Honda Motor Co. và Nissan Motor Co. đang xem xét khả năng sáp nhập, theo các nguồn tin thân cận, nhằm tạo ra một đối thủ mạnh mẽ tại Nhật Bản để cạnh tranh với Toyota Motor Corp. và cải thiện vị thế trên thị trường toàn cầu. Cổ phiếu Nissan đã tăng tới 24% trong phiên giao dịch, mức tăng trong ngày lớn nhất từ trước đến nay.

Honda đang cân nhắc nhiều phương án, bao gồm sáp nhập, liên kết vốn hoặc thành lập công ty mẹ, Phó Chủ tịch điều hành Shinji Aoyama cho biết hôm thứ Tư, sau các báo cáo về cuộc đàm phán giữa hai nhà sản xuất ô tô. Ông Aoyama từ chối tiết lộ thời điểm đưa ra quyết định chính thức.

Hai công ty đã tiến hành các cuộc thảo luận sơ bộ về khả năng hợp tác, theo các nguồn tin không công khai danh tính do các cuộc đàm phán mang tính riêng tư. Một phương án đang được xem xét là thành lập một công ty mẹ mới, trong đó các hoạt động kinh doanh của hai bên sẽ được hợp nhất. Giao dịch này cũng có thể mở rộng bao gồm Mitsubishi Motors Corp., công ty vốn đã có liên kết vốn với Nissan. Cổ phiếu Mitsubishi tăng 17%.

Tuy nhiên, các cuộc thảo luận hiện đang ở giai đoạn đầu và chưa chắc chắn sẽ dẫn đến một thỏa thuận, các nguồn tin cho biết.

“Nếu thành công, cả hai bên sẽ hưởng lợi từ thương vụ này,” Vivek Vaidya, Phó Chủ tịch cấp cao tại Frost & Sullivan, nhận định. “Thực thể mới sẽ trở thành một nhà sản xuất ô tô toàn diện.”

Một thỏa thuận như vậy sẽ tái cấu trúc ngành ô tô Nhật Bản thành hai nhóm chính: một do Honda, Nissan và Mitsubishi kiểm soát, và một thuộc về tập đoàn Toyota. Điều này cũng giúp họ có thêm nguồn lực để cạnh tranh với các đối thủ lớn hơn trên toàn cầu, đặc biệt sau khi cắt giảm mối quan hệ hợp tác kéo dài với các nhà sản xuất ô tô khác. Nissan đã nới lỏng quan hệ với Renault SA của Pháp, trong khi Honda rút khỏi liên minh với General Motors Co.

Việc tiến tới sáp nhập diễn ra sau khi hai công ty hồi đầu năm nay quyết định hợp tác phát triển pin và phần mềm cho xe điện. Vào thời điểm đó, Tổng Giám đốc Honda, Toshihiro Mibe, đã gợi ý về khả năng liên kết vốn với Nissan.

Nếu việc sáp nhập được thực hiện, Nissan có thể được hưởng lợi ngắn hạn, khi họ đang đối mặt với các khó khăn tài chính, theo phân tích của Tatsuo Yoshida, chuyên gia cấp cao về ô tô tại Bloomberg Intelligence.

Thỏa thuận sáp nhập, nếu được thông qua, có thể giúp Honda và Nissan đối đầu tốt hơn với các nhà sản xuất xe điện lớn như Tesla Inc. và các công ty ô tô Trung Quốc. Tuy nhiên, Honda và Nissan vẫn còn nhiều thách thức phải vượt qua, bao gồm sự trùng lặp trong sản phẩm và cấu trúc tổ chức.

Tổng giá trị vốn hóa của Honda và Nissan vẫn kém xa Toyota, với mức định giá lần lượt là 6,8 nghìn tỉ yên (44,4 tỉ USD) và 1,3 nghìn tỉ yên, so với 42,2 nghìn tỉ yên của Toyota.

Trong khi Toyota củng cố vị thế với các liên minh cùng Subaru Corp., Suzuki Motor Corp. và Mazda Motor Corp., việc kết hợp lực lượng của Honda, Nissan và Mitsubishi được xem là bước đi phòng vệ của các công ty yếu thế hơn trong ngành ô tô Nhật Bản. Trong nửa đầu năm nay, ba công ty này chỉ bán được khoảng 4 triệu xe trên toàn cầu, thấp hơn đáng kể so với con số 5,2 triệu xe của riêng Toyota.

“Quy mô lớn hơn chính là lợi ích lớn nhất mà Honda mong đợi từ thương vụ này,” James Hong, nhà phân tích tại Macquarie Securities Korea Ltd., nhận định.

Trong khi đó, Nissan vẫn đang nỗ lực tái cơ cấu để giải quyết các vấn đề doanh thu trì trệ và lợi nhuận sụt giảm. Công ty này cũng chịu áp lực từ các cổ đông hoạt động và gánh nặng nợ nần lớn.

Đối với Honda, việc sáp nhập có thể là cơ hội để khắc phục những khó khăn lâu nay trong việc theo kịp các đối thủ lớn hơn trong đầu tư công nghệ mới, đồng thời tăng cường sản xuất xe điện lai. Tuy nhiên, những nghi ngờ từ các cổ đông và sự phức tạp trong cấu trúc tổ chức của Nissan có thể khiến thương vụ này đối mặt với nhiều rủi ro.