Đề xuất công bố ngày thứ Ba 23.9 là nỗ lực mới nhất của Tổng thống Donald Trump nhằm cải tổ chương trình H-1B, vốn từ lâu đã trở thành tâm điểm tranh cãi trong các nhóm bảo thủ, khi những người chỉ trích cho rằng người được cấp thị thực thay thế lao động Mỹ. Đề xuất này sẽ không phân bổ thị thực hoàn toàn theo mức lương cao nhất, thay vào đó, mỗi lao động dự tuyển sẽ được xếp vào một trong bốn nhóm lương dựa trên khảo sát của Bộ Lao động.

Xác suất được chọn sẽ phụ thuộc vào nhóm lương của họ. Người lao động trong nhóm cao nhất, với mức lương trung bình hằng năm 162.528 USD, sẽ được đưa vào vòng chọn bốn lần, trong khi nhóm thấp nhất chỉ được đưa vào một lần.

Quy trình này, theo bản đề xuất, “sẽ ưu tiên phân bổ thị thực H-1B cho những lao động nước ngoài có kỹ năng cao và mức lương cao hơn, đồng thời vẫn duy trì cơ hội cho nhà tuyển dụng thuê lao động H-1B ở mọi mức lương”.

Chính quyền Trump, vốn ưu tiên chiến dịch trục xuất quy mô lớn trong những tháng đầu nhiệm kỳ, nay đang thúc đẩy cải tổ mạnh mẽ các chương trình thị thực lao động.

Cuối tuần trước, Nhà Trắng đã ban hành sắc lệnh áp mức phí 100.000 USD đối với đơn xin H-1B mới như một điều kiện nhập cảnh Mỹ. Sắc lệnh ban đầu gây hoang mang cho giới chủ và người lao động trước khi chính quyền làm rõ rằng khoản phí này chỉ áp dụng cho đơn mới.

Cả mức phí, có hiệu lực từ ngày 21.9, lẫn cơ chế chọn lọc thị thực mới dựa trên lương đều có khả năng sẽ bị kiện tụng pháp lý.

Chương trình thị thực này hiện giới hạn ở mức 85.000 suất mới mỗi năm, ngoại trừ các tổ chức giáo dục đại học và nghiên cứu. Các doanh nghiệp có hồ sơ đăng ký trực tuyến được chọn trong kỳ xổ số hằng năm mới được phép nộp đơn chính thức.

Các quy định về H-1B được hoàn tất vào cuối nhiệm kỳ đầu của Trump nhưng sau đó bị Tổng thống Joe Biden rút lại, từng ưu tiên lựa chọn dựa trên bốn nhóm lương để ngăn việc dùng thị thực cho các vị trí lương thấp, kỹ năng thấp. Bộ Lao động khi đó cũng tìm cách thu hẹp phạm vi các ngành nghề đủ điều kiện cho loại thị thực “nghề nghiệp chuyên môn” trong khuôn khổ chương trình “Mua hàng Mỹ, thuê người Mỹ”.

Các hiệp hội doanh nghiệp cảnh báo rằng đề xuất H-1B dựa trên lương của Trump sẽ loại bỏ cơ hội của các công ty trong việc thuê những nhân sự mới tốt nghiệp từ các trường đại học Mỹ. Họ cũng phản đối việc dùng mức lương của Bộ Lao động như một thước đo gián tiếp cho trình độ kỹ năng của người lao động.

Nhiều luật sư cũng cảnh báo đề xuất này là bất hợp pháp, bất kể tính hợp lý của việc gắn lựa chọn H-1B với lương, bởi Luật Di trú và Quốc tịch yêu cầu thị thực phải được cấp theo thứ tự nộp đơn.

Năm ngoái, Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) đã cải tổ quy trình xổ số, cho phép mỗi lao động được bảo lãnh có cơ hội ngang nhau, bất kể có bao nhiêu doanh nghiệp đăng ký cho họ. Thay đổi này được đưa ra sau khi phát hiện một số doanh nghiệp có khả năng thông đồng để nộp nhiều đơn không gắn với vị trí việc làm thực sự, gây ra sự bùng nổ số lượng đăng ký.