Thỏa thuận bao gồm việc Trung Quốc nối lại nhập khẩu đậu nành từ các bang then chốt của đảng Cộng hòa, còn Mỹ rút lại kế hoạch áp thuế 100% mới nhất để đổi lấy việc Bắc Kinh cung cấp nam châm đất hiếm.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định thỏa thuận này chỉ chạm đến những vấn đề dễ dàng nhất, bỏ qua các xung đột sâu sắc về an ninh quốc gia và nhiệm vụ “tái cân bằng thương mại” mà ông Trump từng nhấn mạnh; việc hạn chế đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ vẫn không thay đổi, cho thấy các vấn đề căn bản vẫn bị gác lại.

Giá cổ phiếu toàn cầu tăng lên mức kỷ lục sau thông tin về thỏa thuận; nhưng theo học giả Tôn Thành Hạo của Đại học Thanh Hoa, việc “hái quả thấp” khiến con đường phía trước khó khăn hơn, vì những xung đột then chốt như trợ cấp nhà nước, cạnh tranh công nghệ và an ninh quốc gia vẫn chưa được xử lý; ông cho rằng các thỏa thuận nhỏ mang tính ngành nghề sẽ được thúc đẩy dần trong vài năm tới thông qua đối thoại liên tục.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent thúc giục Trung Quốc chuyển trọng tâm tăng trưởng sang tiêu dùng nội địa, song Bắc Kinh phớt lờ lời kêu gọi này và công bố tài liệu chính sách nhấn mạnh vai trò chủ đạo của sản xuất và tự chủ công nghệ đến ít nhất năm 2030; cùng thời điểm, ông Trump khởi động chuyến công du châu Á bằng việc ký các thỏa thuận thương mại với Thái Lan và Malaysia về đất hiếm, cùng cam kết chống bán phá giá với Campuchia, động thái được xem là nhằm gia tăng đòn bẩy trước cuộc gặp với ông Tập.

Hai bên cũng thảo luận khả năng nối lại đối thoại cấp lãnh đạo; ông Trump nói có thể thăm Trung Quốc, trong khi ông Tập có thể đến Washington hoặc Mar-a-Lago; Trung Quốc sẽ đăng cai APEC năm 2026, còn Mỹ tổ chức thượng đỉnh G20, tạo cơ hội cho các chuyến thăm lẫn nhau.

Nhật báo Nhân dân của Trung Quốc kêu gọi hai nền kinh tế lớn tránh quay lại vòng xoáy leo thang thuế quan, đồng thời duy trì cơ chế tham vấn do ông Bessent và Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn dắt; trước đây, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ ngoài khuôn khổ này đã khiến Bắc Kinh đáp trả bằng việc siết nguồn cung đất hiếm.

Ông Daniel Kritenbrink, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, nhận định “hai bên hiện ưu tiên ổn định, nhưng không có thay đổi căn bản nào trong quan hệ”; ông Bessent nói Bắc Kinh có thể trì hoãn lệnh hạn chế xuất khẩu đất hiếm thêm một năm, song căng thẳng vẫn tồn tại khi Trung Quốc dùng ưu thế trong lĩnh vực này để phản ứng trước các biện pháp kiểm soát chip tiên tiến của Mỹ.

Theo các nhà phân tích, Trung Quốc sẽ không bao giờ từ bỏ đòn bẩy chiến lược đất hiếm, chiếm gần 70% sản lượng toàn cầu năm 2024; một lĩnh vực khác có tiến triển là fentanyl, khi Washington cân nhắc giảm thuế 20% áp lên Trung Quốc nhằm gây áp lực chấm dứt dòng chảy hóa chất sản xuất ma túy; nếu được dỡ bỏ, đây sẽ là cú hích lớn cho nền kinh tế Trung Quốc trong bối cảnh nhu cầu nội địa suy yếu.

Tuy vậy, các vấn đề quan trọng khác như việc thực thi “Thỏa thuận Giai đoạn Một” từ cuộc chiến thương mại đầu tiên vẫn chưa có lời giải; ông Trump nói có thể hủy bỏ cuộc điều tra nếu tình hình “diễn biến tốt”. Theo chuyên gia Scott Kennedy tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), thỏa thuận hiện nay chỉ tập trung vào “những vấn đề cụ thể, hẹp”, bỏ qua toàn bộ câu hỏi lớn về chính sách công nghiệp và an ninh kinh tế của Trung Quốc; ông đánh giá “khả năng hai bên xử lý thẳng thắn các vấn đề đó là rất thấp”.