“Thụy Sĩ đang bước vào giai đoạn mới với đề xuất hấp dẫn hơn, cân nhắc các quan ngại từ phía Mỹ và tìm cách giảm căng thẳng thuế quan hiện tại,” chính phủ nước này nêu rõ trong thông cáo ngày thứ Hai (4.8), đồng thời nhấn mạnh vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài và các nỗ lực nghiên cứu và phát triển tại Mỹ. Hiện Thụy Sĩ chưa đưa ra biện pháp trả đũa.

Tổng thống kiêm bộ trưởng tài chính Karin Keller-Sutter đã triệu tập cuộc họp khẩn của Hội đồng Liên bang để thảo luận cách ứng phó, khi mức thuế mới, hiện là cao nhất trong số các nước trong khối công nghiệp, dự kiến có hiệu lực vào thứ Năm (7.8).

Các nhà đàm phán thuộc Ban Thư ký Nhà nước về các vấn đề kinh tế Thụy Sĩ (SECO) đã liên hệ với phía Mỹ để tìm hướng giải quyết. Theo một quan chức gần gũi với tiến trình đàm phán, Bern đang tìm cách kéo dài thời hạn áp thuế. Vị quan chức này cũng cho biết bất kỳ tiến triển nào cũng sẽ được xem là một sự thành công.

Phía Thụy Sĩ cho biết họ bị bất ngờ trước quyết định của Mỹ, bởi các cuộc đàm phán trước thời hạn ngày 1.8 từng cho thấy triển vọng tích cực. Tuy nhiên, cuộc điện đàm vào tối thứ Năm lại xoay quanh vấn đề thặng dư thương mại hàng hóa của Thụy Sĩ với Mỹ.

Trong thông cáo, chính phủ Thụy Sĩ khẳng định mức thặng dư này “không bắt nguồn từ bất kỳ hành vi thương mại không công bằng nào.”

Lượng xuất khẩu vàng vượt trội là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất cân bằng thương mại. Thụy Sĩ hiện là trung tâm tinh luyện vàng lớn nhất thế giới, với dòng chảy trị giá hàng tỉ USD liên tục ra vào quốc gia này.

Bên cạnh vàng, các mặt hàng chủ lực khác của Thụy Sĩ bao gồm dược phẩm, cà phê và đồng hồ.

Bà Keller-Sutter, người bị truyền thông Thụy Sĩ chỉ trích cuối tuần qua vì không có phương án dự phòng trước động thái từ Tổng thống Trump, cho biết bà sẵn sàng đến Washington vào phút chót nếu có khả năng đạt được thỏa thuận.

“Tôi không loại trừ khả năng thực hiện chuyến thăm Mỹ, nhưng trước tiên hai bên cần thu hẹp khác biệt về quan điểm,” bà nói với báo Schweiz am Wochenende. Hiện chưa rõ Mỹ có phản hồi gì sau phát biểu của bà hay không.

Dù chịu chỉ trích, Tổng thống Thụy Sĩ chưa đối mặt với nguy cơ mất chức. Hệ thống chính trị nước này được thiết kế theo hướng ổn định, với vị trí tổng thống luân chuyển hàng năm. Nhiệm kỳ của bà Keller-Sutter sẽ kết thúc vào cuối năm nay.

Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Dân số Mỹ, năm ngoái Thụy Sĩ đạt thặng dư thương mại song phương với Mỹ trị giá 38 tỉ USD, lớn thứ 13 trong số các đối tác thương mại của nền kinh tế số một thế giới. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu của Thụy Sĩ sụt giảm sau khi Mỹ áp thuế hồi tháng 4, xuất khẩu đã phục hồi trong tháng 6, cho thấy thương mại song phương vẫn duy trì vững vàng.

Bloomberg Economics nhận định:

“Chúng tôi ước tính cú sốc thuế quan lần này tương đương với mức tăng khoảng 23 điểm phần trăm, đặt khoảng 1% GDP nước này vào tình trạng rủi ro trong trung hạn.”

— Jean Dalbard, chuyên gia kinh tế.

Thụy Sĩ không có nhiều lựa chọn, nhưng một trong số đó là đề xuất mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ. Dù là quốc gia không giáp biển và chủ yếu sử dụng thủy điện cùng năng lượng hạt nhân, Thụy Sĩ vẫn tiêu thụ một lượng nhỏ khí đốt vào mùa Đông để điều tiết nguồn cung năng lượng. Nếu nhập khẩu thêm khí đốt, nước này phải vận chuyển qua các quốc gia láng giềng, từ đó có thể phát sinh thêm chi phí trung chuyển.

Tính đến thời điểm hiện tại, chính phủ và bà Keller-Sutter vẫn được kỳ vọng sẽ đạt được thỏa thuận tốt hơn. Chỉ số SMI của thị trường chứng khoán Thụy Sĩ chỉ giảm 0,5% vào lúc 3:15 chiều ngày thứ Hai.

“Chúng tôi hy vọng cuộc đàm phán sẽ đưa mức thuế 39% mà Thụy Sĩ đang chịu gần về mức 15% như của EU,” các chiến lược gia đầu tư tại Lombard Odier viết trong một bản phân tích. “Trong trường hợp hiếm hoi tranh chấp này không được giải quyết,” họ cho biết sẽ điều chỉnh lại dự báo tăng trưởng GDP.

“Xét đến sự thay đổi thất thường trong các quyết định gần đây của Mỹ,” nghị sĩ Franziska Ryser thuộc đảng Xanh nói với Bloomberg, “chúng ta vẫn có thể tìm được giải pháp.”

Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh: “Chúng ta cần rút ra kết luận chính trị từ tình hình này và thừa nhận rằng, ít nhất là dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump, nước Mỹ không còn là một đối tác đáng tin cậy. Chúng ta cần tăng cường hợp tác với EU và phối hợp chặt chẽ hơn với các đối tác châu Âu khác.”

— Với sự hỗ trợ của Jana Randow, Dylan Griffiths, và Anna Shiryaevskaya