảo này. Abbas sẽ đóng giả một nhà quản lý ngân hàng ở Mỹ, người có thể giải phóng khoản vay đó. Qua WhatsApp, Abbas đã nhắn tin cho vị thương nhân từ một số điện thoại ở thành phố New York, tự giới thiệu mình là “Malik”, vị “giám đốc ngân hàng chịu trách nhiệm cung cấp khoản vay cho ông”. Gã nói rằng vì chính phủ Qatar đang phải chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ, nên khoản tiền đó sẽ phải chuyển qua một tài khoản Mỹ (điều này khá đúng với sự thật) và gã sẽ vui lòng tạo một tài khoản như thế.

Và gã đã làm thế thật. Đầu tiên, Abbas sắp xếp để một đầu mối ở Los Angeles đăng ký một công ty có cùng tên với công ty Qatar của vị thương nhân kia. Rồi gã xin mở một tài khoản tại ngân hàng Wells Fargo cho thương vụ này. Chỉ còn một trở ngại cuối cùng, lúc bấy giờ “Malik” nói với vị thương nhân: Họ cũng cần một tài khoản ở vương quốc Anh để nhận khoản tiền ấy. Gã nói gã sẽ mở “tài khoản nhà đầu tư tại dịch vụ ngân hàng tư nhân của chúng tôi ở đó” với khoản phí ứng trước là 330 ngàn đô la Mỹ. 

Sau một tuần lưỡng lự, vị thương nhân đó chuyển 230 ngàn đô la cho một ngân hàng do “Malik” chỉ định. Thật tình cờ là tài khoản đó lại thuộc về một nhà kinh doanh đồng hồ ở Florida, và số tiền vừa khéo để chi trả cho một chiếc Richard Mille RM 11-03 bằng vàng hồng đậm và titan mà Abbas thèm muốn bấy nay. “Malik” đã yêu cầu vị thương nhân gửi 100 ngàn còn lại vào một tài khoản Capital One do một cộng sự khác của Abbas nắm giữ. Abbas đã dùng một nửa số tiền đó để mua quyền công dân giả từ St. Kitts và Nevis — một giao dịch liên quan đến hối lộ một quan chức chính phủ và làm giả giấy chứng nhận kết hôn.

Sau đó một tuần, chiếc đồng hồ ấy lần đầu xuất hiện trên bảng tin Instagram của Hushpuppi. Trong ảnh, gã đứng trên tấm thảm màu tím hoàng gia ở khách sạn Palazzo Versace Dubai, diện một chiếc áo phông in hình chuột Mickey hiệu Gucci, cánh tay đeo chiếc Richard-Mille ôm hờ trước bụng. “Một trong những điều hay nhất mà tôi học được mà nó luôn giúp tôi bước tiếp”,  Abbas viết, “là ‘Không bao giờ nhận những lời chỉ trích từ những người mà tôi không bao giờ đến xin lời khuyên’” #Gucci #RichardMille #Versace # Rm1103”.

Theo các công tố viên, tháng 1 năm 2020 Abbas và Juma đã sẵn sàng tiến thêm một bước nữa. Abbas đã nhờ một người đồng hương ở Nigeria là Vincent Kelly Chibuzo lập một website giả mạo Wells Fargo và đường dây trợ giúp tự động mà sau đó “Malik” đã chuyển cho vị thương nhân. Khi ông này gọi đến số điện thoại đó, hệ thống cho biết số tiền 15 triệu đô la Mỹ đã được chuyển đến. “Chúa ơi, tôi không thể tin được, là thật rồi”, vị thương nhân viết cho “Malik”.

Câu chuyện tiếp theo của nhóm lừa đảo này là vị thương nhân phải chịu một khoản “thuế khấu lưu” 575 ngàn đô la Mỹ để nhận khoản tiền đó từ Mỹ.

“Anh có tự hào về tôi không đấy?” Abbas hỏi Juma qua tin nhắn khi chúng diễn sang hồi kịch tiếp theo.

“Một phi vụ hoàn hảo người anh em ạ”, Juma trả lời

Hoàn hảo thật, ngoại trừ một sai sót: Chibuzo, theo những lời cáo buộc, bắt đầu phàn nàn rằng hắn xứng đáng được chia phần nhiều hơn trong số chiến lợi phẩm. Khi Abbas phớt lờ hắn, Chibuzo quyết định bắt tay vào hành động một mình. Ngày 13.1, hắn gọi điện trực tiếp cho vị thương nhân và nói với ông ta rằng cả Juma và “Malik” đều là bọn “giả danh”. Vị thương nhân ấy nên ngừng trả tiền cho chúng, hắn bảo. Thay vì thế, ông ta nên trả cho Chibuzo: Trên thực tế, hắn ta mới chính là người có thể giải phóng khoản vay đó.

Vị thương nhân lúc bấy giờ rối lên nên đã thuật lại toàn bộ việc này cho Juma, người chuyển tiếp thông tin cho Abbas.

Abbas trả lời rằng gã sẽ “xử” Chibuzo. Vài phút sau, y theo lời phàn nàn, gã gọi điện cho Kyari.

Mối quan hệ giữa con người có tầm ảnh hưởng đó và siêu cảnh sát truy nguyên lại ít nhất là từ tháng 9 năm ngoái, khi Kyari đến Dubai vì lý do gì không ai biết. Nguồn gốc mối quan hệ của họ rất mờ mịt nhưng theo tài liệu của tòa án, Abbas cho Kyari mượn một chiếc ô tô và tài xế trong khi anh ta lưu trú tại đó. Vài tuần sau, Kyari gửi cho Abbas những bức ảnh ở dạng trình chiếu về chuyến đi và một bài báo về vụ anh ta bắt giữ một kẻ bắt cóc gần đây. “Tôi thực sự vui sướng được là bạn thân của ngài,” Abbas trả lời. “Tôi hứa sẽ là một người bạn tốt của ngài, thưa ngài.” Tuy cả hai đều thích được người ta nhìn thấy mình cùng với người nổi tiếng, điều bất thường đối với hai người rất sính dùng Instagram là người nọ chẳng bao giờ đăng gì về người kia. Dù bản chất mối quan hệ của họ là gì, thì đó không phải là điều họ muốn công khai.

Lúc này, vào tháng 1.2020, dường như Abbas đang tìm kiếm sự trợ giúp để vô hiệu hóa tên đối tác lừa đảo của gã đang chơi trò tháu cáy. Chỉ trong chốc lát sau khi liên lạc với Kyari qua điện thoại về Chibuzo, Abbas đã cập nhật cho Juma. “Đã gài bẫy hắn rồi,” gã nhắn tin. Trong một tin nhắn cho Chibuzo, gã thẳng thừng hơn. “Mày đã phạm một tội không tha thứ được,” gã bảo. “Sẽ đến lúc tôi thề trên mạng sống của tôi rằng mày sẽ ân hận vì đã chơi xấu tôi, mày thậm chí sẽ ước rằng được chết trước khi tôi sờ đến.”

Đến ngày 20.1, có vẻ như lời đe dọa của gã đã được thực hiện. Kyari gửi cho Abbas một bức ảnh chân dung của Chibuzo trông buồn thiu. “Chúng tôi đã bắt được tên này,” anh ta viết. “Hiện giờ hắn đang ngụ tại phòng giam của tôi. Đây là hình ảnh của hắn sau khi chúng tôi bắt hắn hôm nay”.

“Tôi muốn thằng ấy phải bị đập tơi tả đến nhớ đời”, Abbas trả lời. Gã giải thích Chibuzo đã qua mặt gã trong vụ lừa đảo ra sao, khi cố thử “đổi hướng khoản tiền” sang cho chính hắn.

“Ok tôi hiểu rồi,” Kyari đáp. 

“Xin ngài đấy, tôi muốn chi tiền để tống thằng này vào tù, hãy để hắn đi tù thật lâu,” Abbas tiếp tục. “Ngài hãy cho tôi biết tôi có thể gửi tiền cho đội của ngài bằng cách nào, hãy để họ xử lý hắn như một tên cướp có vũ trang. Tôi muốn hắn phải đau đớn nhiều năm.”

Kyari gửi tin nhắn số tài khoản ngân hàng Nigeria cho Abbas. Theo các công tố viên, bước này là yếu tố cấu thành tội phạm, biến Kyari và đội cảnh sát của gã thành những kẻ được thuê, được trả tiền để thực hiện một vụ bắt giữ trái luật.

Cùng ngày hôm ấy, một bức ảnh trên Instagram của Kyari cho thấy anh ta tại một cuộc họp báo, đứng bên bục để tuyên bố bắt giữ 60 kẻ bắt cóc. Chú thích bức ảnh viết: “Cảnh sát Nigeria sẽ không khi nào nao núng trong cuộc chiến chống lại những tên tội phạm hết sức nguy hiểm này.”

Thật khó tin, thậm chí là sau nỗ lực phá hoại của Chibuzo, trò lừa đảo phí ứng trước vẫn tiếp diễn. Vị thương nhân kia, có lẽ quá sững sờ khi quả bóng bị đẩy tới đẩy lui chóng cả mặt đến đỗi ông ta chỉ có thể hấp thụ được một nửa những gì Chibuzo đã nói. Ông thú nhận với “Malik” rằng Juma đã lấy của ông ta hơn một triệu đô la Mỹ. “Tôi biết rằng anh nghĩ tôi ngu, nhưng tôi đã tin tưởng anh ta và bây giờ tôi sắp phá sản rồi”, ông ta nói.

“Ồ”, câu trả lời buột ra. “Hơn một triệu kia à?” 

“Malik,” cố nhiên, đề nghị giúp đỡ, bảo vị thương nhân rằng gã có thể giúp ông ta thoát khỏi cái mớ bòng bong đó với khoản phí 180 ngàn đô la. Gã cũng sẽ tố giác Juma với FBI. Dĩ nhiên gã đã chẳng làm vậy, nhưng giờ đây mối quan hệ cộng tác đó đang rã đám. Đến lúc ai lo phận nấy.  Juma phàn nàn với Abbas rằng vị thương nhân gọi điện đến văn phòng và buộc tội hắn là đồ lừa đảo. Abbas trả lời rằng Juma chỉ có thể tự trách chính mình mà thôi. Juma đã không tìm ra cách nào để tiếp tục câu chuyện lừa đảo, nhưng Abbas thì lại có. “Đó là cái sẽ xảy ra nếu anh bỏ lửng khách hàng, anh lấy tiền và không có hành động gì tiếp theo,” Abbas nói. “Cho khách hàng thời gian để suy nghĩ và lôi kéo mọi người tham gia.”

Chibuzo đã ngồi tù một tháng,  bao gồm thời gian nằm viện vì cơn phát ban đau đớn mà hắn lây trong tù. Người ta cho rằng Kyari đã nhắn tin cho Abbas kể rằng bạn gái của Chibuzo đã đề nghị một khoản hối lộ để hắn được thả. “Chúng nghĩ rằng đó là vụ bắt giữ thông thường và đó là lý do tại sao chúng nghĩ tiền có thể đưa hắn ra,” Kyari viết. “Chẳng tiền nào có thể đưa hắn ra khỏi đây hết. Hahahaha.” Tuy nhiên, vài ngày sau Abbas nhắn tin cho Kyari rằng anh ta cứ tùy ý để hắn đi. Chibuzo cuối cùng cũng được thả, có lẽ đã bị dọa cho sợ đến mức câm họng. Cả hắn và bạn gái, người không được tiết lộ tên trong tài liệu của tòa, đều không liên lạc được qua điện thoại để lấy lời bình luận.

Vụ lừa đảo đến hồi kết vào tháng 3 năm 2020, sau khi Abbas moi thêm được 180 ngàn đô la bằng những lần chuyển khoản, trên tổng số 1,1 triệu đô la phí tạm ứng. “Xin lỗi ông Malik”, vị thương nhân viết trong tin nhắn cuối cùng, “song tôi sẽ không trả thêm và tôi ra khỏi cuộc chơi này.” Cuối cùng ông cũng chắp nối các sự kiện lại và hiểu ra rằng “Malik” và Juma “cùng một cạ với nhau”.

Thời gian của Abbas trong cuộc chơi này cũng sắp đến hồi kết. Ba tháng sau, rạng sáng ngày 8.6, các sĩ quan vũ trang từ một đội SWAT của Dubai đã ập vào căn hộ áp mái của gã và bắt giữ tất cả những người bên trong. Trong vòng vài ngày, Abbas lên máy bay sang Mỹ, bị FBI giam giữ vì vai trò của gã trong những vụ lừa đảo qua email khác, phức tạp hơn.

Nếu Kyari có lo ngại, anh ta đã không công khai ghi lại điều đó. Sự thăng tiến của bản thân anh ta dường như vẫn tiếp tục không suy giảm. Ba ngày sau khi Abbas bị bắt, Quốc hội đã trao cho Kyari một bằng khen đặc biệt vì phụng sự xuất sắc. “Bất chấp hình ảnh của cảnh sát ở Nigeria có thế nào,” người phát ngôn của Hạ viện phát biểu, “Hạ viện công nhận rằng một số sĩ quan cảnh sát là ưu tú.”

Trong quá trình tạo dựng hình ảnh cá nhân của mình, Instagram của Kyari cho thấy anh ta ngả dần theo sở thích của Hushpuppi. Tháng 10 năm 2020, anh ta chụp ảnh trong văn phòng của mình cùng với Davido, ngôi sao nhạc pop người Nigeria từng là bạn của Hushpuppi. Tháng 7 năm sau, người ta nhìn thấy Kyari tại đám tang của mẹ Obinna Iyiegbu, một chủ hộp đêm thường được biết đến với cái tên Obi Cubana. Tay này đã bị thẩm vấn vì liên quan đến cả hai cuộc điều tra về ma túy và gian lận. (Cubana không bị buộc tội trong những cuộc điều tra đó.) Kyari viết trên Facebook rằng Cubana là “một người anh em và một người bạn tốt”.

Ngày 28.7.2021, bộ Tư pháp Mỹ thông báo rằng Abbas đã nhận tội rửa tiền. Cùng ngày hôm đó, Bộ Tư pháp tiết lộ  họ đã truy tố Juma, Chibuzo, Kyari và ba bị cáo định cư ở Mỹ về tội lừa đảo và rửa tiền. Juma, Abbas và Chibuzo bị buộc tội trực tiếp lừa đảo vị thương nhân kia trong khi siêu cảnh sát Nigeria bị cáo buộc đã hỗ trợ âm mưu đó bằng cách tống giam Chibuzo để đổi lấy một khoản hối lộ.

Các hãng tin tức lớn nhất của Nigeria đăng tin nổi bật các cáo buộc Kyari trên trang nhất và phân tích đến từng chi tiết trong vụ lừa đảo của Abbas. “Hushpuppi đã mua chiếc đồng hồ đeo tay Richard Mille mà anh ta đeo trên Instagram bằng cách nào” là tít bài trên báo The Punch. “Bản cáo trạng từ tòa án Mỹ đến với tất cả mọi người như một cú sốc,” Rommy Mom, thành viên của ủy ban Dịch vụ Cảnh sát nhận định. “Đây là một người đã được gắn huy chương từ đầu đến chân.”

Tất nhiên, không phải ai cũng bị sốc. Nwanguma, thuộc trung tâm Vận động chính sách về Pháp quyền và Trách nhiệm giải trình, cho biết anh và các đồng nghiệp của mình cảm thấy được chứng minh là đúng. Trong lực lượng cảnh sát, anh nhận định, “có khá nhiều người tốt, nhưng hệ thống tham nhũng đến mức nó đã nuôi dưỡng và khuyến khích người ta. Nó cho họ môi trường để phạm tội và thoát khỏi sự trừng phạt.”

Là một cảnh sát nổi tiếng, Kyari trước hết dựa vào mạng xã hội để tự bào chữa. Anh ta đã đăng một tin dài trên Facebook, nay đã xóa, tuyên bố rằng anh ta chỉ giúp Abbas điều tra những gì đe dọa sinh mạng của gã. Anh ta giải thích rằng những số tài khoản ngân hàng mà anh ta đã cung cấp cho Abbas là để thanh toán cho một người bán “quần áo và mũ dân tộc”. Kyari đã tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch ấy, anh ta khẳng định, sau khi Abbas đã tỏ ra yêu thích những thứ đó trên Instagram của anh ta.

Ủy ban Dịch vụ Cảnh sát đã đình chỉ công việc  của Kyari, trong khi chờ đợi tổng thanh tra cảnh sát điều tra. Sau khi ủy ban này nhận được báo cáo điều tra ban đầu vào tháng 12, họ xác định báo cáo có những “lỗ hổng” và yêu cầu đào sâu thêm. “Chúng tôi phải hoàn thành việc này trước tháng 4,” thành viên ủy ban là Mom cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào đầu tháng 2. Ông nói rằng, ủy ban đã không phải đối mặt với áp lực nào từ những vị chóp bu bên cảnh sát và quyết định của ủy ban sẽ được đưa ra một cách độc lập.

Juma đang bị giam giữ ở Kenya, chờ phán quyết của thẩm phán về việc dẫn độ, và tung tích của Chibuzo vẫn còn là ẩn số. Hàng tháng nay, câu hỏi liệu Kyari có sẽ bị dẫn độ sang Mỹ hay không vẫn bỏ ngỏ. “Theo chỗ tôi biết,” Mom nói, “tôi không nghĩ rằng đã có bất kỳ yêu cầu dẫn độ nào được đưa ra.” Văn phòng các vấn đề Quốc tế của bộ Tư pháp Mỹ, nơi xử lý các vụ dẫn độ, đã từ chối bình luận về tình trạng vụ Kyari. Song một giới chức bộ Tư pháp nhấn mạnh rằng vụ Kyari không chỉ đơn giản là một bản cáo trạng “chỉ đích danh và bêu riếu”. Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào đầu tháng 2, vị tổng chưởng lý Nigeria thừa nhận rằng có “cơ sở nghi ngờ sơ bộ hợp lý” để truy tố và rằng Nigeria đang liên lạc với Mỹ.

Thậm chí khi đang đối mặt với nỗi ô nhục và cuộc dẫn độ có khả năng xảy ra, Kyari dường như không thể cưỡng được ánh đèn sân khấu. Cuối tháng 1, anh ta đăng lên Instagram và Facebook những bức ảnh đám cưới con trai tổng thanh tra cảnh sát – chính là người phụ trách điều tra anh ta. Cubana, tay chủ hộp đêm, cũng có mặt tại đó. Sau khi các phương tiện truyền thông phản ứng ầm ĩ, Kyari đã xóa các bài đăng đó.

Sau đó, vào ngày lễ Tình nhân, cơ quan Thực thi Luật Ma túy Quốc gia [NDLEA] ở Nigeria thông báo rằng Kyari bị tình nghi phạm một tội lớn khác. Cơ quan này cáo buộc rằng vào cuối tháng 1, trong khi được coi là bị đình chỉ công tác, Kyari đã liên lạc với một nhân viên NDLEA và nói rằng anh ta và nhóm IRT của anh ta đã tịch thu một chuyến hàng 25 kg cocaine. Qua một số cuộc trò chuyện, Kyari được cho là đã gợi ý rằng họ hợp lực để giữ lại và bán phần lớn số hàng tịch thu, để lại một ít để truy tố và chia đôi số tiền bán được. “Các cậu ấy rất sắc sảo và rất trung thành,” người ta cho là lời của gã ta nói về đội cảnh sát của mình. “Tôi luôn chăm nom họ rất tốt.”

Viên chức NDLEA đó đã báo cáo về cuộc tiếp cận này. Được trang bị một máy nghe trộm, anh đến nhận khoản tiền ấy từ Kyari. Khi Kyari không trình diện để thẩm vấn, anh ta bị tuyên bố là kẻ bị truy nã. “Với những tin tức tình báo mà chúng tôi được toàn quyền sử dụng,” NDLEA phát biểu trong tuyên bố của mình, “cơ quan này tin tưởng một cách chắc chắn rằng phó ủy viên Cảnh sát Kyari là thành viên của một băng đảng ma túy điều khiển đường dây ma túy bất hợp pháp Brazil-Ethiopia-Nigeria.”

Ngày 14.2, siêu cảnh sát đã bị bắt giữ.