Cổ phiếu Việt Nam sẽ được đưa vào nhóm thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell, cùng với các nền kinh tế như Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia. Theo thông báo, việc nâng hạng từ nhóm thị trường cận biên sẽ có hiệu lực từ ngày 21.9.2026.

“Việc tái phân loại Việt Nam phản ánh việc triển khai những cải thiện quan trọng trong hạ tầng thị trường,” ông David Sol, giám đốc toàn cầu phụ trách chính sách của FTSE Russell, cho biết trong thông cáo.

Việt Nam lần đầu tiên được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng của FTSE Russell vào tháng 9.2018, và trong những năm qua, các cơ quan chức năng đã thực hiện nhiều cải cách sâu rộng nhằm tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Việt Nam sẽ trải qua một đợt đánh giá tạm thời vào tháng 3 năm tới. Trước đó, FTSE dự báo việc nâng hạng có thể mang lại tối đa 6 tỉ USD dòng vốn nước ngoài vào Việt Nam.

Dù vậy, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng cổ phiếu Việt Nam từ đầu năm đến nay, với lượng rút vốn kỷ lục trong tháng 8. Theo HSBC Holdings, việc được nâng hạng có thể dẫn đến dòng vốn ròng khoảng 3,4 tỉ USD, đồng thời ước tính rằng khoảng 38% các quỹ đầu tư châu Á và 30% các quỹ thị trường mới nổi toàn cầu hiện đã nắm giữ cổ phiếu Việt Nam.

“Mức vốn đổ vào như vậy có thể đủ để đảo ngược xu hướng bán ròng kéo dài của nhà đầu tư nước ngoài trong những năm gần đây, đồng thời đánh dấu bước ngoặt cho thị trường,” ông Tyler Mạnh Dũng Nguyễn, chiến lược gia trưởng của công ty Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC), nhận định.

Chỉ số VN Index tăng 33% trong năm nay, đạt mức cao mới nhờ tăng trưởng kinh tế mạnh và kỳ vọng về việc được nâng hạng, khi nhà đầu tư cá nhân đổ tiền vào. Chỉ số này có lúc tăng tới 3% trong phiên giao dịch ngày thứ Tư trước khi hạ nhiệt.

Việc nâng hạng được cho là sẽ giúp thu hút thêm dòng vốn nước ngoài, qua đó có thể hỗ trợ đồng Việt Nam, theo ông Brendan McKenna, chiến lược gia tại Wells Fargo ở New York. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng tính bền vững của các dòng vốn này là yếu tố then chốt và “đây chắc chắn là một bước đi đúng hướng cho nền kinh tế và đồng tiền của Việt Nam”.

Không phải mọi yếu tố liên quan đến việc nâng hạng đều tích cực. Tính đến tháng 9, Việt Nam nắm tỉ trọng lớn nhất khoảng 32% trong chỉ số FTSE Frontier Index, theo sau là Morocco với gần 20%. Việc chuyển sang nhóm thị trường mới nổi đồng nghĩa với việc Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các quốc gia lớn và phát triển hơn.

“FTSE Russell nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi đánh dấu cột mốc quan trọng đối với nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á và câu chuyện chứng khoán đang lên của nước này. Tuy nhiên, niềm vui đi kèm với sự thận trọng,” bà Hebe Chen, nhà phân tích tại Vantage Markets ở Melbourne, nhận xét, dẫn chứng đồng Việt Nam tăng nhanh và định giá cao.

Theo dữ liệu của Bloomberg, chỉ số VN Index hiện được giao dịch ở mức 12,2 lần lợi nhuận dự phóng, cao hơn đáng kể so với mức trung bình ba năm là 10,1 lần.

Một trong những cải cách quan trọng mà Việt Nam đã thực hiện trên lộ trình nâng hạng là xóa bỏ quyền của các công ty đại chúng được phép giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài dưới mức cho phép của pháp luật hoặc các hiệp định quốc tế. Một cải cách khác là bãi bỏ yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ đầy đủ trước khi giao dịch cổ phiếu, vốn từng là rào cản lớn đối với việc tham gia thị trường.

Tháng 5 vừa qua, Việt Nam đã khởi động hệ thống giao dịch KRX, một bước tiến công nghệ được kỳ vọng sẽ nâng cao minh bạch và củng cố hạ tầng thị trường.

Tháng trước, chính phủ Việt Nam đã công bố kế hoạch hoàn tất toàn bộ các tiêu chí FTSE Russell trong năm nay và đặt mục tiêu đạt chuẩn thị trường mới nổi của MSCIvào năm 2030. Nâng hạng theo tiêu chí MSCI được xem là mốc quan trọng hơn, có khả năng thu hút lượng vốn đầu tư nước ngoài lớn hơn nữa.

“Đã có rất nhiều kỳ vọng xung quanh việc nâng hạng này,” ông Nguyễn Thomas, giám đốc toàn cầu mảng thị trường của SSI Securities, nói. “Điều quan trọng nhất là Việt Nam cần tiếp tục con đường phát triển đã chọn.”

— Có sự hỗ trợ của Zijia Song, Winnie Hsu, Philip Sanders, Matthew Burgess và Carmeli Argana.