Trump và Putin đã thống nhất gặp nhau tại Budapest trong cuộc điện đàm kéo dài hai giờ hôm thứ Năm. Sau đó, Trump bày tỏ lạc quan rằng hội nghị thượng đỉnh này có thể tạo đột phá trong việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn, dù cuộc gặp hồi tháng 8 ở Alaska trước đó không đem lại kết quả cụ thể.

“Tôi nghĩ cuộc gặp ở Alaska đã tạo nền tảng,” Trump nói với phóng viên tại Phòng Bầu dục. “Tôi tin chúng tôi sẽ thành công, cứu được rất nhiều sinh mạng.”

Tổng thống Mỹ có thói quen đặt ra các mốc thời gian hai tuần cho những thông báo lớn, dù nhiều lần không đạt được. Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, xác nhận hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về việc tổ chức hội nghị tại Budapest. Ông cho biết cuộc trò chuyện “thẳng thắn và mang tính thực chất”, đồng thời Trump là người đề xuất địa điểm này.

“Chúng tôi đã sẵn sàng!” – Thủ tướng Hungary Viktor Orban viết trên mạng X, cho biết thêm rằng ông đã nói chuyện qua điện thoại với Trump để chuẩn bị cho sự kiện.

Tuần tới, Mỹ và Nga sẽ tổ chức các cuộc đàm phán cấp cao trước hội nghị, với phái đoàn Washington do Ngoại trưởng Marco Rubio dẫn đầu. Địa điểm cụ thể chưa được quyết định, theo lời Trump. Ushakov nói Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và ông Rubio dự kiến sẽ có cuộc gọi trong vài ngày tới. Theo Trump, hai bên cũng bàn đến khả năng thương mại Mỹ - Nga nếu chiến tranh kết thúc.

Những diễn biến này cho thấy Trump sẵn sàng trao thêm cơ hội cho ngoại giao trước khi tính đến biện pháp cứng rắn hơn với Moskva, dù các nỗ lực trước đây chưa thành công.

Cuộc điện đàm diễn ra một ngày trước khi Trump gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Nhà Trắng. Ông Zelenskiy đã thúc giục Mỹ bán tên lửa hành trình Tomahawk để giúp Ukraine có thể tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Nga.

Zelenskiy cho rằng việc này sẽ buộc Putin phải ngồi vào bàn đàm phán sau hơn bốn năm xung đột. Trước đó, Trump từng bày tỏ mong muốn tăng áp lực lên Nga bằng cách để Ukraine tiếp cận Tomahawk, nhưng hôm thứ Năm ông có vẻ dè dặt hơn sau khi thảo luận với Putin.

“Chúng tôi có rất nhiều tên lửa đó, nhưng chúng tôi cũng cần cho đất nước mình. Tôi không thể rút cạn kho vũ khí,” Trump nói.

Zelenskiy nhận định chính mối đe dọa về Tomahawk đã khiến Moskva phải vội vã trở lại bàn đàm phán. “Chúng tôi thấy rõ Moskva đang gấp rút nối lại đối thoại ngay khi nghe đến Tomahawk,” ông viết trên mạng xã hội.

Trump nói sẽ chia sẻ nội dung trao đổi với Putin cho Zelenskiy, cho biết ông đã hỏi ý kiến nhà lãnh đạo Nga về việc cung cấp hàng nghìn tên lửa Mỹ cho Ukraine, và “ông ấy không thích điều đó”.

“Anh nghĩ ông ta sẽ nói ‘tôi rất muốn nhận Tomahawk à’? Tôi không nghĩ vậy,” Trump nói thêm.

Tuy nhiên, Ukraine cáo buộc Moskva đã phơi bày “thái độ thật sự với hòa bình” bằng cuộc không kích quy mô lớn ngay trước cuộc gọi Trump - Putin. Đại sứ Ukraine tại Mỹ, bà Olga Stefanishyna, gọi đây là “đòn đánh trực tiếp vào nỗ lực hòa bình do Tổng thống Trump dẫn dắt.”

Trump chuyển trọng tâm sang chiến dịch quân sự của Putin ngay sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hamas. Việc chấm dứt chiến sự ở Gaza và Ukraine là cam kết trọng tâm trong chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông, và Trump từng tỏ ra thất vọng vì Putin không chịu ngừng bắn hay gặp Zelenskiy để đàm phán.

Được khích lệ bởi thành công ngoại giao ở Trung Đông, Trump bày tỏ tự tin có thể đạt kết quả tương tự ở Ukraine. Dù vậy, các nhà phê bình cho rằng ông nhiều lần bị Putin “dụ dỗ” bằng những lời hứa hẹn giả tạo.

Trên mạng xã hội, Trump viết: “Tôi thực sự tin rằng thành công ở Trung Đông sẽ giúp ích cho đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh Nga - Ukraine.”

Tomahawk là một trong những vũ khí hiện đại nhất của Mỹ, giúp quân đội Ukraine mở rộng tầm tấn công và gia tăng tổn thất cho Moskva. “Tôi có thể nói rằng, nếu chiến tranh không sớm kết thúc, tôi sẽ gửi Tomahawk,” Trump từng tuyên bố.

Trump từng khoe trong chiến dịch tranh cử năm ngoái rằng ông có thể chấm dứt cuộc xâm lược của Nga “ngay trong ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng”, nhưng dù đã nhiều lần nói chuyện với Putin, kể cả tại hội nghị Alaska, mục tiêu đó vẫn chưa đạt được.

Putin chưa cho thấy dấu hiệu muốn thỏa hiệp, vẫn tiếp tục tấn công Ukraine, đặc biệt vào hạ tầng năng lượng trong bối cảnh mùa đông đang tới gần. Hơn một nửa sản lượng khí đốt nội địa của Ukraine đã bị phá hủy sau loạt đợt tấn công trong tháng 10.

Trong cuộc gặp với Trump hôm thứ Sáu – lần thứ tư giữa hai người trong năm nay – Zelenskiy dự kiến sẽ tiếp tục kêu gọi hỗ trợ phòng không, vũ khí tầm xa và nguồn cung năng lượng mới. Ông cũng sẽ đề nghị hợp tác sản xuất máy bay không người lái và cho phép Mỹ sử dụng mạng lưới đường ống dầu của Ukraine, nhằm củng cố mối quan hệ với Trump.

Đồng thời, Zelenskiy sẽ tái kêu gọi Trump tăng cường trừng phạt Nga, điều mà ông Trump vẫn do dự.

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện Mỹ John Thune nói sau cuộc gọi rằng ông sẵn sàng đưa ra bỏ phiếu về dự luật trừng phạt các quốc gia vẫn giao thương với Nga “trong thời gian tới”, dù không nêu thời điểm cụ thể, chỉ nói sẽ làm “trong 30 ngày tới.”

Trump cho biết sẽ báo cáo nội dung cuộc gọi cho Thune và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, đồng thời ám chỉ ông không muốn Quốc hội thúc đẩy đạo luật này lúc này, nói rằng “đây có thể chưa phải thời điểm thích hợp.”

Trump hiện tập trung vào các biện pháp đơn phương nhằm gây sức ép lên Moskva, kêu gọi đồng minh Mỹ cắt giảm mua dầu Nga. Ông cho biết Ấn Độ đã đồng ý thực hiện bước đi đó, song Bộ Ngoại giao Ấn Độ nói họ “không biết” về bất kỳ cuộc thảo luận nào mà Trump nhắc đến liên quan Thủ tướng Narendra Modi.

Trump và Zelenskiy từng công khai tranh luận trong cuộc gặp tại Phòng Bầu dục hồi tháng 2, nhưng mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo đã cải thiện khi Trump tỏ ra ngày càng mất kiên nhẫn với Putin.

Zelenskiy dự kiến sẽ gặp các nghị sĩ và quan chức quân sự Mỹ tại Washington, đồng thời theo lời khuyên của Trump, ông cũng sẽ gặp gỡ các lãnh đạo ngành năng lượng.

— Với sự hỗ trợ của Anthony Halpin và Nick Wadhams.