Tổng thống Donald Trump đang vấp phải trở ngại mới trong nỗ lực kêu gọi các đồng minh châu Á đầu tư lớn vào Mỹ. Hàn Quốc cho rằng các điều kiện mà Washington đưa ra là “phi thực tế”, trong khi một ứng viên hàng đầu cho vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật Bản úp mở khả năng xem xét lại thỏa thuận.

“Chúng tôi không thể chi 350 tỉ USD,” cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc Wi Sung-lac nói trong cuộc phỏng vấn trên Channel A News tối thứ Bảy (27.9), đề cập đến cam kết đầu tư giữa Seoul và Washington. “Về mặt khách quan và thực tế, đó là mức chúng tôi không thể kham nổi.” Ông nhấn mạnh rằng lập trường này không phải là chiến thuật đàm phán.

Phát biểu của ông Wi được đưa ra sau khi ông Trump mô tả các cam kết đầu tư của Hàn Quốc và Nhật Bản là khoản “trả trước”.

Hồi tháng 7, Seoul và Washington đã nhất trí về gói đầu tư trị giá 350 tỉ USD, nằm trong khuôn khổ thỏa thuận thương mại lớn hơn nhằm giảm thuế nhập khẩu của Mỹ từ 25% xuống 15%. Tuy vậy, hai bên vẫn chưa thống nhất cách thức thực hiện. Một cam kết tương tự từ phía Nhật Bản trị giá 550 tỉ USD cũng chưa rõ cơ chế triển khai, và những chi tiết bị rò rỉ đã khiến giới chức Seoul lo ngại.

Tuần trước, Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min-seok nói với Bloomberg News rằng nếu không có thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với Mỹ, gói đầu tư này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế quốc gia. Số tiền 350 tỉ USD tương đương hơn 80% dự trữ ngoại hối của Hàn Quốc.

Cuối tuần qua, phía Nhật Bản cũng tỏ ra dè dặt với gói đầu tư 550 tỉ USD. Ứng viên lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LDP) Sanae Takaichi cho biết Nhật có thể yêu cầu đàm phán lại nếu phát hiện điều khoản bất lợi cho Tokyo. “Nếu trong quá trình thực hiện thỏa thuận có điều gì bất công và không phù hợp với lợi ích của Nhật Bản, chúng tôi kiên quyết giữ vững lập trường,” bà nói hôm Chủ Nhật, nhấn mạnh khả năng đàm phán lại.

Theo truyền thông Hàn Quốc, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã nói với các quan chức Seoul rằng Washington muốn khoản đầu tư được thực hiện bằng tiền mặt thay vì các hình thức vay mượn. Ông Wi cho biết chính phủ Hàn Quốc đang cân nhắc các phương án thay thế và hy vọng hai nhà lãnh đạo có thể đạt tiến triển tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở Gyeongju vào tháng tới.

Ở một diễn biến khác, Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Koo Yun-cheol hôm thứ Bảy cho biết ông đã hoàn tất đàm phán với Mỹ về vấn đề ngoại hối và sẽ sớm công bố chi tiết. Một quan chức phủ tổng thống sau đó cho biết phát biểu này liên quan đến báo cáo sắp công bố của Bộ Tài chính Mỹ về chính sách tiền tệ với các đối tác thương mại lớn.

Trong khi đó tại Nhật Bản, theo thỏa thuận với Mỹ nhằm giảm thuế nhập khẩu hàng Nhật xuống 15%, Tokyo đã đồng ý thành lập quỹ đầu tư trị giá 550 tỉ USD. Tuy nhiên, nguồn vốn cụ thể vẫn chưa rõ. Một biên bản ghi nhớ được hai nước ký đầu tháng này nêu rõ rằng sau khi ông Trump chọn các dự án để phía Nhật tài trợ, Tokyo sẽ có 45 ngày làm việc để chuyển tiền. Số tiền này phải bằng USD và được gửi vào tài khoản do Mỹ chỉ định.

Tuy vậy, trưởng đoàn đàm phán thương mại Nhật Bản Ryosei Akazawa cho biết hai tổ chức tài chính JBIC và NEXI sẽ không tài trợ cho các dự án không mang lại lợi ích cho Nhật Bản. Ông nhấn mạnh cơ chế đầu tư này không ảnh hưởng nhiều đến ngân sách chính phủ vì sẽ tuân thủ quy định pháp lý hiện hành. Ông cũng từng cho biết chỉ khoảng 1–2% trong tổng số 550 tỉ USD là tiền đầu tư thực sự, phần còn lại sẽ là các khoản vay và bảo lãnh vay.

Đảng LDP dự kiến bầu lãnh đạo mới vào ngày 4.10. Bà Takaichi và Bộ trưởng Nông nghiệp Shinjiro Koizumi là hai ứng viên hàng đầu. Người chiến thắng gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản và phải trực tiếp làm việc với ông Trump trong quá trình thực hiện thỏa thuận thương mại này.

— Với sự hỗ trợ của Yuko Takeo, Yoshiaki Nohara, và Jaehyun Eom