Bến du thuyền qua thời "chờ đợi"

Kinh tế

Bến du thuyền qua thời "chờ đợi"

Chỉ có hai bến du thuyền quốc tế đi vào hoạt động tại Việt Nam cho tới thời điểm hiện tại. Con số này không tương xứng với tiềm năng của một quốc gia có hơn 3.000 km đường bờ biển.

Ana Marina - bến du thuyền quốc tế đầu tiên tại Việt Nam. Nguồn: Ana Marina

Tác giả: Uyên Bùi

19 tháng 09, 2025 lúc 12:15 PM

Tóm tắt bài viết

Năm 2024, Ana Marina tại Nha Trang, bến du thuyền quốc tế đầu tiên của Việt Nam, chính thức hoạt động sau 10 năm triển khai do vướng mắc về quy chuẩn kỹ thuật và thủ tục cấp phép.

Royal Marina tại khu đô thị Vinhomes Royal Island (Hải Phòng) có quy mô gần 10 héc ta, sức chứa 100 du thuyền, vừa khai trương kỹ thuật, cùng hàng trăm bến du thuyền nội địa khác.

Theo CEO Đặng Hiếu Trung, Ana Marina đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái du lịch biển của Focus Travel Group, hướng tới trở thành trung tâm du lịch du thuyền của Đông Nam Á.

Báo cáo của Research and Markets dự báo thị trường bến du thuyền toàn cầu đạt 19,47 tỷ đô la Mỹ năm 2025 và 24,38 tỷ đô la Mỹ năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 5,8%.

Bà Trần Hương Giang nhận định, cần hoàn thiện hạ tầng kết nối và chất lượng dịch vụ tương xứng để bến du thuyền phát huy tác dụng, tránh lãng phí và tác dụng ngược đến thương hiệu du lịch quốc gia.

Tóm tắt bởi

Năm 2014, ông Ruurd Van Putten phụ trách vai trò quản lý dự án cho bến du thuyền quốc tế, loại hạ tầng chưa từng được triển khai tại Việt Nam. Thời điểm đó, phần lớn các hạng mục thi công đều chưa rõ ràng về quy chuẩn kỹ thuật, cách thức phân loại, thủ tục giấy phép và quy trình phê duyệt. Điều này khiến dự án phát sinh chi phí và kéo dài đến 10 năm sau. Năm 2024, sau khi được cục Hàng hải cấp mã cảng khai báo thủ tục hải quan hồi tháng Tư, Ana Marina bến du thuyền quốc tế đầu tiên của Việt Nam chính thức đi vào hoạt động.

Một tháng sau khi bến có sức chứa 220 du thuyền ở Nha Trang khai thác toàn diện, dự án bến du thuyền lớn nhất khu vực Hải Phòng là Royal Marina tại khu đô thị Vinhomes Royal Island thuộc đảo Vũ Yên khai trương kỹ thuật. Theo công bố, dự án này có quy mô gần 10 héc ta, sức chứa 100 du thuyền. Cùng với hai bến du thuyền trên, hàng trăm bến du thuyền thuỷ nội địa (nội thuỷ) với sức chứa khoảng 20 thuyền đang hoạt động trên khắp cả nước. Các bến này chủ yếu phục vụ du thuyền cỡ vừa và nhỏ, với chức năng chính là bến đậu kèm các dịch vụ tiện ích khác như nhà hàng, sửa chữa, bảo trì...

Ana Marina, theo lời CEO Đặng Hiếu Trung, đóng vai trò “trung tâm trong hệ sinh thái du lịch biển” của Focus Travel Group, công ty lữ hành với thế mạnh du lịch đường sông, du lịch đường biển và nghỉ dưỡng gắn với bến du thuyền. “Về lâu dài, chúng tôi muốn Ana Marina trở thành một trung tâm ở Việt Nam và rộng hơn là Đông Nam Á về phát triển du lịch, du thuyền và các môn thể thao liên quan đến du thuyền.”

Du khách tắm biển và chuẩn bị chèo SUP gần bến du thuyền quốc tế Ana Marina ở Nha Trang. Đây là bến du thuyền quốc tế đầu tiên của Việt Nam, với các dịch vụ giải trí trên biển như chèo SUP, chèo kayak và du thuyền. *Nguồn: Ana Marina*

Theo “Báo cáo thị trường bến du thuyền 2025” của Research and Markets, quy mô thị trường bến du thuyền toàn cầu được dự báo đạt 19,47 tỉ đô la Mỹ vào năm 2025 và tăng lên 24,38 tỉ đô la Mỹ vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 5,8%. Sự tăng trưởng này phản ánh mức độ phổ biến của du lịch du thuyền toàn cầu, đặc biệt khi trục di chuyển đang dần hướng về khu vực châu Á - Thái Bình Dương, gồm cả Đông Nam Á.

Khách quốc tế đến Việt Nam bằng đường biển trong bảy tháng tính từ đầu năm nay, theo cục Thống kê, đạt 183,8 ngàn lượt, tăng 110% so với cùng kỳ.

Nhu cầu sử dụng bến du thuyền, cảng du thuyền, không chỉ phục vụ khách du lịch, mà còn đáp ứng nhu cầu của các chủ du thuyền trong nước. Có hơn 200 du thuyền cá nhân đã được nhập khẩu và khai thác tại Việt Nam, theo thông tin trong đề án Quản lý du thuyền do bộ Giao thông Vận tải phê duyệt năm 2024. Ông Nguyễn Thanh Duy, CEO Dream Marine, đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp cho ngành du thuyền, nhận định việc xây dựng hạ tầng bến du thuyền với đầy đủ tiện ích là bước đầu tiên để thu hút các du thuyền quốc tế chọn Việt Nam làm điểm dừng chân trên hải trình dài.

Nhu cầu có, song các dự án bến du thuyền từ tốn cập bến. Một thập kỷ trước, xuất hiện trên truyền thông thông tin hàng loạt dự án bến du thuyền quốc tế trị giá hàng trăm tỉ đồng như ONEo15 Vung Ro Bay Marina Resort (Vũng Tàu), Ana Marina (Nha Trang), bến du thuyền phía Nam sông Hàn và DHC Marina (Đà Nẵng). Nay mình Ana Marina cán đích theo đúng chuẩn quốc tế, trong khi các dự án nêu trên chưa thấy khởi công hoặc đang tạm dừng chờ. “Các quy định pháp lý hiện tại của Việt Nam chưa rõ ràng, và chi phí đầu tư cho một bến du thuyền khá lớn khiến các nhà đầu tư phải cân nhắc,” ông Duy chia sẻ.

“Trong quá trình phát triển Ana Marina, khó khăn đầu tiên chính là pháp lý,” tổng giám đốc Focus Travel Group, ông Đặng Hiếu Trung cho biết. “Hệ thống văn bản pháp luật liên quan chưa hoàn thiện và thiếu đồng bộ, từ thủ tục đầu tư, tiêu chuẩn thiết kế, cấp phép xây dựng bến du thuyền đến quy định hải quan cho du thuyền quốc tế.”

Trong tiêu chuẩn cơ sở của cơ quan quản lý hàng hải, “cảng du thuyền – yêu cầu thiết kế” ban hành năm 2014, bến du thuyền được hiểu là một phần của cảng du thuyền. Cách phân loại này bao quát cho các tàu với mục đích giải trí, du lịch nói chung, chứ không dành riêng cho du thuyền, loại hình vốn có tính đặc thù. Hiệp hội Cơ sở hạ tầng giao thông đường thủy thế giới (PIANC) lưu ý, khác bến tàu khách, bến du thuyền cần phát triển dịch vụ trên bờ với hệ thống tiện ích cao cấp, khu vực dịch vụ cho du thuyền, lưu trú và nhà hàng, nhằm tối ưu trải nghiệm cho nhóm khách cao cấp. Việc thiếu vắng một hệ thống quy chuẩn rõ ràng đang cản trở một thị trường đầy tiềm năng.

Du khách trải nghiệm lướt ván điện tại bến du thuyền quốc tế Ana Marina. *Nguồn: Ana Marina*

Bà Trần Hương Giang, chuyên gia độc lập về chính sách công và kinh tế xã hội phân tích: “Để bến du thuyền phát huy tác dụng, các hạ tầng kết nối và chất lượng dịch vụ đi liền với nó cũng phải được hoàn thiện với chất lượng tương xứng với tầm vóc mà bến du thuyền muốn thể hiện ra quốc tế. Sự thiếu đồng bộ về tiêu chuẩn sẽ gây lãng phí cho việc xây dựng bến du thuyền và có khả năng gây tác dụng ngược khi truyền thông thương hiệu du lịch quốc gia.”

Hậu quả tiếp theo, là làm khó công tác quản lý, phân luồng phương tiện, phát triển nhóm sản phẩm du lịch “từ biển vào bờ” và làm giảm sức cạnh tranh của Việt Nam so với các quốc gia trong khu vực. Thiếu hụt các dịch vụ đi theo bến du thuyền như bảo dưỡng, sửa chữa, cung ứng... lẫn đào tạo nhân lực như ông Hiếu Trung từ Ana Marina thừa nhận khiến “chi phí đầu tư bến du thuyền cao nhưng khả năng thu hồi vốn còn “bỏ ngỏ”.

Trên thế giới, các công ty tư nhân kiểm soát phần lớn thị trường bến du thuyền, với 71,44% thị phần toàn cầu năm 2023. Với lợi thế về vốn và quyền ra quyết định, nhóm tư nhân triển khai nhanh các bến du thuyền tích hợp công nghệ cao, tiện ích thông minh, cùng chương trình cá nhân hoá phục vụ phân khúc khách hàng cao cấp. Kịch bản này cũng đang diễn ra tương tự tại Việt Nam. Nhiều “ông lớn” trong mảng du lịch du thuyền, phân phối, nhập khẩu du thuyền đã biến thách thức thành cơ hội, mở rộng danh mục hoạt động liên quan đến bến du thuyền.

Theo dự báo của PwC Việt Nam, tầng lớp trung lưu và thượng lưu sẽ chiếm hơn 55% dân số vào năm 2030. Du thuyền hạng sang đang trở thành một biểu tượng mới của giới siêu giàu Việt Nam. Trong giai đoạn 2017-2024, Tam Sơn Yachting đã bán được 40 du thuyền, với nhu cầu ngày càng cao đối với các loại du thuyền dài trên 25 mét so với 18 mét vào năm 2018. Ông Vũ Trần, CEO tại Tam Sơn Yachting từng chia sẻ với Bloomberg trong bài phỏng vấn hồi tháng Sáu về sự gia tăng của nhu cầu sở hữu du thuyền tại Việt Nam trong những năm gần đây.

Qua nhiều năm tư vấn cho khách hàng, bà Salem Hương, phó chủ tịch Vietyacht và chủ tịch Vietyacht Club nhận ra một số khách hàng tiềm năng chưa mua du thuyền vì “còn rất ít bến đậu hoặc những nơi này thường cách xa nhà họ.”. Đây là động lực cho việc thực hiện chiến lược hai năm qua của Vietyatch - trở thành đơn vị quản lý vận hành bến du thuyền phối hợp cùng chủ thầu bất động sản như Vingroup tại dự án Royal Marina và Vạn Phúc Group tại dự án Marina Royal Van Phuc city. Vietyacht hiện cũng đang quản lý các bến du thuyền tại Vinhome Grand Park và một bến du thuyền tại Đà Nẵng. Tương tự, Tam Sơn Yachting bước vào thị trường 2017 cũng đã xây dựng bến du thuyền riêng tại Vinhome Central Park Marina & Lounge ở TP.HCM và Tam Sơn Yacht Club at Swan Bay để tăng thêm tiện ích cho khách hàng.

Bà Trần Hương Giang nhận định việc có một hệ thống bến du thuyền hiện đại có thể tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam như một điểm đến du lịch - tương tự mẫu hình phát triển tại Phuket (Thái Lan), Bali (Indonesia), hay Queensland (Australia). “Truyền thông hiệu quả sẽ giúp thu hút được khách hàng phân khúc cao cấp đến với du lịch Việt Nam. Đây là nhóm khách có mức sẵn lòng chi trả cho du lịch cao hơn nhưng yêu cầu cũng sẽ cao hơn,” bà Giang nói. Bến du thuyền, nhìn ở một góc độ liên kết ngành, không chỉ đóng vai trò phục vụ nhu cầu của khách du lịch tới bằng đường biển, mà còn là yếu tố góp phần thúc đẩy sự phát triển của những sản phẩm/thị trường khác như bất động sản nghỉ dưỡng, logistics biển, dịch vụ hàng hải - thương mại...

Bến du thuyền quốc tế Ana Marina. *Nguồn: Ana Marina*

Nhìn lại thị trường bến du thuyền sau hơn một thập kỷ gắn bó, ông Ruurd Van Putten nhận thấy sự khởi sắc rõ rệt. “10 năm trước, khi tôi đảm nhận vai trò quản lý dự án Ana Marina, chưa hề có bộ quy chuẩn hay quy định rõ ràng nào cho việc thiết kế và xây dựng bến du thuyền. Việc hình thành Ana Marina đã góp phần đưa khái niệm phát triển bến du thuyền vào tầm nhìn của các cơ quan quản lý, tạo tiền đề để hoạt động neo đậu và buộc tàu dần được đưa vào khung quản lý chính thức, mở ra nhiều cơ hội hơn là hạn chế,” vị giám đốc điều hành khu vực Đông Nam Á của Marinetek – đơn vị từng tham gia tư vấn xây dựng hơn 2.500 bến du thuyền tại 50 quốc gia nói.

Ba điểm chính cần tập trung thay đổi, theo ông Van Putten là triển khai quy hoạch tổng thể quốc gia, điều chỉnh hài hoà khung pháp lý với các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực ở nhiều lĩnh vực: an toàn hàng hải, đăng ký du thuyền, bảo hiểm... Cuối cùng là chính sách, ví dụ miễn thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt cho du thuyền giúp lượng du thuyền quốc tế tăng trưởng mạnh gần đây.