Kế hoạch của chủ tịch tập đoàn Toyota Motor, ông Akio Toyoda, nhằm mua lại toàn bộ cổ phần của Toyota Industries với giá 4.700 tỉ yên (tương đương 31,3 tỉ USD), đã bị trì hoãn do quá trình xin phê duyệt chống độc quyền tại nhiều quốc gia kéo dài hơn dự kiến.

Ban đầu, thương vụ dự kiến khởi động vào tháng 12 năm nay. Tuy nhiên, Toyota Industries vừa thông báo sẽ dời sang ít nhất tháng 2 năm sau. Thỏa thuận tư nhân hóa này, được công bố hồi tháng 6, do một công ty bất động sản trong tập đoàn thực hiện thông qua hình thức chào mua công khai cổ phiếu của Toyota Industries.

Một số nhà đầu tư đã phản đối đề xuất, cho rằng mức giá đưa ra thấp hơn đáng kể so với giá trị thực của doanh nghiệp. Họ lo ngại đây sẽ là bước khởi đầu cho hàng loạt thách thức mà ông Toyoda sẽ đối mặt khi tìm cách siết chặt quyền kiểm soát tập đoàn kinh doanh lớn nhất Nhật Bản.

Theo kế hoạch, công ty bất động sản nói trên sẽ chào mua cổ phiếu Toyota Industries với giá 16.300 yên mỗi cổ phiếu, thấp hơn 11% so với mức giá đóng cửa vào ngày công bố thương vụ. Toyota Industries vốn xuất thân là công ty sản xuất máy dệt, xe nâng và linh kiện ô tô, trước khi trở thành nền tảng cho sự hình thành của hãng xe lớn nhất thế giới Toyota Motor.

Tính đến nay, mới chỉ có Úc, Canada, Israel và Nam Phi phê duyệt thương vụ. “Các phê duyệt còn lại vẫn đang chờ xử lý, và toàn bộ quy trình hiện dự kiến sẽ hoàn tất vào giữa tháng 1.2026 hoặc muộn hơn,” công ty cho biết trong thông cáo.

Về lý thuyết, thương vụ này sẽ xóa bỏ mô hình “công ty mẹ – công ty con”, một cấu trúc thường bị chỉ trích tại Nhật Bản. Đây cũng là bước đi phù hợp với chiến dịch của chính phủ nhằm khuyến khích các tập đoàn lớn tháo gỡ mạng lưới sở hữu chéo phức tạp. Đồng thời, thương vụ cũng giúp gia tộc Toyoda củng cố ảnh hưởng đối với công ty do ông nội của ông Akio Toyoda sáng lập.

Ba ngân hàng lớn nhất Nhật Bản, Mitsubishi UFJ, Sumitomo Mitsui và Mizuho, sẽ cho công ty mua lại vay tổng cộng 2.800 tỉ yên để tài trợ cho thương vụ.

Về phần mình, ông Toyoda sẽ đầu tư 1 tỉ yên vào một công ty holding mới thành lập để thực hiện thương vụ tư nhân hóa Toyota Industries. Công ty này do Toyota Fudosan nắm phần lớn cổ phần. Đây là một doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết, do chính ông Toyoda làm chủ tịch, và hoạt động như kênh đầu tư chính của gia tộc ông.