Đây là cơn ác mộng trong phòng họp.

Nestlé đã sa thải CEO Laurent Freixe vào thứ Hai (2.9), sau khi một cuộc điều tra nội bộ phát hiện ông có mối quan hệ tình cảm không công khai với cấp dưới trực tiếp. Freixe rời công ty chỉ sau một năm ngồi ghế điều hành cao nhất, khép lại gần 40 năm làm việc tại Nestlé.

Nestlé không hề lên kế hoạch cho kết cục này. Ban đầu, họ kỳ vọng Freixe sẽ đưa công ty quay lại quỹ đạo cũ. Người tiền nhiệm Mark Schneider từng gây xáo trộn nội bộ vì áp dụng phong cách lãnh đạo trực tiếp tại một tập đoàn vốn bảo thủ và khép kín. Đầu năm nay, Freixe nói với Financial Times rằng Schneider, chỉ là CEO “người ngoài” thứ hai trong lịch sử công ty, đã “làm suy yếu kết cấu tổ chức Nestlé.”

Nestlé chọn Freixe vì ông là hình mẫu đối lập, một lựa chọn an toàn. Theo các nhà phân tích tại RBC, Freixe có thể “phục hồi danh tiếng của công ty về sự ổn định đến mức nhàm chán.”

Thay vào đó, ông lại gây ra một cuộc khủng hoảng mà hội đồng quản trị đang cố kiểm soát. Họ nhấn mạnh vai trò của hệ thống quản trị và kế hoạch kế nhiệm. Không như nhiều công ty khác thường bổ nhiệm CEO tạm quyền trong các cuộc chuyển giao đột ngột, Nestlé ngay lập tức chọn Philipp Navratil, một nhân sự kỳ cựu trong nội bộ, làm CEO mới. Hội đồng đã đưa Navratil vào ban điều hành từ tháng 10 năm ngoái, cho thấy họ có thể đã cân nhắc ông cho vị trí lãnh đạo từ trước.

Quyết định này nhằm phát đi tín hiệu rằng mọi thứ tại Nestlé vẫn vận hành bình thường. Navratil cũng khẳng định điều đó trong thông cáo báo chí: “Tôi hoàn toàn ủng hộ chiến lược hiện tại của công ty và kế hoạch nhằm thúc đẩy hiệu quả hoạt động của Nestlé.”

Tuy nhiên, giữ nguyên hiện trạng không hẳn là lựa chọn an toàn. Nestlé đã mất gần một phần ba giá trị vốn hóa trong 5 năm qua, và gần một nửa mức giảm đó xảy ra dưới thời Freixe. Sự ổn định chỉ có giá trị khi tình hình kinh doanh thuận lợi, nhưng hiện tại công ty đang chật vật vì doanh thu tăng trưởng chậm lại.

Navratil có thể là người phù hợp, và sẽ gây bất ngờ nếu ông sẵn sàng thực hiện những thay đổi lớn. Nhưng lựa chọn của hội đồng quản trị không truyền tải thông điệp đó, cũng không trao cho CEO mới quyền hành động theo hướng đó.

Nestlé rõ ràng muốn một CEO “ổn định” trong bối cảnh hỗn loạn. Nhưng đáng tiếc, lựa chọn “an toàn tuyệt đối” như họ mong muốn không tồn tại. Hội đồng quản trị lần đầu nhận được thông tin về mối quan hệ giữa Freixe và cấp dưới thông qua đường dây nóng nội bộ. Theo Reuters, Freixe ban đầu phủ nhận, khiến cuộc điều tra đầu tiên không đi đến kết luận rõ ràng. Tuy nhiên, các cáo buộc không chấm dứt. Cuộc điều tra thứ hai, có sự tham gia của cố vấn pháp lý bên ngoài, đã xác nhận thông tin.

Hội đồng buộc phải sa thải ông. Đây không phải là ví dụ về “tư duy bảo thủ doanh nghiệp,” như cách Semafor từng mô tả. Vấn đề không nằm ở việc CEO có quan hệ tình cảm tự nguyện với nhân viên, mà ở chỗ Freixe vi phạm quy định nội bộ và cố tình qua mặt hội đồng. Giống nhiều vụ bê bối liên quan đến các CEO khác, hội đồng quản trị ngày càng chú trọng đánh giá đạo đức để xem liệu lãnh đạo có thể dễ dàng vi phạm những quy định khác hay không.

“Chúng tôi biết rằng hội đồng quản trị thường xem các mối quan hệ kiểu này, nhất là ngoài hôn nhân, như dấu hiệu cho thấy hệ thống vận hành của tổ chức có vấn đề,” giáo sư tâm lý học Amy Nicole Baker tại Đại học New Haven nói với tôi năm ngoái, sau khi Norfolk Southern sa thải CEO Alan Shaw vì có quan hệ tình cảm với giám đốc pháp lý. “Không hẳn là vấn đề đạo đức. Đây là tín hiệu cho thấy có thể tồn tại những vấn đề khác.”

Việc sa thải Freixe nhanh chóng là quyết định đúng đắn. Nhưng hội đồng đã bỏ lỡ một bài học lớn hơn: Lựa chọn an toàn không phải lúc nào cũng là lựa chọn đúng. Trong nỗ lực khôi phục “sự ổn định nhàm chán” của quá khứ, Nestlé đã đánh mất cơ hội tạo nên một bất ngờ có giá trị hơn nhiều.