Chiến dịch công kích nhắm vào Chủ tịch Fed Jerome Powell, trong đó có lời chỉ trích công khai trên sóng truyền hình hôm thứ Năm (24.7) liên quan đến chi phí cải tạo trụ sở ngân hàng trung ương, đang tiếp tục bào mòn tính độc lập của tổ chức này. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp có thể đồng tình với mong muốn hạ lãi suất ngay lập tức của Nhà Trắng. Tuy nhiên, việc đó hoàn toàn khác với việc buộc Fed phải cúi đầu, điều mà Tổng thống Trump và các đồng minh của ông dường như đang theo đuổi.

Chính quyền có quyền đưa ra quan điểm ủng hộ hạ lãi suất. Không có ngân hàng trung ương nào luôn đúng, và mọi quyết định của Fed đều cần được thảo luận kỹ lưỡng. Thực tế, ít nhất hai nhà hoạch định chính sách của Fed hiện cũng cho rằng việc giảm nhẹ lãi suất là hợp lý. Nhiều người khác, bao gồm cả ông Powell, có thể sẽ đồng tình nếu có thêm dữ liệu mới.

Tuy nhiên, ép buộc Fed hành động lại là chuyện hoàn toàn khác. Đây có thể là một sai lầm vô cùng tai hại.

Không ai thực sự phản đối quan điểm rằng Fed cần được bảo vệ khỏi ảnh hưởng chính trị. Lý do không nằm ở việc ngân hàng trung ương luôn đúng, hay rằng chính sách tiền tệ là vấn đề kỹ thuật nên để giới chuyên gia toàn quyền quyết định. Vấn đề là chính sách tiền tệ quá dễ bị chi phối bởi mục tiêu ngắn hạn. Lãi suất thấp có thể kích thích tăng trưởng, tạo thêm việc làm và tăng tiêu dùng trong ngắn hạn, nhưng cũng làm gia tăng nguy cơ lạm phát mà không mang lại lợi ích bền vững. Giữ được sự trung lập sẽ giúp chính sách tiền tệ chính xác và ổn định hơn.

Thực tế cho thấy các chính phủ trên toàn thế giới, bất kể khuynh hướng chính trị, đều cho rằng việc tránh can thiệp vào chính sách tiền tệ là lựa chọn khôn ngoan về mặt chính trị.

Tổng thống Mỹ tuyên bố ông muốn Fed cắt giảm lãi suất “ít nhất” 3 điểm phần trăm. Một mức cắt giảm sâu như vậy không chỉ không kích thích được nền kinh tế mà còn dễ gây ra biến động mạnh trên thị trường tài chính. Kỳ vọng lạm phát có thể tăng vọt, lợi suất trái phiếu dài hạn leo thang và chi phí trả nợ công sẽ tăng đột biến.

Tất nhiên, cũng có khả năng ông Trump không thực sự muốn giảm sâu đến vậy. Có thể ông tính toán rằng nếu yêu cầu 3 điểm phần trăm, Fed sẽ nhượng bộ bằng cách hạ nhẹ lãi suất như một hình thức xoa dịu dư luận, và như vậy đã là đủ trong thời điểm hiện tại.

Trong kịch bản đó, nguy cơ xảy ra hoảng loạn sẽ thấp hơn. Tuy nhiên, chính quyền đã làm tổn hại đến uy tín của Fed. Hậu quả là kỳ vọng lạm phát trong tương lai sẽ khó kiểm soát hơn. Khi đó, Fed sẽ buộc phải nâng lãi suất cao hơn để ổn định tình hình. Vì vậy, ngay cả khi việc cắt giảm lãi suất là hợp lý, nếu quyết định đó bị xem là bị tác động bởi chính quyền, hậu quả vẫn sẽ rất nghiêm trọng.

Đây là lúc giới lãnh đạo doanh nghiệp và tài chính, những người có sức ảnh hưởng nhất định với Tổng thống, cần lên tiếng. Họ cần nhận ra rằng quyền tự chủ của Fed cũng là vì lợi ích của chính họ và phải chủ động bảo vệ điều đó. Dù một số người đã lên tiếng, đa số các nhà đầu tư vẫn tỏ ra thờ ơ, còn các ý kiến phản bác thì yếu ớt và thiếu dứt khoát.

Do nhiều lãnh đạo đánh giá cao Tổng thống Trump ở một số vấn đề, đặc biệt là về thuế doanh nghiệp và nới lỏng quy định, họ không dám lên tiếng vì lo sợ sẽ bị ông Trump xem như “kẻ phản nghịch”. Những người khác có thể thật sự ủng hộ việc hạ lãi suất. Dù lý do là gì, họ cũng nên kêu gọi tổng thống tôn trọng uy tín của Fed. Một khi tượng đài uy tín ấy bị kéo ngã, việc khôi phục sẽ không hề dễ dàng.