Vacharaesorn Vivacharawongse, con trai thứ hai của quốc vương Thái Lan Maha Vajiralongkorn, thành viên hoàng gia Thái Lan, đang trở thành một nhân vật gây chú ý đặc biệt tại đất nước Chùa Tháp. Sau hơn hai thập kỷ sống lưu vong tại Mỹ, ông đã trở về quê hương vào năm ngoái và nhanh chóng trở thành tâm điểm của nhiều cuộc thảo luận về tương lai của chế độ quân chủ nước này.

Khi xuất hiện tại một trường học ở miền Bắc Thái Lan, ông được chào đón bởi hàng trăm người dân với những cái cúi đầu chắp tay trong truyền thống wai. Một số người thậm chí còn quỳ xuống để bày tỏ lòng tôn kính. Đây là hình ảnh đặc biệt với một người từng bị đẩy ra khỏi vòng tay hoàng gia Thái Lan từ năm 16 tuổi, khi ông và bốn anh chị em bị trục xuất khỏi đất nước, theo chân mẹ đến Mỹ.

Giờ đây, ở tuổi 43, Vacharaesorn đã ly hôn vợ người Mỹ và là cha của hai con gái. Mặc dù chưa được khôi phục tước vị hoàng gia và chưa nói chuyện trực tiếp với cha mình trong nhiều năm, ông cho biết bản thân đang tập trung vào công việc kinh doanh và hoạt động từ thiện. Tại Chiang Mai, ông tham gia trao học bổng và đồ chơi cho học sinh, khẳng định rằng các hoạt động thiện nguyện của mình được truyền cảm hứng từ cha và ông nội.

“Tôi rất ý thức rằng chính nhờ ân điển của Nhà Vua mà tôi có thể ở lại đất nước này và thực hiện những công việc mà tôi đang làm,” ông chia sẻ.

Sự trở về của Vacharaesorn làm dấy lên những suy đoán về khả năng ông là thành viên hoàng gia Thái Lan đang được thử nghiệm như một ứng viên tiềm năng cho ngôi vua, đặc biệt trong bối cảnh công chúa lớn nhất – người có khả năng kế vị – đã rơi vào tình trạng hôn mê từ cuối năm 2022. Tuy nhiên, ông cho biết mình không tìm kiếm hay ôm tham vọng trở thành quốc vương.

“Tôi rất hạnh phúc với vị trí hiện tại: một thần dân, đồng thời là con trai của nhà vua, với những trách nhiệm đi kèm,” ông nói.

Hiện quốc vương Maha Vajiralongkorn, 72 tuổi, vẫn chưa chỉ định người kế vị dù đã trị vì hơn tám năm. Theo luật Thái Lan, những hậu duệ hoàng gia kết hôn với người nước ngoài không đủ điều kiện kế vị, tuy nhiên Vacharaesorn khẳng định mình đã ly hôn.

Dù vậy, ông nhận thức rõ sự thay đổi mà sự hiện diện của ông mang lại cho chế độ quân chủ. Trong một xã hội mà bất kỳ sự phản đối nào với hoàng gia từng là cái cớ cho các cuộc đảo chính và đàn áp, sự trở về của Vacharaesorn đánh dấu bước chuyển đáng chú ý. Ông cũng mở ra một cuộc thảo luận về Điều 112 của Bộ luật Hình sự Thái Lan – điều luật chống phỉ báng hoàng gia, với hình phạt lên tới 15 năm tù.

“Tôi tin rằng mọi ý kiến đều có chỗ đứng,” ông nói khi được hỏi về quan điểm đối với luật này. “Bất kỳ ai muốn lãnh đạo hay tham gia xã hội một cách ý nghĩa, bạn phải lắng nghe, học hỏi và cởi mở để chấp nhận những điều được nói với bạn.”

Vacharaesorn đánh giá cao lòng dũng cảm của các sinh viên biểu tình năm 2020, những người đã công khai kêu gọi chế độ quân chủ minh bạch hơn. Họ đưa ra 10 yêu cầu, bao gồm cho phép chỉ trích nhà vua, minh bạch hóa tài chính hoàng gia và cấm quốc vương ủng hộ các cuộc đảo chính.

“Lòng dũng cảm của giới trẻ đã thay đổi và mở đường cho sự bày tỏ quan điểm tại Thái Lan,” ông nói. “Tôi tin vào tự do ngôn luận.”

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng sự thay đổi không thể diễn ra ngay lập tức. “Bạn không thể dùng búa đập vỡ một thứ gì đó và mong mọi người hài lòng. Hãy làm mọi việc một cách nhẹ nhàng, tôn trọng, và để lịch sử – cùng xu thế của thế giới – dẫn dắt bạn.”

Vacharaesorn nhớ lại cuộc sống khi mới lưu vong, từ việc làm thêm để kiếm sống đến những cú sốc văn hóa, như lần đầu tiên biết về bảo hiểm. Sau này, ông theo học ngành luật, trở thành luật sư và bắt đầu kinh doanh tại Mỹ.

Tuy nhiên, sau nhiều thập kỷ, ông luôn muốn trở về Thái Lan. “Tôi nhận được thông tin rằng tôi có thể về nhà, và tôi đã làm vậy – điều khiến nhiều người bất ngờ,” ông chia sẻ.

Khi trở lại quê hương, ông cảm thấy “choáng váng” trước sự bất bình đẳng giàu nghèo. “Sự thiếu hụt tầng lớp trung lưu và chuyên nghiệp là điều mà, nếu là tôi, sẽ là mục tiêu hàng đầu để cải thiện,” ông nói, nhấn mạnh vai trò của giáo dục và việc giảm bớt “chủ nghĩa thân hữu.”

“Mọi người được chọn chỉ vì là con cháu hay bạn bè của ai đó. Tôi không nói điều này chỉ xảy ra ở Thái Lan, nhưng ở đây vấn đề này rất nghiêm trọng. Thật khó để trở thành người tự thân lập nghiệp.”

Dù phải đối mặt với chỉ trích từ cả phe hoàng gia cực đoan và phe chống chế độ, Vacharaesorn khẳng định ông không có tham vọng chính trị. Thay vào đó, ông hy vọng thúc đẩy tư duy phản biện trong xã hội.

“Thái Lan từ lâu là nơi mà những người ‘có quyền’ nói gì, người khác phải nghe theo. Nhưng với Internet và sự nhạy bén của giới trẻ, mọi thứ không còn như trước nữa,” ông khẳng định.