(*) Cartel: Liên minh các tổ chức tội phạm để cùng bắt tay sản xuất, định giá, và buôn bán ma túy.

Quý vị đã đọc xong bài phóng sự điều tra dài-ơi-là-dài về vụ bắt giữ lô ma túy nặng 20 tấn, trị giá 1 tỉ đô la Mỹ, trên tàu Gayane (bản thân con tàu có trị giá 100 triệu đô la Mỹ) của hãng MSC là thành quả của hơn 100 cuộc phỏng vấn suốt một thời gian dài của Bloomberg Businessweek.

Và sau đây là những ý chính then chốt rút ra từ vụ việc, cho những ai không đủ thời gian theo dõi bài viết gốc:

Cách thức mới mẻ

Từ trước tới nay, cách buôn ma túy truyền thống là đợi tàu cập cảng rồi lén gài ma túy vào các container, và hy vọng không ai sẽ phát hiện ra. Nhưng trong vụ việc với tàu Gayene, các băng nhóm tội phạm đã tìm được một cách thức sáng tạo hơn: Chất ma túy lên tàu ngay khi nó đang di chuyển trên biển.

Cụ thể, vào thời gian đã định, các xuồng cao tốc sẽ cập mạn tàu, và các thuyền viên (đã bị “mua” từ trước) đã chờ sẵn để dùng ròng rọc kéo “hàng” lên. Quá trình “thả hàng” này đòi hỏi kỹ năng hàng hải phi thường, vì cả xuồng lẫn tàu đều liên tục di chuyển song song với nhau mà không giảm tốc độ.

MSC là gã khổng lồ của ngành (vận tải biển)

Với đội tàu 645 chiếc, MSC thống trị tuyến hàng hải thương mại nối giữa Nam Mỹ và Bắc Âu. Tuyến này thường dùng chuyên chở mặt hàng rau củ quả, nhưng cũng hay bị lợi dụng chở cả ma túy.

Năm 2016, kênh đào Panama được mở rộng, giúp các tàu hàng kích cỡ lớn lưu thông dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng gia tăng nguy cơ tăng lưu lượng ma túy đi qua khu vực này, theo cảnh báo của cảnh sát quốc tế (Interpol) lúc đó.

Việc kênh đào Panama được mở rộng cũng giúp tăng gần gấp ba lượng container MSC vận chuyển từ Nam Mỹ đến châu Âu, và đến năm 2019, hãng này chiếm gần một nửa toàn bộ số container qua lại khu vực này.

MSC biết về những gì đang diễn ra

Jan Janse, cảnh sát trưởng cảng Rotterdam, cho biết giới chức có thẩm quyền châu Âu từng thông báo cho MSC về việc nhiều thuyền viên hãng này cấu kết với tội phạm ma túy tận ba năm trước vụ bắt giữ chiếc Gayane. “Chúng tôi nói với họ về những gì chúng tôi biết, và chúng tôi yêu cầu họ phải làm gì đó để ngăn chặn chuyện này, nếu không chúng tôi sẽ làm điều giới chức Mỹ làm, là tịch thu con tàu,” Janse nói.

Các tàu hiếm khi bị phạt vì buôn ma túy

Ở Mỹ, các con tàu bị phát hiện có chở ma túy như chiếc Gayene hiếm khi bị phạt nặng hơn mức quy định (mà cũng thường được mặc cả giảm xuống). Nhưng vụ việc mới nhất liên quan đến chiếc Gayane có thể là bước ngoặt của toàn bộ ngành. Quan chức hải quan Mỹ đang gây sức ép buộc MSC trả hơn 700 triệu đô la Mỹ tiền phạt, theo các nguồn tin riêng của Businessweek.

MSC phản bác một số kết luận của cuộc điều tra

MSC cho biết họ là doanh nghiệp dẫn đầu ngành về nỗ lực chống buôn lậu, và họ cũng chỉ là nạn nhân của những tổ chức tội phạm có tổ chức.

Tuy MSC vẫn phủ nhận phần lớn số cocain phát hiện trên tàu Gayane được dỡ trên biển, giới chức Mỹ cho biết quan điểm này mâu thuẫn trực tiếp với nhiều bằng chứng được đưa ra trước tòa.

Ba thập kỷ đầy bạo lực

Những băng nhóm đằng sau số ma túy trị giá 1 tỉ đô la Mỹ tìm thấy trên tàu MSC Gayene có lịch sử đầy bạo lực bắt đầu từ những năm 1990s. Ban đầu là những nhóm cựu chiến binh sau cuộc chiến Balkan, sau này chúng tham gia vào lĩnh vực buôn lậu vũ khí, trộm xe hơi, và rửa tiền. Với nhiều thành viên là cựu cảnh sát và sĩ quan tình báo, nhiều nhánh của các băng nhóm này nổi danh vì sự tàn bạo. Năm ngoái (2021), cảnh sát Belgrade tìm thấy một máy xay công nghiệp có dấu vết DNA người trong một vụ vây ráp.

Thủy thủ thường trở thành nạn nhân

Quy trình “tuyển dụng” thủy thủ tham gia một “dây” buôn ma túy bao gồm cả “cây gậy” lẫn “củ cà rốt.” Chẳng hạn, bài viết đề cập trường hợp của thanh niên Aleksander Kavaja, một thủy thủ làm việc cho MSC, đã bị thành viên một tổ chức tội phạm tiếp cận, và đe dọa sẽ đe dọa tính mạng anh lẫn gia đình nếu không nhận lời. Đổi lại, Kavaja được hứa hẹn nhận được 50 ngàn euro – tương đương lương của một năm đi biển.