Liên minh châu Âu (EU) đang nỗ lực đạt được một thỏa thuận thương mại sơ bộ với Mỹ trong tuần này nhằm giữ mức thuế 10% cho các mặt hàng xuất khẩu quan trọng, trước hạn chót ngày 1.8. Đây là bước đi tạm thời trong lúc hai bên tiếp tục đàm phán về một hiệp định lâu dài.

Theo những người nắm rõ tình hình, EU tìm cách miễn trừ thuế 10% đối với các mặt hàng chủ chốt như máy bay, linh kiện máy bay, rượu vang và rượu mạnh. Dự kiến, thỏa thuận sơ bộ sẽ bao gồm một số nhượng bộ nhất định từ cả hai phía.

Đồng euro tăng tới 0,3% trong phiên giao dịch sáng thứ Ba (8.7) tại châu Á sau khi Politico đưa tin Mỹ đề xuất giữ mức thuế cơ bản 10%, đồng thời miễn trừ cho một số ngành nhạy cảm như hàng không và rượu. Mức 10% được giới đầu tư xem là dễ chấp nhận hơn so với các lựa chọn khác, qua đó hỗ trợ giá trị đồng tiền chung của châu Âu.

Ủy ban châu Âu, cơ quan đại diện EU trong các vấn đề thương mại, đã thông báo cho các quốc gia thành viên về tiến độ đàm phán trong ngày thứ Hai (7.7). Người phát ngôn của ủy ban từ chối bình luận về cuộc đàm phán đang diễn ra.

“Nếu xét toàn cảnh, châu Âu đang tiến gần hơn đến một thỏa thuận tốt,” Billy Leung, chiến lược gia đầu tư tại Global X ETFs ở Sydney, nhận định. Ông cho rằng EU hiện đang ở vị thế tốt hơn so với các đối tác thương mại khác của Mỹ như Nhật Bản hay Hàn Quốc.

Cùng ngày, Mỹ thông báo sẽ lùi thời điểm áp dụng mức thuế phổ quát, ban đầu dự kiến có hiệu lực từ ngày 9.7, sang đầu tháng 8. Nếu không đạt được thỏa thuận trước thời điểm đó, gần như toàn bộ hàng xuất khẩu của EU sang Mỹ sẽ bị áp thuế 50%.

Tổng thống Donald Trump đã áp thuế lên hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ với lý do muốn phục hồi sản xuất trong nước, bù đắp chi phí cắt giảm thuế và ngăn chặn các nước khác “lợi dụng” Mỹ.

Các nguồn tin cho biết EU cũng đang vận động để được hưởng hạn ngạch và miễn trừ đối với mức thuế 25% mà Mỹ áp lên ô tô và linh kiện ô tô, cũng như mức thuế 50% với thép và nhôm. Tuy nhiên, hai bên chưa đạt được nhiều tiến triển trong các lĩnh vực này.

Dù vậy, hai bên đang thảo luận về một cơ chế bù trừ cho phép các công ty sản xuất ôtô tại Mỹ được xuất khẩu một số lượng nhất định mà không bị đánh thuế. Một số quan chức lo ngại cơ chế này có thể khiến hoạt động đầu tư và sản xuất bị di chuyển qua hai bờ Đại Tây Dương.

Thỏa thuận sơ bộ nhiều khả năng sẽ mang tính tạm thời và không có giá trị ràng buộc pháp lý. Song song đó, hai bên cũng đang tìm kiếm sự đồng thuận về các rào cản phi thuế quan, thương mại kỹ thuật số và an ninh kinh tế.

Bên cạnh các mức thuế tương hỗ và thuế ngành đối với ô tô và kim loại, Mỹ còn lên kế hoạch đánh thuế với các lĩnh vực khác như dược phẩm và chất bán dẫn.

Trong nội bộ EU, các nước thành viên đang chia rẽ về mức độ nhượng bộ có thể chấp nhận được. Một số muốn nhanh chóng đạt được thỏa thuận, trong khi những nước khác đề xuất EU cần đáp trả và tìm kiếm vị thế đàm phán mạnh hơn.

Theo Bloomberg, EU sẽ đánh giá kết quả cuối cùng và quyết định mức độ bất cân xứng nào có thể chấp nhận được, cũng như liệu có cần áp biện pháp cân bằng hay không.

Hiện tại, khối này đã phê duyệt danh sách thuế trị giá 21 tỉ euro (24,6 tỉ đô la Mỹ) đối với hàng hóa Mỹ để đáp trả mức thuế của ông Trump với kim loại. Danh sách này nhắm đến các bang nhạy cảm về chính trị của Mỹ và bao gồm các mặt hàng như đậu nành từ bang Louisiana — nơi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đại diện — cùng các sản phẩm khác như nông nghiệp, gia cầm và xe máy.

Ngoài ra, EU cũng đã chuẩn bị danh sách bổ sung gồm các mức thuế trị giá 95 tỉ euro đối với hàng hóa Mỹ nhằm phản ứng trước thuế đối ứng và thuế ô tô của ông Trump. Danh sách này nhắm vào các mặt hàng công nghiệp như máy bay của Boeing, ô tô sản xuất tại Mỹ và rượu bourbon. Bên cạnh đó, EU đang tham vấn các nước thành viên để xác định các lĩnh vực chiến lược mà Mỹ phụ thuộc vào khối, cùng những biện pháp vượt ngoài thuế quan như kiểm soát xuất khẩu và hạn chế hợp đồng mua sắm công.

— Với sự hỗ trợ của Andra Timu, Milda Seputyte, và Ruth Carson