Thái Lan và Campuchia đã đóng một loạt cửa khẩu biên giới trong các động thái trả đũa lẫn nhau, khiến căng thẳng giữa hai nước Đông Nam Á gia tăng, trong bối cảnh thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra tìm cách cứu vãn chính phủ khỏi một cuộc khủng hoảng chính trị do nội dung một cuộc điện đàm bị rò rỉ gây ra.

Tối thứ Bảy, quân đội Thái Lan thông báo đóng cửa một cửa khẩu ở tỉnh Buri Ram, miền Đông Bắc nước này, bắt đầu từ ngày 21.6. Ngay sau đó, Campuchia đáp trả bằng cách đóng vĩnh viễn cửa khẩu này cùng một trạm kiểm soát khác, theo thông báo của thủ tướng Hun Manet, người đồng thời lên tiếng chỉ trích quyết định của phía Thái Lan.

Phía Thái Lan cho biết họ có quyền hạn chế hoạt động qua lại biên giới vì lý do an ninh quốc gia, và biện pháp này đã được thực hiện từ ngày 7.6.

Đáp lại, thủ tướng Hun Manet tuyên bố sẽ ngừng toàn bộ hoạt động nhập khẩu xăng dầu từ Thái Lan kể từ thứ Hai, với lý do các công ty trong nước có thể nhập đủ năng lượng từ các nguồn khác để đáp ứng nhu cầu nội địa.

Hiện nay, một đơn vị của tập đoàn PTT Oil & Retail Business, thuộc sở hữu nhà nước Thái Lan, đang vận hành hệ thống trạm xăng dầu và chuỗi cà phê Cafe Amazon tại Campuchia.

Căng thẳng giữa hai nước bắt đầu bùng phát sau vụ đấu súng giữa binh sĩ hai bên hôm 28.5 tại khu vực tranh chấp Chong Bok, khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng. Cả hai bên sau đó đã điều động quân đội áp sát biên giới và đóng cửa hoặc rút ngắn giờ hoạt động của nhiều cửa khẩu trên đất liền — vốn là tuyến thương mại thiết yếu.

Campuchia đã đệ đơn lên tòa Công lý Quốc tế (ICJ) tại The Hague, đề nghị can thiệp để giải quyết tranh chấp lãnh thổ tại Chong Bok và ba khu vực biên giới khác với Thái Lan. Động thái này khiến Bangkok tức giận, khi chính phủ Thái Lan tuyên bố không công nhận thẩm quyền của tòa án.

Tình hình tiếp tục leo thang trong tuần này sau khi cựu thủ tướng Campuchia Hun Sen — cha của ông Hun Manet — công bố đoạn ghi âm cuộc điện đàm giữa ông và bà Paetongtarn, trong đó bà đề cập đến khả năng mở lại biên giới và đưa ra những lời lẽ chỉ trích vai trò của quân đội Thái Lan trong vụ tranh chấp.

Tại Thái Lan, sự việc đã gây ra bất ổn chính trị nghiêm trọng, đẩy chính phủ của bà Paetongtarn đến bên bờ vực sụp đổ. Một đảng trong liên minh cầm quyền đã tuyên bố rút lui với lý do cuộc điện đàm “làm tổn hại đến đất nước”. Diễn biến này khiến liên minh chỉ còn chiếm đa số một cách rất mong manh, trong khi các đảng còn lại đang cân nhắc bước đi tiếp theo.

Chính phủ Thái Lan gọi vụ rò rỉ là “hành vi không thể chấp nhận được trong quan hệ giữa các quốc gia”, đồng thời cho rằng điều đó đã làm mất niềm tin và sự tôn trọng lẫn nhau giữa hai bên.

Trong tuyên bố ngày Chủ Nhật (22.6), ông Hun Manet khẳng định không cần đạt thỏa thuận song phương nào để mở lại các cửa khẩu. Ông yêu cầu Thái Lan dỡ bỏ mọi hạn chế trước, và phía Campuchia sẽ thực hiện điều tương tự trong vòng năm giờ sau đó.