Theo các nguồn tin am hiểu kế hoạch, ông Masayoshi Son, nhà sáng lập SoftBank, hình dung tổ hợp này sẽ giống như trung tâm sản xuất công nghệ cao Thâm Quyến của Trung Quốc, nhưng đặt tại Mỹ. Khu phức hợp có thể bao gồm nhiều dây chuyền sản xuất robot công nghiệp tích hợp A.I. Các nguồn tin yêu cầu giấu tên vì kế hoạch vẫn chưa được công bố chính thức.

Các quan chức SoftBank kỳ vọng TSMC — nhà sản xuất chip AI tiên tiến cho Nvidia — sẽ đóng vai trò quan trọng trong dự án, dù hiện chưa rõ ông Son muốn TSMC tham gia theo hình thức nào. TSMC đã lên kế hoạch đầu tư 165 tỉ USD vào Mỹ và đang sản xuất hàng loạt tại nhà máy đầu tiên ở Arizona. Tuy nhiên, một nguồn tin thân cận với TSMC khẳng định dự án của SoftBank không liên quan đến kế hoạch hiện tại của công ty tại Phoenix.

Trong bối cảnh này, cổ phiếu SoftBank tăng đến 2,3% tại Tokyo trong phiên giao dịch thứ Sáu, còn cổ phiếu TSMC tăng 1,9% tại Đài Bắc.

Dự án có mật danh “Crystal Land” được xem là nỗ lực táo bạo nhất từ trước đến nay của ông Son — người từng theo đuổi nhiều thương vụ đầy rủi ro, mang về lợi nhuận gấp hàng ngàn lần nhưng cũng gánh chịu không ít khoản lỗ hàng tỉ đô la Mỹ. Tỷ phú 67 tuổi này từng nhiều lần bày tỏ sự thất vọng về di sản của mình và tuyên bố sẽ làm mọi cách để đẩy nhanh sự phát triển của A.I.

SoftBank đã thảo luận với giới chức liên bang và tiểu bang Mỹ về khả năng nhận ưu đãi thuế dành cho các doanh nghiệp xây dựng nhà máy hoặc đầu tư vào tổ hợp này. Một trong các cuộc gặp đó là với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, theo các nguồn tin.

Song song đó, ông Son cũng tiếp cận nhiều tập đoàn công nghệ lớn để tìm kiếm đối tác. Dự án đã được giới thiệu với lãnh đạo tập đoàn Samsung của Hàn Quốc, theo các nguồn tin.

Tuy vậy, SoftBank, TSMC và Samsung đều từ chối bình luận. Người phát ngôn Bộ Thương mại Mỹ cũng chưa phản hồi yêu cầu đưa ra ý kiến.

Ngoài ra, ông Son đã lên danh sách các công ty thuộc danh mục đầu tư của Quỹ Vision Fund do SoftBank kiểm soát, có thể tham gia xây dựng tổ hợp sản xuất tại Arizona. Một số startup trong lĩnh vực robot và công nghệ tự động hóa — như Agile Robots — có thể sẽ đặt nhà máy trong khu công nghiệp này.

Dự án vẫn đang ở giai đoạn đầu và phụ thuộc nhiều vào sự ủng hộ từ chính quyền ông Trump cùng giới chức địa phương. Mức kinh phí có thể lên đến 1.000 tỉ USD — theo Nikkei — nhưng quy mô thực tế sẽ tùy thuộc vào mức độ tham gia của các tập đoàn công nghệ lớn. Nếu thành công, ông Son đã cân nhắc khả năng nhân rộng mô hình này ra nhiều bang khác tại Mỹ.

SoftBank hiện cũng đang cân nhắc triển khai Crystal Land song song với kế hoạch đầu tư tới 30 tỉ USD vào OpenAI và thương vụ mua lại Ampere Computing trị giá 6,5 tỉ USD. Ngoài ra, tập đoàn đã góp vốn vào liên doanh Stargate cùng OpenAI, Oracle và MGX của Abu Dhabi, nhằm huy động hàng trăm tỉ đô la Mỹ để xây dựng các trung tâm dữ liệu và hạ tầng liên quan trên toàn cầu.

Tính đến cuối tháng 3, SoftBank nắm giữ lượng tiền mặt trị giá 3,4 ngàn tỉ yên (tương đương 23 tỉ USD). Từ thời điểm đó đến nay, công ty có trụ sở tại Tokyo đã bán khoảng một phần tư số cổ phần trong T-Mobile US, thu về 4,8 tỉ USD trong tháng này. Tổng giá trị tài sản ròng của SoftBank đạt 25,7 ngàn tỉ yên, phần lớn đến từ Arm Holdings — nhà thiết kế chip lớn nhất của tập đoàn — giúp công ty có thể vay thêm hàng tỉ đô la nếu cần.

SoftBank hiện đang nghiên cứu phương án tài trợ theo mô hình dự án riêng biệt cho các trung tâm dữ liệu Stargate — một cấu trúc có thể được áp dụng cho các dự án lớn như Crystal Land. Đây là mô hình tài chính thường áp dụng cho các hạ tầng quy mô lớn như đường ống dầu khí, cho phép huy động vốn theo từng dự án và giảm gánh nặng tài chính ban đầu.

Tuy nhiên, việc ông Son liên tục tìm kiếm các hướng tăng trưởng mới đã khiến nhiều dự án triển khai chậm và thiếu nhất quán, gây khó khăn trong việc đánh giá mức độ cam kết thực sự với từng kế hoạch. Theo những người thân cận, vị tỉ phú thường xuyên chịu áp lực phải nâng giá cổ phiếu SoftBank và hoàn vốn cho các nhà đầu tư cá nhân đã nắm giữ cổ phiếu từ thời bong bóng dot-com. Nhiều người trong số này đã chờ hàng chục năm để cổ phiếu quay lại mức đỉnh đầu những năm 2000 — điều chỉ xảy ra vài lần kể từ năm 2020.

Theo bà Melissa Otto, giám đốc nghiên cứu tại Visible Alpha, nếu mục tiêu hàng đầu của ông Son là thúc đẩy A.I, thì chiến lược hiệu quả hơn có thể là xây dựng liên minh giữa các chuyên gia sản xuất và kỹ sư AI hoặc các nhà khoa học trong lĩnh vực y tế và robot, thay vì dồn tiền vào từng dự án riêng lẻ.

Dẫu vậy, bà nhận định rằng đầu tư vào trung tâm dữ liệu có thể giúp giảm chi phí phát triển ứng dụng A.I và mở rộng phạm vi áp dụng công nghệ này. “Ông ấy là người có tầm nhìn dài hạn và dám chấp nhận rủi ro,” bà nói. “Nhưng bây giờ thì còn quá sớm để kết luận.”

— Với sự hỗ trợ của Debby Wu, Catherine Lucey, Yoolim Lee, và Mayumi Negishi