Lệnh cấm được thông qua tối thứ Năm thiết lập một trong những quy định nghiêm ngặt nhất về internet, đi trước nhiều nước tiên tiến khác và có thể tạo tiền đề cho các chính phủ khác. Từ Florida và Texas ở Mỹ đến Pháp và Anh, nhiều quốc gia đã hoặc đang cân nhắc tăng độ tuổi sử dụng mạng xã hội hoặc siết chặt kiểm soát nội dung.

Ẩn sau cuộc tranh luận là những câu chuyện đau lòng. Tại New York, một thiếu niên 16 tuổi tự tử sau khi tài khoản mạng xã hội của em tràn ngập video về sự tuyệt vọng. Tương tự, một nữ sinh Úc 15 tuổi tự treo cổ tại nhà năm 2022 sau nhiều năm bị bắt nạt qua mạng.

Dù lệnh cấm nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ với 77% cử tri đồng tình (theo YouGov), các công ty công nghệ lớn đã lên tiếng chỉ trích. Meta Platforms Inc. cho rằng luật này không hiệu quả, trong khi X (trước đây là Twitter) của Elon Musk đặt nghi vấn về tính pháp lý và ám chỉ khả năng khởi kiện. Các học giả lo ngại các hệ lụy không mong muốn, từ vấn đề quyền riêng tư đến hiệu quả thực tiễn.

Luật mới sẽ có hiệu lực trong vòng 12 tháng tới, yêu cầu các nền tảng như Snapchat, Instagram, và X đảm bảo giới hạn độ tuổi, với mức phạt lên tới 50 triệu AUD (32 triệu USD) nếu vi phạm. Tuy nhiên, chính phủ đã loại trừ việc sử dụng giấy tờ chính thức như hộ chiếu để xác minh độ tuổi, khiến cách thực thi trở nên mơ hồ.

Lệnh cấm đe dọa đến mô hình kinh doanh của các công ty công nghệ khi nhóm người dùng trẻ tuổi, vốn là mục tiêu của các nhà quảng cáo, có thể bị mất đi. Meta bày tỏ lo ngại về quy trình thông qua luật quá nhanh, bỏ qua các bằng chứng và ý kiến từ ngành công nghiệp cũng như giới trẻ.

WHO gần đây cảnh báo việc sử dụng mạng xã hội quá mức gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và sức khỏe dài hạn của thanh thiếu niên. Báo cáo của tổ chức này, dựa trên dữ liệu từ 280.000 trẻ tại 44 quốc gia, kêu gọi "hành động ngay lập tức và bền vững."

Thủ tướng Anthony Albanese nhấn mạnh mục tiêu của luật là "đảm bảo trẻ em Úc có một tuổi thơ thực sự." Tuy nhiên, giải pháp này làm nổi bật sự phức tạp của vấn đề.

YouTube, được xem là nền tảng giáo dục và sức khỏe, được miễn trừ khỏi lệnh cấm, dù phần bình luận trên nền tảng này cũng chứa nhiều nội dung độc hại. Các ứng dụng nhắn tin như WhatsApp và Discord cũng không bị ảnh hưởng, mặc dù có nguy cơ bị lạm dụng cho mục đích bắt nạt hoặc gạ gẫm.

Lisa Given, giáo sư tại đại học RMIT, cho rằng thay vì áp dụng lệnh cấm đơn giản, các nền tảng cần vô hiệu hóa các thuật toán độc hại và đầu tư vào giáo dục kỹ năng số. "Đây là một giải pháp thiếu cân nhắc cho một vấn đề rất phức tạp," bà nhận định.

Các công ty lớn như TikTok, X, và Meta đều bày tỏ lo ngại trước Ủy ban Thượng viện. TikTok cho rằng luật này "vội vã" và "không khả thi," trong khi Snap Inc. chỉ ra rằng các nỗ lực xác minh độ tuổi trước đây trên thế giới đều thất bại.

Unicef cảnh báo lệnh cấm có thể đẩy trẻ em đến những không gian mạng không kiểm soát, đồng thời vi phạm quyền tiếp cận thông tin cần thiết của trẻ. "Thay vì cấm trẻ em, chúng ta nên buộc các công ty cung cấp môi trường trực tuyến an toàn và phù hợp với lứa tuổi," đại diện Unicef tại Úc nhấn mạnh.

Các quốc gia khác đang xem xét các biện pháp tương tự. Pháp gần đây thúc đẩy giới hạn độ tuổi tối thiểu là 15, trong khi Bộ trưởng Giáo dục Anh đã liên hệ với Úc để học hỏi kinh nghiệm.

Theo Simon Kemp, nhà sáng lập công ty tư vấn Kepios, nếu luật của Úc thành công, nhiều quốc gia sẽ noi theo. "Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu không thấy thêm các động thái tương tự," ông nói.