Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xem xét một thỏa thuận cho phép Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) nhập khẩu hơn một triệu chip AI cao cấp của Nvidia, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề. Số lượng này vượt xa giới hạn mà quy định được áp dụng thời ông Joe Biden, và đang làm dấy lên lo ngại rằng công nghệ phần cứng của Mỹ có thể rơi vào tay Trung Quốc.

Thỏa thuận đang trong quá trình đàm phán và có thể thay đổi. Theo đó, UAE sẽ được phép nhập 500.000 chip cao cấp mỗi năm từ nay đến 2027. Khoảng 20% số chip sẽ được chuyển giao cho G42, công ty AI có trụ sở tại Abu Dhabi. Phần còn lại sẽ được cung cấp cho các công ty Mỹ đang xây dựng trung tâm dữ liệu tại UAE.

Một trong những công ty đó có thể là OpenAI. Các nguồn tin cho biết công ty này có thể sẽ công bố kế hoạch mở rộng trung tâm dữ liệu tại UAE ngay trong tuần này, dù các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra.

Tổng cộng, G42 có thể tiếp cận nguồn điện toán tương đương từ 1 triệu đến 1,5 triệu chip H100 của Nvidia trong khuôn khổ thỏa thuận này.

Đây là dòng chip mạnh nhất hiện tại của Nvidia. Con số này cao gấp bốn lần mức G42 có thể được mua theo quy định kiểm soát chip AI dưới thời ông Biden, còn gọi là quy định khuếch tán AI (AI diffusion). Mức đó tương đương số chip cần thiết để vận hành trung tâm dữ liệu do Meta xây dựng tại bang Louisiana, có quy mô bao phủ phần lớn khu vực Manhattan.

Nếu được thông qua, thỏa thuận này sẽ đánh dấu bước chuyển lớn trong chính sách AI của Mỹ tại khu vực Trung Đông, đặc biệt là với UAE. Giới chức Mỹ lâu nay vẫn tỏ ra thận trọng với mối liên hệ giữa chính phủ và doanh nghiệp UAE với Bắc Kinh. Kể từ năm 2022, Mỹ đã cấm xuất khẩu các loại chip cao cấp sang Trung Quốc để ngăn nước này sử dụng AI phục vụ mục đích quân sự. Một năm sau, các quy định đó được mở rộng sang UAE và các quốc gia khác vì lo ngại Trung Quốc có thể tiếp cận chip thông qua trung gian.

Hiện chưa rõ chính quyền ông Trump sẽ áp dụng điều kiện an ninh quốc gia nào đối với UAE trong thương vụ này. Dưới thời ông Biden, G42 đã đồng ý cắt đứt quan hệ với Huawei để đạt được thỏa thuận trị giá 1,5 tỷ USD với Microsoft, bao gồm việc xây dựng trung tâm dữ liệu tại UAE.

Tuy nhiên, theo Bloomberg, một số quan chức Lầu Năm Góc vẫn nghi ngờ việc G42 cam kết cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Trung Quốc. Một số người khác lo ngại rằng việc cung cấp công nghệ AI tiên tiến cho các quốc gia như UAE, nơi đang gây tranh cãi về vấn đề nhân quyền, là một quyết định thiếu thận trọng.

Nhà Trắng từ chối bình luận. Nvidia, G42, Đại sứ quán UAE tại Mỹ và OpenAI cũng không đưa ra phản hồi. Tờ New York Times từng đưa tin về một số chi tiết trong thỏa thuận đang được thảo luận.

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba bắt đầu chuyến công du Trung Đông với điểm dừng đầu tiên là Saudi Arabia, trước khi tới Qatar và UAE. Mỹ cũng đang cân nhắc cho phép Saudi Arabia có cơ hội được tiếp cận nhiều hơn với chip bán dẫn tiên tiến, nhằm hỗ trợ tham vọng phát triển AI của nước này.

Các nguồn tin cho biết ông Trump có thể công bố thỏa thuận chip với UAE trong chuyến thăm, dù các điều khoản vẫn chưa được chốt. Cố vấn AI của Nhà Trắng David Sacks đóng vai trò trung tâm trong các cuộc đàm phán, và đã dành vài ngày ở UAE trước chuyến thăm của ông Trump.

Trong chuyến công du đó, ông Sacks đã gặp Sheikh Tahnoon bin Zayed Al Nahyan — cố vấn an ninh quốc gia của UAE và là anh trai của tổng thống nước này. Sheikh Tahnoon từng đến Washington hồi đầu năm nay để vận động ông Trump nới lỏng hạn chế đối với chip Nvidia. Trong chuyến đi tháng 3, UAE đã cam kết chi 1.400 tỷ USD cho công nghệ, năng lượng và cơ sở hạ tầng Mỹ, theo Bloomberg, nhằm tăng khả năng tiếp cận chip bán dẫn tiên tiến của Mỹ.

“Các công ty Mỹ tuy vẫn đang nắm trong tay công nghệ tốt nhất, nhưng họ đã không đứng ở vị trí độc quyền. Ai cũng có thể thấy Trung Quốc đang đuổi theo rất nhanh,” ông Sacks viết trên X sau cuộc gặp với Sheikh Tahnoon. “Quốc gia nào xây dựng được mạng lưới đối tác nhanh nhất sẽ giành phần thắng trong cuộc cạnh tranh mang tính sống còn này. Việc ngoại giao AI hiệu quả lúc này quan trọng hơn bao giờ hết.”

Lập luận của ông Sacks — rằng Mỹ đang dần mất lợi thế trong cuộc đua công nghệ bán dẫn với Trung Quốc — là điều nhiều lãnh đạo doanh nghiệp đã nhắc lại khi kêu gọi chính quyền ông Trump bãi bỏ quy định kiểm soát chip của ông Biden. Tuy nhiên, điều đó không làm giảm bớt lo ngại của những chính trị gia có thái độ cứng rắn với Trung Quốc tại Washington. Các quan chức vẫn cảnh báo rằng Trung Quốc có thể mua chip từ UAE hoặc tiếp cận sức mạnh điện toán đó thông qua các nền tảng đám mây. Hiện chưa rõ liệu Washington có kế hoạch hạn chế việc sử dụng các trung tâm dữ liệu chạy chip Mỹ tại UAE để huấn luyện các mô hình AI của Trung Quốc hay không.

Khả năng đạt được thỏa thuận với UAE đang vấp phải phản ứng từ một nghị sĩ chủ chốt trong Ủy ban Đặc biệt về Trung Quốc của Hạ viện Mỹ, cơ quan lâu nay vẫn luôn cảnh báo về mối liên hệ giữa G42 và Huawei với các công ty Trung Quốc.

“Những thỏa thuận như thế này cần được giám sát chặt chẽ và có các biện pháp bảo vệ rõ ràng,” Hạ nghị sĩ John Moolenaar, thành viên Đảng Cộng hòa và chủ tịch ủy ban, viết trên X. “Năm ngoái, chúng tôi đã bày tỏ lo ngại về G42 vì lý do này, và cần có các biện pháp đảm bảo cụ thể trước khi bất kỳ thỏa thuận nào được ký kết.”