Hoạt động vay mượn này đánh dấu sự trở lại của thị trường tín dụng ngầm tại Trung Quốc, nơi chịu sự quản lý lỏng lẻo hơn so với hệ thống ngân hàng truyền thống và đã bị siết lại vài năm qua để giảm rủi ro. Từ tháng chín, các công ty đầu tư công nghiệp và các nền tảng tài chính thuộc sở hữu chính quyền địa phương ở những tỉnh như Sơn Đông đã vay tổng cộng hàng tỉ đô la từ công ty tín thác và công ty cho thuê tài chính, theo các nguồn tin hiểu rõ vấn đề.

Mức lãi suất phải trả là 8 phần trăm hoặc cao hơn, cao gấp hơn ba lần chi phí vay trên thị trường trái phiếu, các nguồn tin cho biết. Các định chế tài chính thuộc thị trường tín dụng ngầm sẵn sàng cung cấp khoản vay một phần vì họ đang thiếu tài sản sinh lợi trong môi trường lãi suất thấp.

Nhu cầu vay từ khối tín dụng ngầm tăng lên phản ánh hệ quả từ chiến dịch của Bắc Kinh nhằm ngăn các địa phương tích lũy nợ thông qua các công ty thuộc sở hữu chính quyền địa phương, còn gọi là các nền tảng tài chính chính quyền địa phương, LGFV. Nỗ lực này đã khiến họ khó tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn như vay ngân hàng thông thường hoặc phát hành trái phiếu, góp phần tạo nên sự suy giảm đầu tư trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

“Các nền tảng ở những vùng giàu sẽ không phải tìm đến nguồn vốn đắt đỏ như vậy nếu kỷ luật tài khóa bớt nghiêm ngặt,” Jacqueline Rong, kinh tế trưởng phụ trách Trung Quốc tại BNP Paribas SA, nhận định. “Chiến dịch xử lý nợ ẩn và siết chặt kỷ luật tài khóa có thể là lý do quan trọng dẫn tới đà suy giảm sâu của đầu tư hạ tầng.”

Bộ Tài chính Trung Quốc, Cơ quan Quản lý Tài chính Quốc gia và cơ quan truyền thông của tỉnh Sơn Đông không phản hồi đề nghị bình luận của Bloomberg.

Khi chi phí lãi vay dồn lên và các khoản phải thanh toán dự án đến hạn trong quý cuối năm, các doanh nghiệp gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tái cấp vốn với lãi suất cao hơn để duy trì hoạt động và tránh nguy cơ vỡ nợ, các nguồn tin cho biết.

Thu hẹp khoảng trống vốn trở nên cấp bách hơn khi lượng trái phiếu do các nền tảng tài chính đặc biệt phát hành giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020.

Việc đánh giá quy mô thị trường tín dụng ngầm càng trở nên khó hơn từ khi hiệp hội ngành tín thác Trung Quốc dừng công bố số liệu ba năm trước.

Fitch Ratings ước tính tổng nợ LGFV vượt quá 60 ngàn tỉ nhân dân tệ, trong đó khoản vay ngân hàng và trái phiếu chiếm khoảng 90 phần trăm. Phần còn lại chủ yếu đến từ “cho vay phi chuẩn”, kênh tài trợ nằm trong hệ thống tín dụng ngầm.

Sự trở lại của các khoản vay tín dụng ngầm là bước lùi đối với chương trình 10 ngàn tỉ nhân dân tệ nhằm chuyển nợ ẩn vào sổ sách chính quyền địa phương. Động thái này diễn ra sau khi các cơ quan quản lý Trung Quốc cho rằng họ đã đạt “chiến thắng bước đầu” trong việc loại bỏ các nghĩa vụ tài chính của LGFV nhưng không được ghi nhận trong ngân sách nhà nước.

Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Pan Gongsheng cho biết tính đến tháng chín năm ngoái, số lượng nền tảng tài chính trên cả nước và quy mô dư nợ tài chính hoạt động đã giảm lần lượt 71 phần trăm và 62 phần trăm so với cuối tháng ba năm 2023.

Chính phủ cũng nhiều lần khẳng định sẽ đảm bảo không phát sinh khoản vay ngoài sổ mới, và tháng mười vừa qua ban hành quy định mới nhằm siết chặt hơn hoạt động tài trợ phi chuẩn cho LGFV.

Hôm thứ ba, Bộ trưởng Tài chính Lan Fo’an tuyên bố trong một bài viết đăng trên Nhân dân Nhật báo rằng sẽ ngăn chặn nợ ẩn mới bằng “kỷ luật sắt”, chấm dứt tình trạng “vừa xử lý nợ cũ vừa tích lũy nợ mới”.

— Với sự hỗ trợ của Colum Murphy, Cindy Wang, và Josh Xiao