Sáu tuần trước khi bắt đầu chuyến nghiên cứu tại Kyoto, tôi ngồi một mình tại quầy bar ở Melbourne. Bên cạnh, một người phụ nữ đang lớn tiếng nói chuyện với bạn, khoe rằng cô cũng sắp đến Kyoto. Khác với tôi, chuyến đi của cô ấy còn bốn tháng nữa mới bắt đầu, và cô vừa thức trắng đêm để đặt được bàn tại các quán ăn ngon nhất.

Nghe cuộc trò chuyện, tôi bắt đầu đổ mồ hôi hột vì chưa đặt được chỗ nào. Nhưng rồi tôi chợt nhớ ra: để được ăn ngon ở Nhật Bản không phải là điều khó khăn đến vậy.

Đúng là có những nhà hàng nổi tiếng đến nỗi chúng thường hết chỗ nhanh như tốc độ hết vé concert của Taylor Swift, và các quán mì bình dân luôn có hàng chờ dài như tại công viên Disney. Nhưng nếu tìm hiểu kỹ hơn, bạn sẽ nhận ra rằng những nơi này sở dĩ đông đến vậy là vì chúng được một vài người ca ngợi quá mức trên TikTok và Instagram. Tất nhiên, ban giám khảo của giải thưởng 50 Nhà hàng Tốt nhất Thế giới cũng góp phần không hề nhỏ. Và dù những danh hiệu đó được trao đúng người đúng giải, vẫn còn rất nhiều nơi khác bán đồ ăn ngon không kém — thậm chí còn ngon hơn.

Vì vậy, nếu bạn đang lên kế hoạch đến Nhật Bản, dưới đây là một số nguyên tắc giúp bạn thưởng thức được những món ăn tuyệt vời nhất mà không phải quá căng thẳng tìm cách đặt bàn. Dù gì thì được thoải mái tận hưởng ẩm thực mới là điều đáng tự hào nhất.

Chọn đúng nơi

Bạn hãy ghi nhớ ba nguyên tắc vàng.

Đầu tiên, nên sử dụng Tabelog thay vì Google để tìm kiếm những quán ăn ít khách du lịch. Google tuy dễ sử dụng hơn với du khách phương Tây, nhưng đánh giá trên đó thường là một mớ hỗn độn. Người Nhật thường đánh giá quanh mức ba sao, trong khi người Mỹ thì dễ dàng cho năm sao hoặc một sao tùy cảm xúc. Vì Tabelog chủ yếu dành cho người dùng địa phương, một con điểm bốn sao trên nền tảng này là dấu hiệu của một món ăn tuyệt vời. Và nên nhớ rằng khẩu vị của người Nhật thường tinh tế hơn và ưu tiên hải sản hơn so với các món ăn phương Tây.

Thứ hai, đừng để bị "ngợp kaiseki." Nhiều người đam mê ẩm thực thường nhắm đến các bữa ăn kaiseki — những bữa tiệc nhiều món mang đậm tính mùa vụ và được trình bày như một tác phẩm nghệ thuật. Nhưng nếu bạn lưu trú tại khách sạn kiểu ryokan, những bữa ăn cầu kỳ này đã là một phần của trải nghiệm rồi. Bạn không cần thiết phải lặp lại làm gì, nhất là khi nền ẩm thực Nhật Bản rất đa dạng các món ăn, từ teppanyaki, shojin ryori đến shabu shabu. Và tất nhiên rồi, vùng nào thức nấy — nếu bạn muốn ăn sushi ngon, hãy đến các thành phố ven biển.

Thứ ba, đừng nghĩ rằng việc từ chối phục vụ là do phân biệt đối xử. Một số nhà hàng có thể tỏ ra không thân thiện khi từ chối khách nước ngoài. Lý do là vì chủ quán muốn trò chuyện với khách, kể chuyện cười và xây dựng mối quan hệ với khách quen, nhưng rào cản ngôn ngữ thường là trở ngại lớn. Điều thú vị là một số biển báo “không phục vụ người nước ngoài” trước cửa sổ nhà hàng còn kèm thêm dòng chữ tiếng Nhật: “Nếu bạn đọc được dòng này, xin mời vào.”

Cho nên, nếu việc bạn nói tiếng Anh không được đón nhận nồng nhiệt, hãy thử một chút tiếng Nhật. Chỉ cần nói “oishi desu” (món này ngon) cũng đủ để tạo thiện cảm rồi.

Đặt chỗ trước

Nếu bạn muốn ăn tại một nhà hàng cụ thể, nguyên tắc cơ bản vẫn đúng: hãy đặt chỗ càng sớm càng tốt. Nếu đây là phần quan trọng nhất trong chuyến đi, hãy đảm bảo bạn có bàn trước khi đặt vé máy bay.

Tuy nhiên, nếu bạn có thể linh hoạt một chút, chiến lược tốt nhất là đặt khách sạn trước. Bằng cách này, bạn có thể tận dụng dịch vụ hỗ trợ của lễ tân khách sạn, thay vì dựa vào các trang web như My Concierge Japan hoặc Tableall, vốn tính phí rất cao để giữ chỗ tại các nhà hàng nổi tiếng. Nhân viên lễ tân có thể gọi điện trực tiếp đến các nhà hàng và giúp bạn yêu cầu cụ thể, chẳng hạn như muốn ngồi ngay quầy sushi. Nhưng bạn có thể sẽ phải ký cam kết rằng bạn sẽ là một người khách hàng lịch sự (tôi sẽ nói rõ hơn về điều này sau).

Đừng cảm thấy khó chịu về yêu cầu đó. Khi khách đến muộn hoặc cư xử thiếu lịch sự, “điều đó có thể làm tổn hại đến mối quan hệ và danh tiếng của chúng tôi,” Hana Tsukamoto, đồng sáng lập thương hiệu khách sạn cao cấp Maana tại Kyoto, cho biết. Gần đây, cô đã ngừng hỗ trợ đặt chỗ tại các địa điểm nổi tiếng vì rủi ro quá lớn.

Nếu bạn có bạn bè người Nhật, hãy nhờ họ đặt bàn giúp — đó là lựa chọn tốt nhất. Nếu không, cân nhắc thuê hướng dẫn viên. Ưu tiên chọn người nước ngoài đã sống lâu năm tại Nhật Bản và thông thạo tiếng Nhật, vì họ thường hiểu rõ cách thu hẹp khoảng cách văn hóa hơn so với người bản địa. Bạn có thể liên hệ trước khi đến để nhờ họ đặt bàn hoặc để hướng dẫn viên tự sắp xếp trải nghiệm ẩm thực cho bạn. Trong vòng hai giờ cùng Duncan Flett từ Audley Travel tại Kyoto, tôi đã khám phá được một số quán ăn tuyệt vời mà không bao giờ tìm thấy nếu đi một mình.

Tránh cái bẫy ramen

Nếu ai đó nói với bạn rằng việc chờ đợi hai giờ chỉ để thưởng thức một bát mì ramen là đáng giá, hãy nói với họ là điều đấy không đúng. Những quán ramen này vốn là điểm dừng chân nhanh cho một bữa ăn đơn giản. Và thành thật mà nói thì việc bạn, một du khách nước ngoài, thưởng thức ramen cũng giống như xem trượt băng nghệ thuật tại Olympic — bạn có thực sự phân biệt được màn trình diễn nào đạt 9,8 điểm và 9,9 điểm không? Tôi chắc chắn là không.

Vì vậy, đừng trở thành người thứ 281 đứng xếp hàng trước Honke Daiichi Asahi Honten ở Kyoto hay Chukasoba Ginza Hachigou ở Tokyo. Không có bát ramen nào đáng để bạn đánh đổi cả một buổi chiều khám phá thành phố đâu.

Thay vào đó, hãy thử vận may tại những quán ramen ít nổi tiếng hơn trên các trang TikTok về ẩm thực. Trong chuyến đi gần đây đến Kyoto, tôi đã tìm thấy những bát ramen ngon mà không phải xếp hàng tại Torisoba223 và 66Tantan. Tôi luôn chọn ramen gà, vì ramen thịt heo ngon thì bạn có thể dễ dàng tìm thấy ở bất kỳ thành phố lớn nào trên thế giới.

Về các cửa hàng tiện lợi

Tôi yêu cửa hàng tiện lợi — hay còn gọi là konbini tại Nhật Bản — như bất kỳ du khách nước ngoài nào. Tin tôi đi, tôi có thể ăn bánh mì salad trứng rẻ mà ngon của Lawson cả ngày. Nhưng với tỷ giá đồng yên đang ở mức thấp kỷ lục, đây không phải là thời điểm để biến 7-Eleven thành điểm đến ăn uống chính của chuyến đi.

Nếu bạn muốn ghé qua các cửa hàng này, hãy đến để mua sắm thay vì chỉ để ăn. Ví dụ, Family Mart có các sản phẩm chất lượng cao như bút và đồ văn phòng phẩm. Tôi cũng rất thích dòng sản phẩm thời trang “Convenience Wear” của họ, với các món đồ có chất lượng tốt vượt trội so với Uniqlo.

Nếu bạn muốn tìm món ăn nhanh, ngon và có giá phải chăng, hãy thử obanzai của Kyoto. Đây là những quán ăn kiểu gia đình với thực đơn cố định có giá rất rẻ. Ví dụ, tại Kokora-ya, bạn có thể có một bữa ăn bao gồm tempura và sashimi chỉ với 6 USD. Đừng lo, bạn không đọc nhầm đâu.

Một số quy tắc cơ bản về hành vi

Tại Nhật Bản, khách hàng không phải lúc nào cũng đúng. Ở đây, mối quan hệ giữa khách và chủ nhà hàng là hai chiều. Thực khách mong đợi sự hiếu khách từ chủ quán, nhưng chủ quán cũng kỳ vọng khách phải cư xử lịch sự. Đúng giờ là nguyên tắc quan trọng — việc đến muộn hoàn toàn không được chấp nhận trong văn hóa Nhật Bản. Đơn cử, nếu tàu bạn đi làm bị trễ, bạn có thể nhận được giấy xác nhận để trình sếp và xin thông cảm.

Nói chuyện ồn ào và chụp ảnh tự sướng một cách lộ liễu cũng là những hành vi không phù hợp; việc để lại tiền tip cũng bị coi là bất lịch sự và có thể bị hiểu là một khoản bố thí cho người vốn rất tự hào về công việc của mình.

Tin tưởng vào tiêu chuẩn về chất lượng

Điều quan trọng nhất bạn cần nhớ: tiêu chuẩn chất lượng ẩm thực ở Nhật Bản vượt trội hơn so với hầu hết các điểm đến khác trên thế giới, và khả năng bạn cảm thấy thất vọng gần như bằng không.

Vì vậy, hãy mạo hiểm thử những điều mới lạ! Đừng lo lắng nếu bạn không đặt được bàn tại một nhà hàng nổi tiếng có gắn sao Michelin — hoặc nếu hàng chờ trước quán ramen "hot" nhất quá dài. Hãy để dành chỗ cho sự bất ngờ. Niềm vui khi tình cờ khám phá được một viên ngọc lưu ly về ẩm thực tại Nhật Bản là điều rất dễ dàng, miễn là bạn thoải mái và sẵn sàng đón nhận chúng.