Huawei đang tìm cách xuất khẩu một lượng nhỏ chip AI sang Trung Đông và Đông Nam Á nhằm tạo chỗ đứng tại các thị trường hiện do Nvidia thống trị, dù vẫn đối mặt nhiều khó khăn trong sản xuất.

Theo nguồn tin am hiểu, Huawei đã tiếp cận các khách hàng tiềm năng tại UAE, Ả Rập Xê Út và Thái Lan để chào bán bộ chip xử lý Ascend 910B thế hệ cũ. Hai quốc gia vùng Vịnh này gần đây đã ký hợp đồng mua tổng cộng hơn một triệu chip của Nvidia và Advanced Micro Devices (AMD) trong nhiều năm. Nỗ lực phát triển AI của Thái Lan hiện cũng chủ yếu dựa vào Nvidia.

Huawei hiện chào bán vài nghìn chip 910B, theo các nguồn tin, dù chưa rõ số lượng cụ thể trong từng đề xuất. Ngoài ra, công ty cũng đang thuyết phục khách hàng sử dụng CloudMatrix 384 — một hệ thống AI đặt tại Trung Quốc, được vận hành bằng chip Ascend 910C tiên tiến hơn. Tuy nhiên, theo một nguồn tin am hiểu nội bộ, Huawei chưa sẵn sàng xuất khẩu 910C do nguồn cung hạn chế. Công ty đang ưu tiên bán 910C cho các doanh nghiệp Trung Quốc không thể tiếp cận chip cao cấp từ Mỹ.

Nguồn tin cho biết Huawei vẫn chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận nào. Tuy nhiên, những đề xuất này cho thấy hãng, từng được Nvidia xem như một đối thủ đáng gờm, đang muốn giới thiệu công nghệ của mình tới các thị trường AI quốc tế, trong lúc nỗ lực đẩy mạnh năng lực sản xuất. Động thái này đã thu hút sự chú ý của giới chức Washington, những người muốn bảo đảm rằng các hệ thống AI trên thế giới sẽ sử dụng công nghệ Mỹ thay vì Trung Quốc. Giới chức Mỹ và bản thân Huawei đều thừa nhận dòng Ascend hiện tại còn thua kém chip của Nvidia ít nhất một thế hệ.

Tại UAE, một số đơn vị như Đại học Trí tuệ nhân tạo Mohamed bin Zayed chưa thể hiện sự quan tâm, theo các nguồn tin. Cuộc đàm phán với Thái Lan hiện chưa có kết quả rõ ràng. Đại diện chính phủ UAE và trường đại học nói trên không phản hồi yêu cầu bình luận, còn phía Thái Lan cũng chưa đưa ra phản hồi do đang nghỉ lễ quốc gia.

Theo Bloomberg News, Huawei cũng từng đàm phán để cung cấp khoảng 3.000 chip Ascend cho Malaysia, nhưng hiện chưa rõ tình trạng của dự án này. Trong khi đó, Ả Rập Xê Út có vẻ cởi mở hơn với khả năng mua hàng, bao gồm cả Cơ quan Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo Saudi (SDAIA), theo một nguồn tin mô tả quá trình đàm phán đang ở giai đoạn nâng cao. Chính phủ Saudi chưa trả lời yêu cầu bình luận, trong khi người phát ngôn của SDAIA cho biết “ở thời điểm hiện tại, chúng tôi chưa thể đưa ra bình luận vì vấn đề này nằm ngoài phạm vi xử lý.”

Một quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Trump cho biết Huawei chỉ có thể sản xuất 200.000 chip AI trong năm nay, chủ yếu để phục vụ thị trường nội địa Trung Quốc, nơi nhu cầu vượt 1 triệu chip. Con số này không bao gồm 2,9 triệu bản mạch chip Ascend 910B mà Huawei đã tích trữ được từ nhà sản xuất Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC).

Tuy nhiên, Thứ trưởng Thương mại Mỹ Jeffrey Kessler cảnh báo trong phiên điều trần gần đây rằng Washington “không nên quá yên tâm trước việc Trung Quốc sản xuất ít chip tiên tiến hơn, vì chúng ta biết rõ họ có tham vọng toàn cầu.”

Huawei từ chối bình luận về bài viết này. Nội dung được xây dựng dựa trên các cuộc phỏng vấn với khoảng sáu nguồn tin yêu cầu giấu tên do tính nhạy cảm của thông tin. Trước đó trong năm, Huawei cho biết hãng chưa giao bất kỳ lô chip Ascend nào sang Malaysia, trong khi chính phủ Malaysia cũng khẳng định không liên quan đến dự án tư nhân này.

Giới chức Mỹ đặc biệt quan tâm đến các dự án hạ tầng AI tại Trung Đông và Đông Nam Á, do hai khu vực này vừa theo đuổi tham vọng công nghệ, vừa có quan hệ lâu năm với Bắc Kinh — và Huawei. Dù nhiều chính phủ cố không chọn phe trong cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc, Washington đang gây sức ép bằng cách cảnh báo doanh nghiệp không được sử dụng chip AI của Huawei, đồng thời đưa ra đề nghị cung cấp chip Mỹ tiên tiến nhưng kèm theo một số điều kiện nhất định.

Tuy nhiên, các điều kiện này vẫn chưa được xác định rõ ràng. Gần hai tháng sau khi chính quyền ông Trump tuyên bố sẽ thay đổi khung chính sách kiểm soát thời ông Biden, các cơ quan liên bang vẫn chưa thống nhất về mức độ đe dọa an ninh quốc gia liên quan đến việc Nvidia và AMD bán chip cho các thị trường như UAE và Ả Rập Xê Út. Bộ Thương mại Mỹ đã soạn thảo nhưng chưa hoàn tất một quy định nhằm hiện thực hóa tuyên bố hồi tháng Năm, đồng thời mở rộng yêu cầu cấp phép xuất khẩu chip AI sang Malaysia và Thái Lan. Tuy nhiên, quy định mới vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn chính sách dưới thời ông Biden.

Theo các nguồn tin, bộ này cũng chưa phê duyệt các lô hàng chip nằm trong những thương vụ trị giá hàng tỉ đô la được công bố trong chuyến thăm Vịnh Ba Tư của Tổng thống Trump hồi tháng Năm. Kể từ năm 2023, mọi hoạt động xuất khẩu chip AI sang UAE, Ả Rập Saudi và các quốc gia vùng Vịnh khác đều phải có giấy phép của Mỹ. Nvidia từ chối bình luận. AMD và Bộ Thương mại Mỹ không phản hồi yêu cầu bình luận.

Những người trong chính quyền ông Trump ủng hộ các dự án chip AI tại Trung Đông xem nỗ lực xuất khẩu dòng Ascend của Huawei là lý do họ cần phải đẩy nhanh tiến độ nhằm ngăn công ty Trung Quốc kịp chiếm được khách hàng và mở rộng quy mô giao hàng trong tương lai. Tuy nhiên, một số quan chức khác vẫn lo ngại rằng việc xuất khẩu chip Mỹ ồ ạt như vậy cuối cùng sẽ chỉ mang lại lợi ích cho Bắc Kinh, và cho rằng vị thế dẫn đầu của Nvidia cho phép Washington áp đặt các điều kiện an ninh chặt chẽ hơn với các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài.

Ngoài ra, việc Huawei chỉ chào bán một vài nghìn chip Ascend ra nước ngoài, và không phải dòng hiện đại nhất, cho thấy Mỹ hoàn toàn có thể hành động chậm rãi mà không chịu rủi ro đáng kể nào.

Tại Ả Rập Xê Út, nơi một quỹ AI do nhà nước hậu thuẫn từng tuyên bố sẽ rút vốn khỏi Trung Quốc nếu Mỹ yêu cầu, chính phủ nước này từ lâu đã hợp tác với Huawei trong các dự án AI. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ liệu SDAIA có tiếp tục đàm phán để mua chip Ascend 910B hay không — cũng như Mỹ sẽ phản ứng như thế nào nếu thương vụ được tiến hành.

Đầu năm nay, Bộ Thương mại Mỹ tuyên bố rằng việc sử dụng chip Ascend của Huawei “ở bất kỳ nơi nào trên thế giới” đều có thể vi phạm lệnh kiểm soát thương mại, do các bộ xử lý này được sản xuất bằng công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ.

Trước phản ứng gay gắt từ phía Trung Quốc, Bộ Thương mại đã rút lại tuyên bố trên, nhưng văn bản hiện hành vẫn khẳng định rằng việc sử dụng chip Ascend 910B, 910C hoặc 910D — dòng sản phẩm sắp ra mắt — nếu không được cấp phép có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt từ Washington.

— Với sự hỗ trợ của Omar El Chmouri, Patpicha Tanakasempipat, Christine Burke, và Michael Shepard