Bộ Thương mại Mỹ vừa áp thuế chống bán phá giá sơ bộ ở mức 93,5% đối với than chì nhập khẩu từ Trung Quốc sau khi xác định nguyên liệu này đã được trợ giá thiếu công bằng.

Một hiệp hội đại diện các nhà sản xuất than chì tại Mỹ đã nộp đơn khiếu nại vào tháng 12 năm ngoái, yêu cầu điều tra các hành vi vi phạm luật chống bán phá giá của Trung Quốc. Mức thuế mới sẽ cộng thêm vào các mức hiện hành, nâng tổng thuế suất lên khoảng 160%, theo hiệp hội các nhà sản xuất vật liệu cực âm hoạt tính Mỹ (AAAMP), đơn vị đứng đơn khiếu nại.

Quyết định này có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng trong chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu, vốn đang chịu áp lực to lớn từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu khoáng sản và công nghệ pin quan trọng của Bắc Kinh. Cổ phiếu của các nhà cung cấp pin sụt giảm, trong khi giá cổ phiếu các công ty sản xuất than chì tại Bắc Mỹ lại tăng mạnh.

“Nghiên cứu của Bộ Thương mại đã chứng minh rằng Trung Quốc đang bán AAM tại thị trường Mỹ với giá thấp hơn giá trị thực,” Erik Olson, người phát ngôn của hiệp hội, tuyên bố trong một thông cáo báo chí.

Sam Adham, trưởng bộ phận vật liệu pin tại công ty tư vấn CRU Group, cho biết mức thuế 160% sẽ gây thiệt hại lớn cho các nhà sản xuất pin. Ông ước tính chi phí sản xuất trung bình cho mỗi cell pin xe điện có thể tăng thêm 7 đô la mỗi kilowatt-giờ, tương đương một phần năm khoản tín dụng thuế sản xuất pin theo Đạo luật Giảm lạm phát, vẫn còn hiệu lực sau dự luật ngân sách của Tổng thống Donald Trump.

“Điều này có thể khiến các hãng sản xuất pin Hàn Quốc tay trắng trong một hoặc hai quý,” Adham nói.

Nhiều công ty, trong đó có Tesla và nhà cung cấp pin chính của hãng là Panasonic của Nhật Bản, đã nỗ lực phản đối mức thuế mới. Họ lập luận rằng ngành sản xuất trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và sản lượng, buộc họ phải phụ thuộc vào than chì nhập khẩu từ Trung Quốc. Cổ phiếu Tesla giảm tới 0,7% trong phiên thứ Năm.

Than chì là nguyên liệu chính để sản xuất cực âm cho pin. Năm ngoái, Mỹ đã nhập khẩu gần 180.000 tấn than chì, trong đó khoảng hai phần ba đến từ Trung Quốc, theo dữ liệu của BloombergNEF.

Trung Quốc hiện kiểm soát phần lớn công suất tinh luyện than chì toàn cầu. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã cảnh báo rằng than chì là một trong những nguyên liệu dễ bị gián đoạn nguồn cung nhất, và “cần được đa dạng hóa gấp,” theo báo cáo tháng 5.

IEA dự báo than chì sẽ tiếp tục là vật liệu cực âm phổ biến nhất cho tất cả các loại pin lithium-ion trong trung hạn. Các vật liệu thay thế khác như silicon chỉ có thể bắt đầu chiếm thị phần từ năm 2030.

Bộ Thương mại Mỹ công bố quyết định sơ bộ về thuế chống bán phá giá vào thứ Năm (17.7) và dự kiến sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng trước ngày 5.12.

Jon Jacobs, giám đốc thương mại của Westwater Resources, đơn vị đang xây nhà máy than chì tại bang Alabama, cho biết quyết định này “mang lại định hướng chính sách và tín hiệu thị trường cần thiết để thúc đẩy sản xuất than chì trong nước.” Westwater hiện vận hành một dây chuyền thử nghiệm có công suất 12.500 tấn mỗi năm và dự kiến nâng lên 50.000 tấn vào năm 2028. Công ty đang có thỏa thuận với Stellantis, chủ sở hữu thương hiệu Jeep, và SK On của Hàn Quốc.

Cổ phiếu Westwater tăng 15% trong phiên thứ Năm. Hai công ty khai thác than chì của Canada là Nouveau Monde Graphite và Northern Graphite cũng tăng giá mạnh nhờ thông tin về mức thuế này.

Theo các nhà phân tích tại Roth Capital Partners, quyết định áp thuế có thể ảnh hưởng đến cơ cấu chi phí của các nhà cung cấp pin như Fluence Energy và Enphase Energy. Cổ phiếu Fluence giảm 0,4%, còn Enphase giảm 0,7%.

Các khoản thuế mới áp lên pin sẽ đặt thêm áp lực lên ngành năng lượng tái tạo. Dù ngành lưu trữ năng lượng vẫn giữ được các ưu đãi về thuế trong ngân sách của Tổng thống Donald Trump, quy định của Bộ Tài chính Mỹ về việc hạn chế sử dụng pin có nguồn gốc từ Trung Quốc đang gây khó cho nhiều nhà phát triển dự án. Theo Wood Mackenzie, rủi ro chuỗi cung ứng và chi phí gia tăng sẽ làm chậm tốc độ mở rộng hệ thống lưu trữ năng lượng trên lưới điện Mỹ.

— Với sự hỗ trợ của Ted Mann và Doug Alexander