Dự báo từ các tổ chức tài chính lớn cho thấy mức biến động tỉ giá phụ thuộc không nhỏ vào chênh lệch lãi suất, dòng vốn và diễn biến cán cân thương mại.

Tỉ giá có thể chỉ mất giá ở mức “chấp nhận được”

Chuyên gia tài chính Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng, đánh giá tỉ giá USD/VND năm 2025 có thể chỉ mất giá khoảng từ 3 đến 4%. Mức điều chỉnh này được xem là phù hợp trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định. Theo ông Lực, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu cắt giảm lãi suất trong nửa cuối năm sẽ tạo điều kiện để dòng vốn ngoại quay lại Việt Nam, qua đó hỗ trợ sự ổn định trên thị trường ngoại hối.

Về phía điều hành, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước, cho rằng tỉ giá USD/VND sẽ chịu ảnh hưởng từ chính sách tiền tệ của Fed và các biện pháp thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump, vốn có thể gây xáo trộn chuỗi cung ứng và luồng vốn đầu tư quốc tế. Dù vậy, ông nhấn mạnh Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành tỉ giá linh hoạt theo cung cầu thị trường và đảm bảo đáp ứng đầy đủ nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của doanh nghiệp, người dân.

Dự báo trái chiều, rủi ro vẫn hiện hữu

Theo bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng UOB (Singapore), tỉ giá USD/VND có thể đạt đỉnh vào quý III ở mức 26.400 rồi điều chỉnh giảm còn 26.200 trong quý IV, nhờ đà phục hồi của các đồng tiền châu Á. Dự báo này ngụ ý một môi trường ổn định hơn cho chính sách điều hành, tránh các biện pháp can thiệp mạnh tay như trước.

Tuy nhiên, báo cáo của Công ty Chứng khoán MB (MBS) lại nhấn mạnh các yếu tố nội tại có thể tiếp tục gia tăng áp lực lên tỉ giá. Trong kịch bản thận trọng, MBS dự báo tỉ giá USD/VND có thể chạm 26.750 vào cuối năm, tăng 5% so với đầu năm.

Một yếu tố đáng lưu ý là chênh lệch lãi suất giữa đồng VND và USD đang có xu hướng mở rộng. Lãi suất VND liên ngân hàng qua đêm đã giảm xuống 1,3 phần trăm, mức thấp nhất trong 15 tháng, do chính sách hạ lãi suất điều hành nhằm hỗ trợ phục hồi kinh tế. Ngược lại, lãi suất đồng USD nhiều khả năng chỉ giảm từ tháng 9, khi lạm phát tại Mỹ vẫn duy trì và thị trường lao động chưa hạ nhiệt.

MBS cũng chỉ ra hai động lực chính đẩy tỉ giá lên. Trước hết, hoạt động xuất khẩu có dấu hiệu chậm lại sau thời điểm doanh nghiệp gấp rút giao hàng để tránh thuế trước ngày 9.7. Chỉ số PMI đo lường sức khỏe ngành sản xuất và dịch vụ cho thấy đơn hàng xuất khẩu đã giảm tám tháng liên tiếp, trong đó tháng gần nhất ghi nhận mức sụt mạnh nhất hai năm. Đồng thời, Việt Nam đẩy mạnh nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ với mức thuế gần bằng 0 nhằm thu hẹp thặng dư thương mại. Thống kê cho thấy kim ngạch nhập khẩu tăng 18 phần trăm trong khi xuất khẩu chỉ tăng 14,4 phần trăm, khiến thặng dư thương mại giảm hơn 34 phần trăm trong nửa đầu năm.

Bên cạnh đó, các dòng vốn gián tiếp tiếp tục rút khỏi thị trường. Theo ông Phạm Chí Quang, dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài suy giảm, trong khi các doanh nghiệp FDI gia tăng chuyển lợi nhuận về nước, tạo áp lực lên cung cầu ngoại tệ. Mặc dù cán cân thanh toán tổng thể vẫn thặng dư, ông lưu ý rằng điều quan trọng trên thị trường ngoại hối là dòng tiền tại từng thời điểm, không chỉ là tổng khối lượng.

Đồng USD suy yếu, áp lực nội tại vẫn thắng thế

Chỉ số DXY, thước đo sức mạnh đồng USD, đã giảm 2,5 phần trăm trong tháng 6 và mất 12 phần trăm trong nửa đầu năm, mức tệ nhất kể từ 1973. DXY rơi xuống 96,6 điểm vào cuối tháng 6, đáy ba năm qua, cho thấy đồng bạc xanh đang suy yếu đáng kể trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, đà giảm của đồng USD chưa đủ để tạo thuận lợi cho tỉ giá VND. Trong tháng 6, Kho bạc Nhà nước đã mua ròng 300 triệu USD từ hệ thống ngân hàng thương mại, nâng tổng lượng mua từ đầu năm lên gần 1,9 tỉ USD. Hoạt động này khiến nguồn cung ngoại tệ trên thị trường bị thu hẹp, tạo tâm lý khan hiếm trong khi nhu cầu vẫn cao.

Ngoài ra, chính sách hạ lãi suất của Ngân hàng Nhà nước cũng làm tăng sức ép tỉ giá. Từ năm 2022 đến nay, cơ quan này liên tục giảm lãi suất điều hành để đưa mặt bằng lãi suất cho vay về quanh 6 phần trăm mỗi năm. Riêng trong 6 tháng đầu năm, lãi suất cho vay đã giảm 0,64 điểm phần trăm so với cuối 2024. Chính sách này hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn rẻ nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện cho dòng tiền ngắn hạn chuyển sang nắm giữ USD, gia tăng áp lực tỉ giá.