Việt Nam, dù đang sở hữu những lợi thế về nguồn lực, nếu muốn phát triển nhanh chóng và đạt được mục tiêu 100.000 kỹ sư bán dẫn, không thể “đi một mình”, mà cần phải đẩy mạnh hợp tác, học tập và chia sẻ cùng các đối tác quốc tế, thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh trong hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn 2025 diễn ra tại Hà Nội hôm 14.3. “Chúng tôi mong chờ các doanh nghiệp nước ngoài chung tay cùng Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao,” thủ tướng phát biểu.  

“SemiKong – mô hình ngôn ngữ lớn đầu tiên và duy nhất tới thời điểm hiện tại phục vụ cho ngành bán dẫn, được hình thành bởi đội ngũ đứng sau là các nhân tài từ Aitomatic và FPT – doanh nghiệp Việt Nam,” ông Christopher Nguyễn, CEO tại Aitomatic lấy ví dụ khi nhắc về cơ hội để phát triển ngành bán dẫn của Việt Nam, thông qua kết nối nhân tài Việt Nam với thế giới. Theo ông Christopher, tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam và chỉ số băng thông theo đầu người của Việt Nam đã luôn đi lên từ năm 2015 – đây là thời điểm Việt Nam thực sự cất cánh trong kết nối. So sánh với các quốc gia như Trung Quốc hay Hoa Kỳ trong hình dung của CEO Aitomatic, Việt Nam đang trong quá trình kết nối với thế giới.

Ông Michael Kagen, giám đốc công nghệ tại NVIDIA gọi việc đặt văn phòng tại Hà Nội và công bố chương trình hợp tác giữa NVIDIA là động thái xem Việt Nam là “trung tâm nhân tài”. Ông Kagen cho biết NVIDIA mở văn phòng tại Hà Nội không chỉ dừng lại ở văn phòng vật lý, mà đó là hợp tác trong chuyển giao công nghệ và kiến thức. “Chúng tôi nhìn thấy những lợi thế quan trọng của Việt Nam, sự nhạy bén của công nghệ, nền kinh tế phát triển nhanh chóng và dân số trẻ.” Được biết, NVIDIA sẽ tập trung vào một số sáng kiến hỗ trợ giáo dục AI thông qua hợp tác với 65 trường địa học tại Việt Nam, với mục tiêu là tích hợp AI và bán dẫn vào chương trình đào tạo. Đại diện từ NVIDIA cũng chia sẻ, công ty sẽ hiện thực hoá cam kết hỗ trợ xây dựng hạ tầng với các đối tác như VNPT hay FPT, đồng thời, hợp tác với các nền tảng như Momo để giải quyết các bài toán cụ thể của Việt Nam.

Từ góc độ của một trong những doanh nghiệp đã cam kết các mục tiêu với chính phủ về đào tạo nhân lực, chủ tịch FPT Trương Gia Bình tỏ ra khá lạc quan vì hai lý do: Tiềm năng của đội ngũ nhân lực trong tương lai, và quyết tâm của chính phủ. “Đã có những nhân sự do FPT ra nước ngoài làm việc. Chúng tôi cũng nhận được một vài đề nghị hợp tác đào tạo khoảng 10.000 kỹ sư bán dẫn mỗi năm từ Hàn Quốc, Đài Loan, chi phí họ sẽ chi trả,” ông Bình trả lời Bloomberg Businessweek Vietnam.

Chủ tịch FPT dẫn chứng, hiện có khoảng 1.600 sinh viên theo học ngành bán dẫn, và họ đã cam kết sẽ đào tạo 10.000 kỹ sư trong tương lai, cũng như có kế hoạch để chuyển đổi hàng triệu kỹ sư công nghệ thông tin thành kỹ sư trong lĩnh vực AI. Khoảng 8.000 lập trình viên đang làm việc trong vai trò tư vấn cá nhân, lập trình, và hai năm trước tập đoàn đã thiết lập những mô hình với hàng tỉ thông số cho NVIDIA CPU, và phát triển hệ thống AI on chip để không cần kết nối. Không chỉ nguồn nhân lực, chủ tịch tập đoàn FPT tiết lộ Việt Nam cũng đang sở hữu những hạ tầng điện toán tiên tiến nhất của NVIDIA, sản phẩm do Việt Nam làm ra được dùng ở Silicon Valley vì chất lượng tốt và giá cả phải chăng.

Điểm khác biệt thứ hai tạo nên sức hút của Việt Nam, theo ông Bình là việc hiện thực hoá các chính sách từ chính phủ, cụ thể là huy động nhiều nguồn lực để cùng tham gia các hoạt động khác nhau. CEO Aitomatic – đơn vị từng hợp tác với VNPT gần 30 năm trước để tạo ra những kết nối Internet đầu tiên của Việt Nam nhận xét trong vòng 12-17 tháng qua, Việt Nam đã trải qua những cuộc chuyển đổi rất lớn, thể hiện qua các quyết sách của chính phủ. “Tư duy của ngày hôm nay đã thay đổi rất nhiều. Tôi tin Việt Nam có thể là cây cầu cung cấp hệ sinh thái gồm nhà nghiên cứu, nhà phát triển. Chúng ta có thể là nguồn cung cấp nhân tài, kỹ thuật…”

Là tập đoàn công nghệ cung cấp các phần mềm phục vụ cho nhiều ngành nghề sản xuất như hàng không vũ trụ, năng lượng, ông Suresh Venkatarayalu, CTO từ Honeywell tiết lộ, từ tiềm năng của nguồn nhân lực tại quốc gia có 100 triệu dân này, họ đang xem xét mở thêm một nhà máy sản xuất tại Việt Nam. “Tôi tin rằng một trong những điều chúng ta cần chú ý là thống nhất về chính sách, để hỗ trợ tương lai hiệu quả, cần sự phối hợp giữa nhà trường, nhà nước và doanh nghiệp.” Ông Suresh cũng kỳ vọng chính phủ sẽ đưa ra các chính sách thu hút doanh nghiệp thực sự phù hợp với mục tiêu tăng trưởng trong tương lai của Việt Nam.

“Mục tiêu của chính phủ năm nay và năm tới là cắt bớt ít nhất 30% thủ tục hành chính không cần thiết,” thủ tướng chia sẻ. Ông cho biết bên cạnh các biện pháp tinh gọn bộ máy, cải cách thủ tục hành chính, Việt Nam tập trung phát triển các cơ sở hạ tầng để tạo điều kiện cho các lĩnh vực công nghệ cao phát triển. Riêng với nguồn nhân lực - yếu tố quan trọng của ngành bán dẫn, ông cho biết sẽ tiếp tục đổi mới sáng tạo trong hoạt động giáo dục, đưa tiếng Anh, các môn khoa học vào chương trình ngay từ lớp Một, đồng thời phát triển các hạ tầng giáo dục, y tế song song để bồi dưỡng cho nguồn nhân lực chất lượng.

Cuối bài phát biểu, thủ tướng gợi ý một số hợp tác đào tạo nguồn lực giữa doanh nghiệp nội địa với các doanh nghiệp FDI trong ngành AI và bán dẫn, ví dụ các doanh nghiệp FDI đang tham gia chuỗi cung ứng, sản xuất toàn cầu tạo cơ hội cho nhân sự Việt Nam tham gia vào việc quản lý, điều hành. Ngoài ra, người đứng đầu chính phủ hy vọng gia tăng quá trình chuyển giao công nghệ, thông qua việc đồng đầu tư của doanh nghiệp FDI vào các trung tâm nghiên cứu, phát triển (R&D) tại Việt Nam. “Chúng tôi mong các bạn cùng Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, cùng Việt Nam xây dựng các trung tâm đào tạo quốc tế trong những lĩnh vực mới như AI, bán dẫn.” Ông cũng cam kết với các doanh nghiệp FDI tới Việt Nam sẽ được hỗ trợ để phát triển nhanh hơn, hiệu quả hơn trong đầu tư hợp tác sản xuất kinh doanh tại Việt Nam, đảm bảo được lợi nhuận.