Tổng thống Donald Trump cho biết ông dự định sẽ thực hiện các biện pháp thuế quan trước đó đã đe dọa, có thể lên đến 25%, đối với Mexico và Canada vào ngày 1 tháng 2, đồng thời nhấn mạnh rằng hai quốc gia láng giềng của Mỹ đang cho phép dòng người di cư và ma túy trái phép vào lãnh thổ nước này.

"Chúng tôi đang nghĩ đến mức thuế quan 25% đối với Mexico và Canada, vì họ đang để cho một số lượng lớn người vào đất nước," Trump trả lời các phóng viên khi ngồi sau bàn làm việc Resolute tại Phòng Bầu Dục vào tối thứ Hai. "Tôi nghĩ chúng tôi sẽ thực hiện vào ngày 1 tháng 2."

Kế hoạch áp thuế quan đối với hai quốc gia có vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng và các sản phẩm ô tô cho Mỹ, có thể sẽ dẫn đến một cuộc chiến thương mại giữa các quốc gia tham gia Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), thay thế cho NAFTA mà Trump đã thúc đẩy ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên. Hiệp định này điều chỉnh dòng chảy thương mại trị giá 1,8 nghìn tỷ USD hàng hóa và dịch vụ, theo số liệu năm 2022.

Cả Canada và Mexico đều tuyên bố sẽ trả đũa đối với hàng hóa Mỹ nếu Trump áp thuế quan lên họ. USMCA sẽ được xem xét lại vào năm 2026.

"Canada là một kẻ lạm dụng rất tồi tệ," Trump nói, phàn nàn về dòng ma túy fentanyl và người di cư vượt biên từ Canada sang Mỹ.

Đồng đô la Mỹ đã tăng giá so với hầu hết các đồng tiền lớn sau phát biểu của Trump. Chỉ số đô la của Bloomberg tăng tới 0,7%, mức tăng mạnh nhất kể từ ngày 18 tháng 12, khi các nhà đầu tư tìm kiếm tài sản trú ẩn. Đồng đô la Canada và peso Mexico giảm hơn 1% so với đồng bạc xanh sau thông tin này.

Mức thuế quan mà Trump đang đề xuất có thể gây ra "thảm họa" đối với ngành công nghiệp ô tô Mỹ và các nhà sản xuất ô tô tại Detroit, những công ty nhập khẩu một số lượng lớn xe từ Canada và Mexico, theo nhận định từ các nhà phân tích của Bernstein vào tháng 11. Stellantis NV nhập khẩu khoảng 40% số xe bán tại Mỹ, trong khi General Motors Co. nhập khẩu khoảng 30% và Ford Motor Co. là 25%, các nhà phân tích cho biết.

Các khoản thuế bổ sung sẽ ảnh hưởng đến khoảng 97 tỷ USD giá trị linh kiện ô tô và 4 triệu chiếc ô tô hoàn chỉnh nhập khẩu vào Mỹ từ hai quốc gia này, và có thể khiến giá xe mới trung bình tăng khoảng 3.000 USD, theo ước tính từ Wolfe Research.

Trump cũng cho biết ông vẫn đang xem xét việc áp thuế quan toàn cầu đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ, nhưng ông nói rằng "chưa sẵn sàng" thực hiện điều này.

"Bạn sẽ áp thuế quan toàn cầu lên tất cả những ai làm ăn tại Mỹ, bởi vì họ đang vào và lấy đi của cải của chúng ta," ông nói, đồng thời cho biết việc thực hiện có thể sẽ "diễn ra nhanh chóng."

Trong một bài đăng ngày 25 tháng 11 trên mạng xã hội Truth Social, Trump đã cảnh báo rằng ông sẽ áp thuế quan 25% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada như "một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên" và tuyên bố rằng "sẽ duy trì cho đến khi tình trạng ma túy, đặc biệt là fentanyl, và tất cả người di cư trái phép chấm dứt cuộc xâm lăng vào đất nước chúng ta."

Các biện pháp này đã khiến chính quyền Mexico và Canada gấp rút hành động nhằm chứng minh với chính quyền Trump rằng cả hai quốc gia đều đang giải quyết các vấn đề mà ông nêu ra.

Ngay sau đó, Thủ tướng Justin Trudeau, người hiện đã tuyên bố sẽ từ chức, đã bay đến Florida để thuyết phục Trump rằng số lượng người di cư từ Canada vào Mỹ là rất ít, và Canada cũng đang hợp tác chặt chẽ với Mỹ để ngăn chặn buôn lậu ma túy.

Chính phủ Canada cũng đã chuẩn bị một danh sách ban đầu gồm hàng hóa trị giá 150 tỷ đô la Canada (tương đương 105 tỷ USD) của Mỹ sẽ bị áp thuế trả đũa nếu Trump thực hiện thuế quan đối với hàng hóa của họ. Tổng thống Trump đã từng trêu chọc Canada rằng họ có thể trở thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

"Không có gì ngạc nhiên cả. Điều chúng ta đã học được là Tổng thống Trump có thể rất khó đoán vào những thời điểm nhất định," Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc cho biết sau phát biểu của Trump.

Chính phủ Canada sẽ tiếp tục thảo luận về vấn đề an ninh biên giới và các vấn đề khác với chính quyền Trump, LeBlanc cho biết. "Trong các cuộc trao đổi với các quan chức Mỹ, chúng tôi đã nói về cam kết chung của chúng ta trong cuộc chiến chống fentanyl, cũng như đảm bảo rằng việc nhập cư diễn ra có trật tự và hợp pháp."

Vào tháng 12, chính phủ của Thủ tướng Trudeau đã trình bày kế hoạch chi khoảng 1 tỷ USD cho các biện pháp bổ sung như tăng cường trực thăng và máy bay không người lái ở khu vực biên giới.

Mexico đã cố gắng tránh áp thuế quan, thực hiện các biện pháp làm hài lòng Trump, bao gồm việc giảm nhập khẩu từ Trung Quốc và thực hiện các chiến công phá kỷ lục trong việc thu giữ fentanyl.

Chính phủ của Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết, thuế quan có thể ảnh hưởng đến 800 tỷ USD thương mại hàng năm giữa hai quốc gia và có thể gây ra lạm phát tại Mỹ.