Từng có một thời, chiến lược “greenhushing”, tức âm thầm thực hiện mục tiêu giảm phát thải mà không công bố rầm rộ, được xem là cách để né tránh cáo buộc “greenwashing” và tuân thủ quy định về tuyên bố môi trường. Nhưng hiện nay, mục tiêu của cách tiếp cận này dường như đã thay đổi: tránh làm phật ý các chính trị gia và người tiêu dùng không tin vào biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh chính phủ Mỹ cắt giảm hỗ trợ cho công nghệ khí hậu, nhiều doanh nghiệp buộc phải tự tìm lối đi riêng. Với True North Carbon, công ty con của CarbonCapture, điều đó có nghĩa là dời nhà máy thu giữ carbon trực tiếp khỏi không khí (DAC) từ Mỹ sang Canada. Những công ty khác thì chọn tập trung vào các lĩnh vực không chỉ xoay quanh CO₂. Nói cách khác, chính họ cũng đang “greenhushing”.

Một số doanh nghiệp đang tích hợp công nghệ loại bỏ carbon vào quy trình công nghiệp, trong đó việc cô lập khí CO₂ được xem là lợi ích kèm theo, bên cạnh những mục tiêu thiết thực như tiết kiệm chi phí, tăng hiệu suất và đảm bảo chuỗi cung ứng. Ví dụ, công ty Capture6 tại California hợp tác với các nhà máy xử lý nước thải, sử dụng nước muối thải để loại bỏ CO₂ khỏi khí quyển, đồng thời tạo ra nước ngọt dùng trong sinh hoạt, nông nghiệp và công nghiệp.

Tại một hội nghị về loại bỏ carbon tổ chức ở London tuần trước, các nghiên cứu cho thấy nông dân quan tâm đến hiệu quả canh tác hơn là mục tiêu khí hậu. Khi sử dụng biochar, họ chú trọng đến việc tăng năng suất, giữ nước tốt hơn, hơn là những lợi ích xa vời như “giảm phát thải carbon.” Chính vì vậy, biochar trở nên dễ được chấp nhận hơn.

Trong khi đó, một số doanh nghiệp vì quá tập trung vào hiệu quả khí hậu mà bỏ qua các yếu tố khác, dẫn đến hậu quả không mong muốn. Ví dụ, dự án bơm magnesium hydroxide xuống vịnh St Ives ở Cornwall qua đường ống nước thải để thúc đẩy chu trình carbon tự nhiên đã bị hủy bỏ. Dù công ty Planetary Technologies viện dẫn lý do thương mại, quyết định này chỉ được đưa ra sau khi người dân phản ứng mạnh mẽ vì lo ngại tác động đến hệ sinh thái và ô nhiễm nguồn nước.

Áp lực dành cho các nhà phát triển công nghệ xanh giờ đây đến từ cả hai phía. Phe bảo thủ xem công nghệ khí hậu là lãng phí, trong khi phe cấp tiến lại đòi hỏi yếu tố công bằng và bảo tồn thiên nhiên. Một nghiên cứu của Đại học Harvard chỉ ra rằng, dù 85% trong số 75 công ty lớn trên thế giới vẫn duy trì hoặc mở rộng cam kết khí hậu trong 12 tháng trước tháng 5.2025, chỉ có 16% công khai công bố lại các cam kết này.

Để thuyết phục được công chúng, các dự án cần trả lời rõ ràng câu hỏi: người dân được lợi gì từ đây. Những viễn cảnh về một tương lai ít khí CO₂ nghe có vẻ quá trừu tượng. Ngược lại, với một số công nghệ môi trường khác, lợi ích lại rất dễ hiểu. Biochar giúp xử lý rác thải và có thể ứng dụng trong nông nghiệp, xây dựng. Khôi phục vùng đất than bùn giúp cải thiện chất lượng nước, tăng đa dạng sinh học và giảm nguy cơ lũ lụt.

Bên cạnh đó, công nghệ DAC hiện vẫn rất đắt đỏ và tiêu tốn nhiều năng lượng. Theo BloombergNEF, chi phí trung bình để loại bỏ 1 tấn CO₂ lên tới 900 USD, cao gấp 9 lần mức được xem là khả thi về mặt kinh tế. Trong bối cảnh người tiêu dùng đang lo ngại về giá năng lượng và lạm phát, việc kêu gọi chính phủ tài trợ cho các dự án như vậy ngày càng khó khăn.

Cũng vì các công ty ngày càng kín tiếng về đầu tư khí hậu, những dự án DAC không còn tận dụng được tên tuổi của các thương hiệu lớn để gây chú ý. Ví dụ, H&M đã ký hợp đồng nhiều năm với Climeworks để mua tín chỉ DAC, nhưng hiện tại có lẽ họ sẽ không dám công khai quảng bá điều đó. Đây tiếp tục là rào cản khiến công nghệ loại bỏ carbon khó trở thành điều bình thường trong xã hội.

Muốn thay đổi tình hình, các công ty cần khôn ngoan hơn trong cách truyền thông. Chẳng hạn, đặt nhà máy DAC gần khu công nghiệp và tận dụng nhiệt thải có thể giúp xoa dịu lo ngại về tiêu thụ năng lượng. Một ví dụ khác là dự án CarbonRun ở Canada, vốn bắt đầu từ phong trào bảo vệ sông khỏi mưa axit, nay nhận được sự ủng hộ của ngư dân vì hứa hẹn mang lại nhiều cá hồi hơn. Khi dự án nhắm đến những điều công chúng thật sự quan tâm, việc triển khai cũng trở nên thuận lợi hơn.

Để đạt mục tiêu loại bỏ 8 tỉ tấn CO₂ mỗi năm và giữ nhiệt độ toàn cầu dưới 1,5°C theo Thỏa thuận Paris, thế giới sẽ cần đến cả DAC lẫn OAE. Tuy nhiên, trước khi hiệu quả khí hậu thực sự phát huy tác dụng, các doanh nghiệp nên tập trung vào những giá trị cụ thể, gần gũi và dễ thấy hơn.