Các nhà đầu tư đang quan tâm đến thị trường tài sản số, nhưng cần khung pháp lý để an tâm “xuống tiền”. Thông điệp được thảo luận tại ngày hội công nghệ TP.HCM Conviction 2025 sáng 9.8 ở TP.HCM, theo các đại diện từ Dragon Capital, Do Ventures và đại học RMIT Việt Nam.

Ông Huy Phạm, giảng viên cao cấp môn Fintech và Crypto Lead tại trường đại học RMIT cho biết, ông Trump vừa ban hành chỉ thị cho phép các quỹ hưu trí ở Mỹ đầu tư vào tài sản thay thế (alternative assets) với tỉ lệ phân bổ khoảng 5-15%. “Điều này rất đáng chú ý vì quỹ hưu trí vốn nổi tiếng với cách tiếp cận an toàn, nhưng giờ họ cũng đã bắt đầu chuyển sang một số tài sản có tính rủi ro như bitcoin. Chỉ tính ở mức bảo thủ - 5% sẽ được dành cho tài sản rủi ro, theo ông Huy lên tới hàng ngàn tỉ USD. 

“Tôi thấy một cuộc cách mạng về blockchain đang diễn ra ở Việt Nam, đó là một làn sóng mới. Có nhiều thứ thay đổi đang diễn ra cùng làn sóng này, và khung pháp lý, quy định cũng được xây dựng để hỗ trợ cho làn sóng mới trong đầu tư,” ông Will Ross – giám đốc Tiếp thị & Phân phối, Dragon Capital trả lời cho câu hỏi đầu tiên nhận định về tài sản số ở Việt Nam. 

Bà Vy Lê, Co-founder từ Do Ventures cũng nhận xét bắt đầu có những xu hướng phân bổ tài sản vào blockchain/crypto đã bắt đầu tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều đang khiến dòng vốn cả về lượng lẫn chất chưa chảy vào tài sản số, theo cả ba đại diện, là chưa có khung pháp lý rõ ràng.

“Có nhiều quỹ Venture Capital (VC) tại Việt Nam, nhưng họ gặp khó khăn khi đầu tư vào tài sản số. Mặt khác, khi sản phẩm nhận vốn từ nhà đầu tư cá nhân, họ cũng cần cơ chế thoái vốn,” bà Vy nói. Thị trường đã chứng kiến nhiều mô hình từ ICO (phát hành cổ phiếu lần đầu trong ngành tiền số) năm 2018 đến các phiên bản ICO cải tiến gần đây, nhưng nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đã chịu thiệt hại bởi thiếu khung pháp lý.

Quy định pháp lý, theo bà Vy là yếu tố sống còn vì các đối tác cần  hiểu cách Việt Nam quản lý tài sản số, đồng thời đảm bảo công ty/cơ sở tài sản họ đầu tư ghi nhận doanh thu-chi phí chính xác và định giá cổ phần hợp lý. Đây là những mảnh ghép cần giải quyết, nhưng “không quá khó”. 

Ông Huy Phạm chia sẻ đã nghiên cứu nhiều bản dự thảo ban đầu và đóng góp ý kiến, và các bản dự thảo sẽ sớm được công bố. Ông cũng đề cập tới điều được quy định trong luật Công nghiệp Công nghệ số 2025, từ 1.1.2026, người dân có thể dùng tài sản số để đầu tư, nhưng không được phép thanh toán. Đây cũng có thể xem là một bước tiến trong xây dựng khung pháp lý.

“Hai câu hỏi chúng tôi thường được nhận là khi nào các công ty hoạt động trong ba trụ cột của nền kinh tế: Nông sản, chuỗi cung ứng và phần mềm liệu họ có niêm yết trên thị trường số. Điều đó có cơ hội gì để chúng tôi đầu tư vào. Hoặc khi nào các tập đoàn bắt đầu sử dụng công cụ số để huy động vốn,” ông Will nói. Ông cũng nhắc tới một lĩnh vực truyền thống hiện nay là bất động sản, khi chủ đầu tư bị hạn chế dùng tiền đặt cọc để tài trợ. Câu hỏi nhà đầu tư quan tâm: Liệu họ có thể dùng token thay thế?

Tương tự, bà Vy Lê nhận xét Việt Nam đã có những dự án crypto tiên phong toàn cầu. Vị thế của Việt Nam đang thay đổi từ "theo sau xu hướng" sang "dẫn dắt xu hướng" – một câu chuyện quan trọng.

Nữ đồng sáng lập của Do Ventures cho rằng tiến trình tiếp theo của thị trường tài sản số tại Việt Nam sẽ diễn ra tương tự những gì đã diễn ra trên toàn cầu trước đó. Bà đưa ra ví dụ, khi Bitcoin mới ra đời với vốn hóa nhỏ, không ai quan tâm. Nhưng khi vốn hóa thị trường crypto đạt khoảng 1.000 tỉ USD, ETF tương lai xuất hiện, và có thêm doanh nghiệp tham gia vào cuộc chơi nắm giữ tài sản. Khi vốn hoá thị trường đạt 3.000 tỉ USD, quỹ BlackRock đã ra mắt ETF spot Bitcoin và gần đây là Ethereum – một xu hướng tất yếu.

“Chúng ta đang chứng kiến sự tiến hóa đa dạng của sản phẩm blockchain. Tin vui là khi khung pháp lý hoàn thiện, Việt Nam có thể trở thành cái nôi của nhiều đổi mới, với cơ chế huy động vốn minh bạch để các dự án niêm yết trên sàn. Đây là triển vọng lớn cho đất nước," bà nhận xét. 

Đại diện từ Dragon Capital cũng nhận xét Việt Nam có lộ trình kế thừa những đổi mới thành công toàn cầu, tập trung vào khả năng tiếp cận. Ngoài câu chuyện khung pháp lý, điều quan trọng, theo ông Will là xây dựng niềm tin.

Thị trường vốn luôn xoay quanh nguồn vốn, người dùng vốn và phương tiện trao đổi. Cơ hội cho ngành dịch vụ tài chính Việt Nam là phát triển thành kênh trao đổi hiệu quả, nơi doanh nghiệp huy động vốn trên thị trường Internet có thể tin tưởng vào nguồn vốn sẵn có, và nhà đầu tư an tâm về lợi nhuận. Yếu tố tạo dựng niềm tin này là chìa khóa – và đó là cơ hội để chúng ta kiến tạo ngày hôm nay. 

Việt Nam, theo báo cáo từ Triple-A năm 2024 hiện đứng thứ bảy toàn cầu về tỉ lệ dân số nắm giữ tài sản số, khoảng 17,4%. Xấp xỉ tỉ lệ này có thêm hai quốc gia là Brazil và Thái Lan với chênh lệch chỉ 0,1%. Ông Will ước tính giao dịch tài sản số tại Việt Nam đã đạt khoảng xấp xỉ năm tỉ USD/ngày, gấp hơn ba lần khối lượng giao dịch với cổ phiếu niêm yết - trung bình khoảng 1,5 tỉ USD/ngày. "Người dùng đã thể hiện rõ sự ưa chuộng với tài sản số. Nhiệm vụ của chúng ta là phục vụ nhu cầu này với sự tin cậy: Ra/vào thị trường dễ dàng, tránh lừa đảo, đảm bảo thanh khoản." 

Tiến sĩ Huy Phạm lạc quan khi nhận xét nếu các quy định mới có hiệu lực từ đầu năm tới, Việt Nam sẽ chứng kiến làn sóng chấp nhận mạnh mẽ. Thách thức lớn nhất không phải sản phẩm, mà là cơ chế niêm yết và chính sách thu hút nhà phát triển trở về, biến Việt Nam thành trung tâm không chỉ cho thị trường nội địa mà cả toàn cầu. "Việt Nam là một thị trường khổng lồ, và tôi tin chỉ trong hai năm tiếp theo, quốc gia sẽ là một hub toàn cầu," bà Vy Lê kết lại phiên trao đổi.