Chương trình “thị thực vàng” của Malta dành cho các nhà đầu tư giàu có đã vi phạm quy định về quốc tịch của Liên minh châu Âu, theo phán quyết của tòa án cấp cao nhất EU trong một vụ kiện có thể đã biến khối này thành điểm đến hấp dẫn cho giới thượng lưu toàn cầu, vào thời điểm ông Trump đang tìm cách lôi kéo nhóm nhà đầu tư này tới Mỹ.

Theo phán quyết ngày thứ Ba của Tòa án Công lý Liên minh châu Âu (ECJ), chương trình của quốc đảo này — cấp quốc tịch cho các nhà đầu tư, bao gồm tài phiệt Nga, Trung Đông cùng nhiều nhân vật nổi tiếng và vận động viên khác — đã vi phạm luật của EU.

Một quốc gia thành viên EU “không thể cấp quốc tịch và quyền công dân châu Âu để đổi lấy các khoản thanh toán hoặc đầu tư được định trước, bởi hành động này thực chất biến việc nhập quốc tịch thành một giao dịch thương mại thuần túy,” tòa án có trụ sở tại Luxembourg khẳng định.

Trong khi đó, Tổng thống Trump gần đây đã có động thái nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài lắm tiền nhiều của đến Mỹ. Sáng kiến mang tên "Trump Gold Card" cấp quyền cư trú và lộ trình nhập quốc tịch cho nhà đầu tư nào đóng góp 5 triệu USD vào ngân sách Mỹ. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết chính phủ đã bán hơn 1.000 thị thực chỉ trong một ngày vào tháng Ba.

Chương trình nhập quốc tịch Malta cho phép các cá nhân có được quyền sống và làm việc tại nước này với khoản đóng góp tối thiểu 600.000 euro (684.400 USD). Các yêu cầu bổ sung bao gồm mua bất động sản và khuyến khích thêm các khoản đóng góp tự nguyện. Với tư cách là quốc gia thành viên EU, hộ chiếu Malta cho phép người sở hữu được tự do sinh sống và làm việc tại bất kỳ quốc gia nào thuộc khối này.

Malta nằm trong số ít quốc gia châu Âu đã triển khai chương trình cấp thị thực và hộ chiếu vàng trong những năm gần đây, nhất là khi cuộc khủng hoảng nợ công buộc các nước phải tìm cách thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh Malta, Bồ Đào Nha, Ireland, Hy Lạp và Hungary cũng từng giới thiệu các chương trình cho phép người giàu sở hữu quyền tự do đi lại trong EU. Tuy nhiên, những chính sách này đã vấp phải phản ứng gay gắt từ Ủy ban châu Âu — cơ quan hành pháp của EU — với cảnh báo rằng việc bán quốc tịch sẽ khiến khối này đối mặt với nguy cơ rửa tiền và các mối đe dọa an ninh khác.

Tháng 9 năm 2022, Ủy ban châu Âu đã đệ đơn kiện Malta, với lý do "việc cấp quyền công dân EU để đổi lấy các khoản thanh toán định sẵn" là "vi phạm nguyên tắc hợp tác chân thành" — yêu cầu các quốc gia thành viên phải hành động phù hợp với lợi ích chung và mục tiêu của Liên minh.

Phán quyết hôm thứ Ba đã đi ngược lại với quan điểm tư vấn không ràng buộc của một cố vấn pháp lý tại tòa án EU đưa ra năm ngoái, theo đó cho rằng mỗi quốc gia thành viên có toàn quyền quyết định ai được công nhận là công dân của mình — và theo đó là công dân EU.