Trong giới siêu giàu châu Á, một số văn phòng quản lý tài sản gia đình đang bỏ qua trung gian để trực tiếp tham gia kinh doanh vàng. Họ tự tài trợ, vận chuyển và mua bán vàng như các nhà giao dịch chuyên nghiệp.

Cavendish Investment, một văn phòng quản lý đa gia đình do cựu chủ tịch một công ty trang sức Hong Kong điều hành, dành khoảng một phần ba danh mục đầu tư năm nay cho giao dịch vàng, vượt xa hình thức đầu tư qua chỉ số hay lưu trữ trong kho. Các nhà buôn kim loại quý như J. Rotbart & Co. và Goldstrom cũng giao dịch với các gia tộc siêu giàu trong khu vực.

Cavendish mua vàng từ các mỏ quy mô nhỏ ở Kenya và nhiều nước châu Phi, vận chuyển bằng đường hàng không tới Hong Kong, tinh luyện rồi bán theo giá thị trường cho khách hàng giàu có khắp châu Á và các bên mua chiến lược từ Trung Quốc. Hoạt động này gợi nhớ mô hình nhà buôn thế kỷ 19.

“Đây là thị trường nghiêng về phía người bán,” Jean-Sebastien Jacquetin, đối tác điều hành tại Cavendish, nói. Ông từ chối tiết lộ tổng tài sản quản lý hoặc số vốn đã phân bổ cho các thương vụ. “Chúng tôi tin rằng mình có khoảng một năm để tận dụng cơ hội này.”

Trong giới đầu tư siêu giàu, vàng thường được xem là công cụ phòng ngừa rủi ro cho các khoản đầu tư mạo hiểm hơn. Nhưng trong bối cảnh chiến tranh, lạm phát và sai lầm chính sách của ngân hàng trung ương, nhu cầu mua vàng đã tăng mạnh.

Sự bất định quanh khả năng vàng bị áp thuế trong chính sách thuế quan diện rộng của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến thị trường biến động những ngày qua. Ngày 11.8, ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng vàng nhập khẩu sẽ không bị áp thuế, song thị trường vẫn thận trọng khi Nhà Trắng chưa công bố chính sách chính thức.

Giới đầu tư giàu có ở châu Á thể hiện nhu cầu mạnh mẽ. Tại Hong Kong, tỉ trọng vàng trong danh mục của họ đã tăng gấp đôi chỉ trong một năm, theo khảo sát của HSBC năm 2025. Tại Trung Quốc, con số này cũng tăng mạnh lên 15% so với 7% một năm trước, theo khảo sát hơn 10.000 nhà đầu tư giàu có ở 12 thị trường.

“Các gia đình châu Á hiểu vàng sâu sắc hơn so với phương Tây vì vàng đã là một phần văn hóa của họ từ lâu,” Joshua Rotbart, nhà sáng lập kiêm đối tác điều hành tại J. Rotbart & Co., nói. “Họ biết cách biến khoản đầu tư này thành hoạt động kinh doanh.”

Một số gia tộc chọn cho thuê vàng. Các tỉ phú tại UAE và Hong Kong thu lợi suất 3-4% bằng cách cho các tiệm trang sức địa phương thuê vàng vật chất. Cách làm này vừa giúp họ hưởng chênh lệch giá, vừa tạo thu nhập định kỳ, theo Rotbart và Goldstrom. Nhờ đó, vàng từ tài sản trú ẩn trở thành nguồn sinh lời ổn định.

Một số khác hợp tác chia sẻ lợi nhuận với Goldstrom và J. Rotbart & Co., hoặc tận dụng chênh lệch giá khi mua vàng thỏi giá rẻ ở Dubai rồi bán lại ở Hong Kong, nơi nhu cầu cao và logistics thuận lợi. Họ cũng có thể dùng vàng vật chất làm tài sản thế chấp để vay vốn đầu tư vào cổ phiếu, tiền mã hóa hoặc bất động sản, theo lãnh đạo Goldstrom và Rotbart.

“Ở bất kỳ nơi nào tại châu Á, mọi người đều mua vàng với tỉ trọng lớn hơn nhiều so với phương Tây,” Patrick Tuohy, giám đốc điều hành tại Goldstrom, cho biết. “Họ giữ vàng vì biết luôn có thể bán khi cần.”

Dấu hiệu của một “cơn mưa” đang xuất hiện khi đồng USD suy yếu do thâm hụt ngân sách tăng và khả năng Fed cắt giảm lãi suất. Bối cảnh này khiến sức hấp dẫn của vàng, vốn không sinh lợi suất, càng nổi bật hơn, trong khi đồng USD yếu đi sẽ khiến vàng định giá bằng USD rẻ hơn với phần lớn người mua. Deutsche Bank dự báo giá vàng trung bình đạt 3.700 USD/ounce vào năm 2026, còn Goldman Sachs dự báo giá có thể lên 4.000 USD, từ mức khoảng 3.375 USD hôm 11.8.

“Biện pháp phòng ngừa rủi ro với đô la Hong Kong thực ra là sở hữu vàng vật chất, vì Hong Kong gần như không kiểm soát được đồng tiền của mình,” Quentin Mai, giám đốc điều hành West Point Gold, nói.

Thị trường vàng Hong Kong cũng được hỗ trợ từ Trung Quốc, thị trường tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới. Năm nay, Trung Quốc mở kho vàng nước ngoài đầu tiên tại Hong Kong, giúp thanh toán với các đối tác toàn cầu thuận lợi hơn, đồng thời củng cố vai trò của thành phố như trung tâm vàng châu Á theo định hướng của Bắc Kinh. Tuy nhiên, những nỗ lực này vẫn có giới hạn.

Một trở ngại lớn là vấn đề tuân thủ quy định. Trong số các nhà máy tinh luyện vàng tại Hong Kong, chỉ hai cơ sở được Hiệp hội Thị trường Vàng London (LBMA) công nhận. LBMA yêu cầu doanh nghiệp sàng lọc nguồn cung để loại trừ kim loại liên quan đến xung đột hoặc gây hại môi trường. Phần lớn khách hàng mua vàng lớn nhất thế giới, gồm ngân hàng trung ương, nhà đầu tư tổ chức và thương hiệu xa xỉ, chỉ chấp nhận vàng được tinh luyện có trách nhiệm từ các nhà máy nằm trong Danh sách Giao hàng Đạt chuẩn (Good Delivery List) của LBMA.

Điều này có thể gây khó khăn khi làm việc với nguồn cung từ các quốc gia như Kenya, nơi tổ chức phi chính phủ SwissAid xác định là điểm trung chuyển vàng lậu từ các quốc gia châu Phi khác. Đầu năm nay, SwissAid cho biết Kenya có thể đã trở thành kênh trung gian cho vàng từ Sudan, nơi nội chiến bùng phát từ năm 2023.

Cavendish đang hợp tác với nhà giao dịch kim loại quý Ramco, đơn vị “luôn tìm mọi cách để mua vàng từ các nhà cung cấp uy tín, đảm bảo tuân thủ luật pháp Hong Kong,” giám đốc Gavin Wyborn nói.

Một yếu tố khác là giao dịch vàng chưa tinh luyện mang rủi ro cao, đòi hỏi không chỉ hiểu sâu thị trường mà còn cần mạng lưới kết nối vững chắc với đối tác hợp pháp, ông Tuohy cho biết.

“Khi bạn thực sự biết mình đang làm gì, mọi thứ sẽ vận hành như một cái máy và lợi nhuận rất lớn,” Tuohy nói. “Nhưng khoảng cách giữa việc chưa nắm rõ và việc có quy trình hoàn thiện, đã kiểm nghiệm là rất lớn. Thiếu kinh nghiệm có thể khiến bạn mất hàng ngàn, thậm chí hàng triệu USD.”

Ngoài ra, cũng có lo ngại “bữa tiệc” này sẽ không kéo dài. Sau một năm tăng giá mạnh, ngay cả những nhà đầu tư vàng nhiệt huyết nhất cũng khó chấp nhận mức giá cao gần kỷ lục hiện nay. Nhóm người mua nhạy cảm với giá trong khu vực có thể bị loại khỏi thị trường nếu đà tăng tiếp diễn, khi giá cao đã khiến nhu cầu vàng trang sức tại Trung Quốc và Ấn Độ, hai nước tiêu thụ vàng lớn nhất, sụt giảm.

“Chúng tôi dự đoán khoảng một năm nữa, thị trường sẽ bắt đầu hạ nhiệt” khi các vấn đề địa chính trị lắng dịu quanh kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ năm 2026, Jacquetin nói. “Nhu cầu sẽ giảm.”

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, lợi nhuận vẫn rất hấp dẫn. Cavendish và các đối tác, chẳng hạn, thu khoản chênh lệch 5-10% cho mỗi chuyến hàng khứ hồi. Trước khi vận chuyển, vàng được kiểm định sơ bộ để phân tích thành phần, phục vụ tính thuế xuất khẩu. Sau đó, vàng thô được đưa tới ga hàng hóa chuyên dụng tại Sân bay Quốc tế Hong Kong và nhanh chóng chuyển đến nhà máy tinh luyện để kiểm định bằng phương pháp nung. Vài ngày sau, vàng được đưa vào kho tư nhân hoặc vận chuyển qua biên giới sang Trung Quốc, trong đó có cả khách hàng là doanh nghiệp nhà nước.

“Với mức chênh mà người mua sẵn sàng trả, lĩnh vực này sẽ thu hút thêm nhiều người và cả các tên tuổi lớn,” Quentin Mai từ West Point Gold nói.

— Với sự hỗ trợ của Yihui Xie