Khi làn sóng đầu tư AI dựa vào nợ bắt đầu bùng nổ, đặc biệt trong lĩnh vực điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu, nhiều người lo ngại rằng một bong bóng công nghệ đang hình thành trong nền kinh tế toàn cầu.

Góp phần vào mối lo này là việc các tập đoàn công nghệ lớn gần đây liên tục phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Năm công ty gồm Amazon, Alphabet, Meta Platforms, Microsoft và Oracle đã huy động 93 tỉ USD trong năm nay, nhiều hơn tổng ba năm trước cộng lại.

Áp lực càng gia tăng khi các công ty bắt đầu áp dụng những cách hạch toán sáng tạo. Cuối tháng 10, Meta Platforms đã chốt gói tài trợ 27 tỉ USD cho trung tâm dữ liệu quy mô lớn tại vùng nông thôn bang Louisiana. Thay vì vay trực tiếp, Meta lập liên doanh với đơn vị cho vay tư nhân Blue Owl Capital để giữ khoản vay này ngoài bảng cân đối kế toán và duy trì xếp hạng tín nhiệm cao. Những kỹ thuật tài chính như vậy đang ngày càng trở nên phổ biến.

Tuy nhiên, việc phát hành trái phiếu ồ ạt chưa đủ để khẳng định thị trường đang bước vào giai đoạn hưng phấn. Các nhà giao dịch trái phiếu vẫn giữ được sự thận trọng.

Một chỉ dấu rõ ràng là sự thay đổi trong chi phí vay. Đầu năm nay, các công ty công nghệ hàng đầu có thể huy động vốn với lãi suất thấp hơn các đối thủ. Nhưng điều đó không còn đúng nữa. Thị trường đã bắt đầu phản ánh kỳ vọng rằng sẽ còn nhiều đợt phát hành trái phiếu quy mô lớn. Theo Morgan Stanley, tổng chi tiêu cho trung tâm dữ liệu toàn cầu có thể lên tới 2.900 tỉ USD vào năm 2028. Dòng tiền của các tập đoàn công nghệ lớn chỉ đủ trang trải một nửa khoản đầu tư này, phần còn lại sẽ phải đi vay.

Khoảng cách giữa các công ty trong cuộc đua AI cũng ngày càng rõ rệt. Oracle hiện là hãng chi tiêu mạnh tay nhất. Dự báo cho thấy chi tiêu vốn của hãng phần mềm này sẽ bằng 138% dòng tiền hoạt động trong năm tới, vượt xa mức 84% của Meta, công ty đứng thứ hai. Giới đầu tư không xem nhẹ những con số đó. Trong nhóm trái phiếu công nghệ thuộc hạng đầu tư, mức chênh lệch lợi suất của Oracle đã nới rộng nhiều nhất trong năm nay.

Việc các công ty hợp tác với tổ chức cho vay tư nhân để tài trợ cho trung tâm dữ liệu là xu hướng đang tăng lên và cũng gây ra nhiều lo ngại. Tuy vậy, đến thời điểm này, thị trường trái phiếu vẫn phân biệt được ai thực sự là bên vay tiền và định giá rủi ro tài trợ ngoài bảng cân đối một cách hợp lý. Ví dụ, trái phiếu kỳ hạn 25 năm của dự án tại Louisiana do Meta đứng tên có lợi suất 6,6%, cao hơn khoảng một điểm phần trăm so với trái phiếu doanh nghiệp thông thường cùng kỳ hạn của hãng. Trên thực tế, mức lãi suất này tương đương với trái phiếu rác trung bình, dù Meta vẫn được xếp hạng tín nhiệm A+ bởi S&P Global. Nói cách khác, nếu các công ty công nghệ lớn chọn giữ các dự án ngoài sổ sách, chi phí xây dựng trung tâm dữ liệu sẽ rất đắt đỏ.

Hiện tại, thị trường vẫn nghiêng về phía bên cho vay. Những công ty nuôi tham vọng lớn về AI muốn mở rộng càng nhanh càng tốt. Họ không muốn mất hàng tháng để đàm phán từng điều khoản nhỏ trong hợp đồng. Họ sợ bị tụt lại trong cuộc đua công nghệ, và điều đó đang giúp thị trường tín dụng duy trì sự ổn định.

Trong những tuần gần đây, câu chuyện về AI đã chuyển từ những tranh luận lý thuyết về trí tuệ nhân tạo tổng quát sang vấn đề tài chính thực tế: Làm thế nào để chi trả cho khoản đầu tư trị giá hàng ngàn tỉ USD mà những người như Sam Altman đang kêu gọi. Một số người thậm chí còn lo rằng OpenAI có thể cần đến gói cứu trợ từ chính phủ trong tương lai.

Nhưng trước khi bi quan, hãy lắng nghe phía bên cho vay. Họ vẫn yêu cầu mức lợi suất cao hơn để tài trợ cho hạ tầng AI. Đó là tín hiệu rõ ràng cho thấy thị trường chưa rơi vào trạng thái bong bóng. Mọi thứ vẫn đang trong tầm kiểm soát.