Tổng thống Donald Trump cam kết sẽ tiếp tục áp thuế đối với mặt hàng điện thoại, máy tính và các thiết bị điện tử tiêu dùng phổ biến. Ông cho rằng quyết định miễn trừ vào cuối tuần qua chỉ là một bước thủ tục trong chiến lược cải tổ thương mại của mình.

Theo quyết định được đưa ra vào cuối ngày 11 tháng 4, một loạt thiết bị điện tử phổ biến đã được loại trừ khỏi danh sách chịu mức thuế 125% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và thuế 10% áp dụng toàn cầu. Tuy nhiên, điều này chỉ mang tính tạm thời. Đây là một phần trong kế hoạch dài hạn nhằm áp dụng mức thuế riêng biệt cho lĩnh vực công nghệ cao. Tổng thống Trump đã nhấn mạnh lại kế hoạch này vào ngày 13 tháng 4.

“KHÔNG ai sẽ được 'miễn trừ',” Trump viết trên mạng xã hội vào ngày 13 tháng 4. Ông cho biết những sản phẩm được miễn trừ sẽ chỉ được chuyển sang một "nhóm" thuế khác, trong khi chính quyền tiếp tục đánh giá lại toàn bộ lĩnh vực bán dẫn và chuỗi cung ứng điện tử.

Trả lời phóng viên trên chuyên cơ Air Force One, ông Trump khẳng định các quyết định cụ thể sẽ sớm được công bố. Đặc biệt, thông tin chi tiết về mức thuế mới đối với ngành bán dẫn dự kiến sẽ được đưa ra trong tuần tới.

Tuy vậy, Trump cũng thể hiện sự linh hoạt khi cho biết ông sẵn sàng đối thoại với các doanh nghiệp về phạm vi áp dụng thuế ngành. Điều này bao gồm cả chất bán dẫn và các thiết bị như iPhone hay máy tính bảng. “Chúng tôi sẽ trao đổi và làm việc thêm với các công ty,” ông nói. “Phải có sự linh hoạt nhất định. Không ai nên giữ quan điểm quá cứng nhắc.”

Những tuyên bố từ ông Trump và các quan chức thương mại cấp cao trong ngày Chủ nhật cho thấy quy mô của kế hoạch áp thuế mà chính quyền đang theo đuổi. Tuy nhiên, việc tạm hoãn áp dụng đồng nghĩa với việc các loại điện thoại và máy tính sẽ chưa phải chịu thuế ngay — ít nhất là trong vài tuần hoặc vài tháng tới. Mức thuế cuối cùng nhiều khả năng sẽ thấp hơn mức 125% áp cho hàng Trung Quốc. Khoảng thời gian này cũng tạo điều kiện để các doanh nghiệp và nhóm vận động hành lang đề xuất điều chỉnh hoặc xin được miễn trừ thuế.

Thông báo miễn trừ này được nêu rõ trong một văn bản chính thức do Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) công bố vào cuối ngày thứ Sáu, đánh dấu bước đầu trong việc chuyển các sản phẩm này sang một nhóm thuế khác.

Từ trước đến nay, ông Trump đã nhiều lần đe dọa áp thuế riêng đối với ngành bán dẫn. Tuy nhiên, phạm vi cụ thể của các mức thuế này vẫn chưa được làm rõ. Trong đợt thông báo gần đây — gọi là thông báo “Ngày Giải phóng” — lĩnh vực bán dẫn đã bị loại khỏi cả hai nhóm thuế: thuế ngành và thuế theo quốc gia. Thông báo này cũng đã gây nhiều biến động trên thị trường tài chính Mỹ và toàn cầu.

Việc hoãn áp thuế vào ngày 11 tháng 4 đã mang lại một lợi thế ngắn hạn cho Apple và các nhà sản xuất khác đang phụ thuộc vào chuỗi cung ứng tại Trung Quốc. Phản ứng trước động thái này, chính phủ Trung Quốc đã hoan nghênh quyết định và kêu gọi Mỹ thực hiện thêm các bước tiếp theo.

“Đây là một bước đi nhỏ của Mỹ nhằm điều chỉnh lại quyết định đơn phương áp thuế trả đũa sai trái của mình,” Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố đăng trên tài khoản WeChat chính thức vào Chủ nhật. Cơ quan này cũng kêu gọi Mỹ “tiến thêm một bước đi lớn và xóa bỏ hoàn toàn các quyết định sai lầm trước đó, trở lại con đường đối thoại bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.”

Dù vậy, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cùng một số quan chức khác đã nhấn mạnh rằng việc miễn trừ hiện tại chỉ là bước chuyển tiếp trước khi các sản phẩm đó bị áp dụng loại thuế khác. Những mức thuế mới có thể thấp hơn 125% nhưng vẫn sẽ cao hơn mức 10% hiện hành đối với phần lớn các quốc gia.

“Tất cả các sản phẩm đó sẽ được phân loại vào lĩnh vực bán dẫn và sẽ chịu một loại thuế chuyên biệt nhằm đảm bảo chúng sẽ được sản xuất ngay trên đất Mỹ,” Lutnick cho biết trong chương trình This Week của đài ABC. Ông cũng khẳng định rằng Mỹ không thể tiếp tục phụ thuộc vào Trung Quốc với những mặt hàng thiết yếu như hiện nay.

Theo số liệu thương mại năm 2024, các quyết định miễn trừ gần đây của ông Trump bao gồm gần 390 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, trong đó hơn 101 tỷ USD đến từ Trung Quốc. Những con số này được tổng hợp bởi Gerard DiPippo, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc RAND.

Liên quan đến thuế bán dẫn, Nhà Trắng từ lâu đã tuyên bố rằng họ sẽ không áp dụng mức thuế theo quốc gia — như 125% với Trung Quốc hay 10% với các nước khác — cho những ngành sẽ có mức thuế riêng. Trước đó, thuế theo ngành đã được áp dụng đối với các lĩnh vực như thép, nhôm và ô tô. Giờ đây, chính quyền đang chuẩn bị mở rộng sang các lĩnh vực khác như phụ tùng ô tô, đồng, bán dẫn, dược phẩm, gỗ và có thể là cả một số khoáng sản quan trọng.

Phát biểu trên Air Force One vào cuối ngày Chủ nhật, ông Trump cho biết các mức thuế mới này sẽ được triển khai trong thời gian tới. Lutnick cũng xác nhận rằng thuế đối với chất bán dẫn sẽ được công bố trong vòng một đến hai tháng, và một thông báo liên quan sẽ được đưa lên sổ đăng ký liên bang trong tuần này.

Theo quy định, chính quyền có thể tiến hành điều tra theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại để xác định xem việc nhập khẩu bán dẫn có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia hay không. Kết quả điều tra sẽ được hoàn tất trong vòng 270 ngày và sẽ là cơ sở để áp dụng mức thuế riêng.

Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer cũng xác nhận rằng các sản phẩm này sẽ chịu mức thuế mới. Ông nhấn mạnh rằng “điều đó không có nghĩa là chúng sẽ không bị đánh thuế,” mà chỉ là chuyển sang một nhóm thuế khác với mục tiêu thúc đẩy sản xuất trong nước.

Việc miễn trừ vào ngày thứ Sáu cũng là lần đầu tiên chính quyền Trump công bố danh sách chi tiết các sản phẩm được xác định thuộc lĩnh vực bán dẫn — vốn là thành phần cốt lõi trong phần lớn các thiết bị điện tử. Mặc dù danh sách này không bắt buộc chính phủ phải áp thuế, nhưng theo Lutnick, dự kiến sẽ được sử dụng để triển khai chính sách.

Ở góc nhìn khác, quyết định miễn trừ này cũng được xem là cách gián tiếp công bố danh mục các sản phẩm sẽ sớm thuộc diện chịu thuế riêng cho lĩnh vực bán dẫn.

Hiện tại, chính quyền vẫn chưa xác định rõ mức thuế cụ thể đối với chất bán dẫn và các sản phẩm liên quan. Tuy nhiên, dựa trên các lĩnh vực khác từng bị đánh thuế, mức 25% có thể là một tham chiếu hợp lý. So với thuế theo quốc gia, loại thuế áp dụng theo Mục 232 có xu hướng bền vững hơn do có cơ sở pháp lý rõ ràng và ít bị chi phối bởi các cuộc đàm phán chính trị.

Việc tạm hoãn thuế lần này không ảnh hưởng đến một loại thuế riêng biệt khác mà ông Trump đã áp với Trung Quốc: mức thuế 20% nhằm gây áp lực buộc Bắc Kinh kiểm soát việc sản xuất và vận chuyển fentanyl cùng các tiền chất của nó. Những mức thuế được áp dụng từ trước nhiệm kỳ hiện tại của ông Trump dường như cũng không có sự thay đổi nào.

Tổng thống Trump đã nhấn mạnh trong một bài đăng trên mạng xã hội vào Chủ nhật rằng mức thuế 20% này sẽ tiếp tục được duy trì.

Liên quan đến vấn đề Trung Quốc, ông Lutnick cho biết với đài ABC rằng “mọi sản phẩm đều phải chịu mức thuế tối thiểu 20%.” Các linh kiện cụ thể hiện đang được đưa qua một quy trình riêng, do Bộ Thương mại kiểm soát theo Mục 232.

— Với sự hỗ trợ của Debby Wu, Shawn Donnan, John Liu, Ocean Hou, và Ying Tian