Cuộc tổng kiểm kê tài sản công toàn quốc năm 2025 theo Quyết định 213/QĐ-TTg được triển khai trong bối cảnh nhiều địa phương đã hoàn tất việc sắp xếp đơn vị hành chính, dẫn tới lượng lớn tài sản công không còn nhu cầu sử dụng.

Số liệu của bộ Tài chính cho thấy, đến cuối năm 2024, cả nước còn hơn 11.000 cơ sở nhà, đất công chưa được xử lý, trong đó khoảng 4.200 trụ sở thuộc diện dôi dư. Nhiều công trình xuống cấp, một số bị chiếm dụng, gây lãng phí chi phí duy tu. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có giải pháp rõ ràng, tình trạng này có thể trở thành gánh nặng ngân sách thay vì nguồn lực phát triển.

Thực tế tại một số địa phương cho thấy khả năng khai thác tài sản công phụ thuộc lớn vào cách tiếp cận. Hải Phòng, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, đã xử lý gần 90% trụ sở cũ thông qua đấu giá hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng, mang lại hơn 600 tỉ đồng cho ngân sách. Tuy vậy, không phải địa phương nào cũng đạt được kết quả tương tự.

Theo yêu cầu của bộ Tài chính, quá trình xử lý phải đi kèm kế hoạch cụ thể, tuân thủ quy định pháp luật và có giám sát chặt chẽ. Nguyên tắc được nhấn mạnh là ưu tiên sử dụng cho mục đích công như trường học, bệnh viện, cơ sở văn hóa, thay vì bán bằng mọi giá.

Nhiều ý kiến cho rằng cần có chiến lược tổng thể ở cấp quốc gia nhằm định danh, định giá lại toàn bộ quỹ đất, đồng thời bảo đảm tính minh bạch để ngăn ngừa thất thoát và lợi ích nhóm. Một đề xuất là xây dựng cơ sở dữ liệu số quốc gia về tài sản công, gắn mã định danh cho từng trụ sở, khu đất, từ đó hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính.