Động thái này sẽ ngăn doanh nghiệp Trung Quốc tiếp cận khoảng 60% ngân sách công trong lĩnh vực này, tương đương khoảng 150 tỉ euro, theo một quan chức EU. Ngoài ra, EU cũng sẽ giới hạn tỉ lệ linh kiện có xuất xứ từ Trung Quốc ở mức không quá 50% trong các hồ sơ trúng thầu.

Ủy ban châu Âu, cơ quan hành pháp của EU, sẽ triển khai biện pháp hạn chế do lo ngại rằng doanh nghiệp châu Âu đang gặp trở ngại trong việc tiếp cận thị trường Trung Quốc, quan chức này cho biết. Đây sẽ là lần đầu tiên EU kích hoạt Công cụ Mua sắm Quốc tế (IPI) — một đạo luật được thông qua vào năm 2022 nhằm thúc đẩy nguyên tắc có đi có lại trong tiếp cận thị trường mua sắm công.

Theo dữ liệu từ Ủy ban châu Âu, kim ngạch xuất khẩu thiết bị y tế từ Trung Quốc sang EU đã tăng hơn gấp đôi trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2023.

Tranh chấp mới này có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ EU – Trung Quốc, giữa lúc Bắc Kinh đang nỗ lực cải thiện quan hệ với khối. Trong khi đó, nhiều nước châu Âu tiếp tục chỉ trích việc Trung Quốc chưa giải quyết tình trạng dư thừa công suất trong các ngành như thép và vi mạch, các khoản trợ cấp không công bằng và những rào cản trong việc tiếp cận nền kinh tế nội địa khổng lồ.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen trong tuần này tuyên bố rằng việc Trung Quốc được gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là nguyên nhân dẫn đến những vấn đề thương mại và kinh tế mà nhóm G7 đang phải đối mặt. Bà cũng cáo buộc Bắc Kinh đang “vũ khí hóa” các vật liệu chiến lược và đất hiếm — những tài nguyên thiết yếu đối với ngành ô tô và công nghệ của các nước khác.

Chính phủ Trung Quốc đã chỉ trích các biện pháp sắp được áp dụng là mang tính bảo hộ, sau khi đa số các nước thành viên EU ủng hộ đề xuất này hồi đầu tháng 6. Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết sẽ có các biện pháp để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp trong nước.

Lệnh hạn chế sẽ áp dụng với mọi loại thiết bị y tế, từ khẩu trang, máy chẩn đoán hình ảnh đến robot y tế. Tuy nhiên, khoảng 96% hồ sơ dự thầu mua sắm công sẽ không bị ảnh hưởng do không vượt ngưỡng 5 triệu euro. Việc mua sắm thiết bị y tế bởi các phòng khám tư nhân không thuộc phạm vi áp dụng của quy định này.

EU khẳng định vẫn ưu tiên tìm kiếm giải pháp hòa giải và có thể đình chỉ hoặc hủy bỏ các biện pháp bất kỳ lúc nào nếu Trung Quốc có hành động tương tự, cụ thể là dỡ bỏ các rào cản đang ảnh hưởng đến 87% gói thầu thiết bị y tế tại nước này, theo tuyên bố của Ủy ban.

Ủy ban đã hoàn tất điều tra vào tháng 1, đồng thời duy trì các cuộc tham vấn song song với Trung Quốc. Tuy nhiên, trong quá trình trao đổi, phía Trung Quốc không đưa ra bất kỳ giải pháp nào, theo vị quan chức EU nói trên.

Sau quá trình tham vấn với các nước thành viên, Ủy ban châu Âu đã đề xuất các biện pháp hạn chế mới, dự kiến có hiệu lực sau 10 ngày kể từ khi được công bố vào thứ Sáu tuần này.

Tranh chấp liên quan đến thị trường mua sắm thiết bị y tế dự kiến sẽ là chủ đề chính tại hội nghị thượng đỉnh EU – Trung Quốc diễn ra vào tháng tới, nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ song phương.